Nguyên Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, nguyên Đại sứ Việt Nam tại Nhật Bản Nguyễn Quốc Cường. Ảnh: VGP

“Tôi rất vui mừng khi thấy cả hai vị Thủ tướng đều khẳng định quan hệ hai nước Việt Nam, Nhật Bản đang ở giai đoạn phát triển tốt đẹp nhất trong lịch sử”. Đó là chia sẻ của nguyên Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, nguyên Đại sứ Việt Nam tại Nhật Bản (nhiệm kỳ 2015-2018) Nguyễn Quốc Cường với Báo Điện tử Chính phủ về kết quả chuyến thăm của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tới Nhật Bản từ ngày 22-25/11/2021.

Quyết tâm đưa quan hệ song phương Việt Nam-Nhật Bản lên tầm cao mới

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa kết thúc tốt đẹp chuyến thăm chính thức tới Nhật Bản, là người đã từng chứng kiến những bước phát triển mạnh mẽ của mối quan hệ giữa Việt Nam và Nhật Bản trong những năm qua và với tư cách là nguyên Đại sứ Việt Nam tại Nhật Bản (nhiệm kỳ 2015-2018), xin ông bình luận về những kết quả nổi bật nhất của chuyến thăm?

Ông Nguyễn Quốc Cường: Tôi hoàn toàn đồng ý với nhận xét là chuyến thăm Nhật Bản của Thủ tướng Phạm Minh Chính đã thành công rất tốt đẹp, có thể nói là vượt cả trông đợi. Thủ tướng đã có một chương trình làm việc hết sức dày đặc và hiệu quả với các lãnh đạo Chính phủ, Quốc hội, với giới chủ và các tập đoàn, doanh nghiệp hàng đầu ở Nhật Bản, gặp gỡ cộng đồng người Việt, đội ngũ trí thức Việt Nam ở Nhật Bản… Tôi tin rằng chuyến thăm sẽ tạo ra xung lực mới cho đà phát triển mạnh mẽ của quan hệ hai nước trên mọi lĩnh vực trong nhiều năm tới. Cụ thể là:

Thứ nhất, Thủ tướng Phạm Minh Chính là vị khách quý đầu tiên của Chính phủ Nhật Bản sau khi ông Kishida Fumio được bầu làm Thủ tướng mới của Nhật Bản vào đầu tháng 10 vừa qua. Như chính Thủ tướng Kishida khẳng định, điều đó thể hiện Nhật Bản đánh giá rất cao vai trò và vị thế của Việt Nam trong khu vực và trên trường quốc tế trong chính sách đối ngoại của Nhật Bản. Nhật Bản cũng đánh giá rất cao những thành công trong công cuộc đổi mới, phát triển kinh tế-xã hội của Việt Nam và mong muốn tiếp tục phát triển hơn nữa quan hệ với Việt Nam. Về phần mình, Việt Nam cũng rất coi trọng vai trò và vị thế của Nhật Bản, coi Nhật Bản là một trong những đối tác chiến lược quan trọng hàng đầu của Việt Nam.

Thứ hai, chuyến thăm đã góp phần củng cố sự tin cậy chính trị cao giữa lãnh đạo và nhân dân hai nước. Đây là tiền đề rất quan trọng để thúc đẩy quan hệ hai nước lên tầm cao mới trong những năm tới. Tôi rất vui mừng khi thấy cả hai vị Thủ tướng đều khẳng định quan hệ hai nước đang ở giai đoạn phát triển tốt đẹp nhất trong lịch sử. Tuy nhiên, đã là tốt đẹp nhất rồi không có nghĩa là quan hệ sẽ bị chững lại, mà lãnh đạo hai nước đều thống nhất là vẫn còn nhiều tiềm năng to lớn và hai bên đều quyết tâm đưa quan hệ song phương lên một tầm cao mới. Đó cũng là mong muốn của nhân dân và doanh nghiệp hai nước.

Thứ ba, lãnh đạo hai nước đã thống nhất được những định hướng rất quan trọng, những lĩnh vực ưu tiên phát triển cho quan hệ hai nước ngày càng thực chất và hiệu quả hơn trong những năm tới: Về chính trị ngoại giao, quốc phòng an ninh, kinh tế, y tế, giáo dục đào tạo, chuyển đổi số, phát triển nguồn nhân lực, du lịch và hợp tác giữa các địa phương, giao lưu nhân dân, hợp tác trên các diễn đàn khu vực và quốc tế…

Về khía cạnh này, tôi cho rằng chuyến thăm đã được thực hiện rất đúng thời điểm. Mấy năm qua, do đại dịch COVID-19 tác động đa chiều, quan hệ hai nước dù vẫn giữ được đà phát triển tốt đẹp nhưng cũng không tránh khỏi những ảnh hưởng, có những mặt bị chững lại như du lịch, việc đi lại giao lưu giữa nhân dân và doanh nghiệp hai nước, có những dự án đầu tư, kinh doanh phải tạm ngừng, rồi chuỗi cung ứng bị gián đoạn… Đến nay, cả Việt Nam và Nhật Bản đang chuyển sang giai đoạn mới là thích ứng an toàn với đại dịch và chuẩn bị cho đà phục hồi và phát triển mạnh mẽ và bền vững trong tình trạng bình thường mới.

Đây chính là thời điểm, là cơ hội vàng để lãnh đạo và doanh nghiệp hai nước thống nhất với nhau, quyết tâm tăng cường những mối quan hệ thực chất, cùng có lợi. Đặc biệt là quan hệ kinh tế, thương mại và đầu tư. Tôi rất chú ý là Thủ tướng ta đã có nhiều cuộc làm việc với lãnh đạo các tập đoàn kinh tế hàng đầu của Nhật Bản trên rất nhiều lĩnh vực khác nhau, từ năng lượng, may mặc, thương mại và bán lẻ, tiêu dùng, phát triển hạ tầng và chuyển đổi số... Thông điệp xuyên suốt của Thủ tướng Phạm Minh Chính là: Chính phủ Việt Nam hoan nghênh và cam kết sẽ tạo mọi điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp Nhật Bản có thể an tâm đầu tư, kinh doanh lớn, lâu dài và hiệu quả ở Việt Nam trên tinh thần cùng thắng, cùng chia sẻ rủi ro.

Bên cạnh đó, hai nước cũng xác định một vị trí ưu tiên nổi trội mới trong quan hệ hai nước trong lĩnh vực y tế, phòng chống COVID-19, nghiên cứu và sản xuất vaccine và thuốc điều trị COVID-19 vì chỉ có an toàn, phòng chống có hiệu quả với đại dịch chúng ta mới có thể tăng cường hợp tác về kinh tế và các lĩnh vực khác. Nhân chuyến thăm, Thủ tướng Kishida thông báo Nhật Bản viện trợ thêm 1,5 triệu liều vaccine phòng chống COVID-19, nâng tổng số liều vaccine Nhật Bản viện trợ cho Việt Nam lên 5,6 triệu liều, cùng nhiều trang thiết bị, vật tư y tế liên quan. Đây là những hỗ trợ hết sức quý báu và kịp thời của Chính phủ và nhân dân Nhật Bản.

Về du lịch, hai Thủ tướng cũng thoả thuận sẽ sớm khôi phục trao đổi khách du lịch ở mức 1,5 triệu lượt khách/năm như trước đại dịch và nâng cao hơn nữa, sớm công nhận hộ chiếu vaccine của nhau… Đó là những thoả thuận rất cụ thể đem lại lợi ích cho cả người dân và các doanh nghiệp hai nước.

Những thực tập sinh, lao động Việt Nam và doanh nghiệp hai nước chắc chắn rất phấn khởi khi hai Thủ tướng nhất trí hợp tác để tăng cường và mở rộng việc tiếp nhận lao động Việt Nam sang Nhật Bản, nhất trí cải thiện môi trường, điều kiện sinh sống và an sinh xã hội của thực tập sinh và lưu học sinh Việt Nam.

Tóm lại đó là những kết quả rất cụ thể và thiết thực, vừa là trước mắt, vừa là lâu dài.

Sự cởi mở, chân thành và tin cậy trong các cuộc trao đổi giữa lãnh đạo hai nước

Thưa ông, cá nhân ông có ấn tượng gì sâu sắc nhất về chuyến thăm của Thủ tướng Chính phủ tới Nhật Bản?

Ông Nguyễn Quốc Cường: Những kết quả nổi bật nêu trên cũng là những ấn tượng sâu sắc về chuyến thăm. Riêng cá nhân tôi, là người đã từng được tham dự và chứng kiến nhiều cuộc trao đổi, gặp gỡ giữa các lãnh đạo cao nhất của hai nước, tôi có thêm hai ấn tượng sâu sắc nữa.

Ấn tượng sâu sắc đầu tiên đó là sự cởi mở, chân thành và tin cậy trong các cuộc trao đổi của Thủ tướng Phạm Minh Chính với Thủ tướng Kishida Fumio, với các lãnh đạo Quốc hội, chính đảng, các giới khác nhau ở Nhật Bản.

Điều thú vị là cả hai vị Thủ tướng Việt Nam và Nhật Bản đều là những người rất am hiểu về quan hệ song phương Việt-Nhật và đã trực tiếp có nhiều đóng góp quan trọng vào đà phát triển quan hệ hai nước. Thủ tướng Phạm Minh Chính trước đây đã nhiều năm là Chủ tịch Nhóm Nghị sĩ hữu nghị của Việt Nam với Nhật Bản, nhiều lần thăm Nhật Bản và có những bạn bè thân thiết là những nhà lãnh đạo trong Chính phủ và Quốc hội Nhật Bản. Nên những cuộc gặp gỡ của Thủ tướng tại Nhật Bản đều diễn ra rất thân tình và cởi mở và các bạn Nhật Bản đã chào đón Thủ tướng Việt Nam như chào đón người bạn thân lâu ngày.

Về phần mình, Thủ tướng Kishida Fumio cũng đã nhiều năm nắm giữ cương vị Tổng Thư ký nhóm Liên minh Nghị sĩ hữu nghị của Nhật Bản với Việt Nam, đã từng thăm Việt Nam khi còn làm Ngoại trưởng và đã nhiều lần tiếp xúc, trao đổi với các lãnh đạo Việt Nam. Vì thế hai vị Thủ tướng có thể dành cho nhau những tình cảm đặc biệt và trao đổi thẳng thắn ngay từ những giờ phút chào đón, trao đổi đầu tiên.

Ấn tượng sâu sắc thứ hai với tôi là những thông điệp rất rõ ràng, vừa thể hiện tầm nhìn, vừa rất cụ thể của Thủ tướng trong từng cuộc gặp. Đó là thông điệp Việt Nam coi trọng, đặt lên hàng đầu quan hệ với Nhật Bản, tin cậy Nhật Bản và muốn nâng tầm quan hệ với Nhật Bản. Đó là thông điệp Việt Nam đang bước vào giai đoạn mới thích ứng an toàn, linh hoạt và hiệu quả với đại dịch COVID-19 để phục hồi, phát triển nhanh và bền vững, đây là cơ hội vàng cho hai nước, cho doanh nghiệp hai nước. Đó cũng là thông điệp Việt Nam mong muốn hợp tác cùng có lợi với Nhật Bản trên tất cả những lĩnh vực quan trọng nhất trong chiến lược phát triển-kinh tế xã hội của Việt Nam…

Và tôi cũng rất ấn tượng khi Thủ tướng Phạm Minh Chính đưa ra một thông điệp mạnh mẽ chưa từng có là các doanh nghiệp Nhật Bản nếu gặp khó khăn, vướng mắc ở Việt Nam mà các cấp thẩm quyền liên quan không giải quyết thì có thể trực tiếp phản ánh đến Thủ tướng. Tất nhiên là các doanh nghiệp, tập đoàn lớn của Nhật đều bày tỏ hoan nghênh, tin tưởng vào những cam kết mạnh mẽ đó của người đứng đầu Chính phủ Việt Nam và họ cũng ngay lập tức đáp lại bằng những khẳng định quyết tâm mở rộng đầu tư, sản xuất và kinh doanh ở Việt Nam trong những năm tới.

Xin cảm ơn ông.