Theo hãng tin Bloomberg, giới chức 2 nước hy vọng sẽ đạt được một thỏa thuận trong khoảng thời gian "đình chiến" kéo dài 90 ngày giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.

Dù các cuộc đàm phán cấp trung này có thể sẽ không tạo ra bước đột phá lớn, nhưng có nhiều lý do để kỳ vọng, bởi cả 2 bên đối điện với khả năng thuế quan sẽ tăng trở lại vào tháng 3/2019 nếu không có một thỏa thuận nào được đưa ra.

Dự kiến, vào cuối tháng, sẽ có nhiều cuộc đàm phán cấp cao giữa 2 bên được tổ chức. Trong đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ có cuộc đối thoại với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới ở Davos, Thụy Sỹ.

Dưới đây là 7 vấn đề mấu chốt sẽ quyết định thành công của các vòng đàm phán thương mại lần này:

1. Sở hữu trí tuệ

Mỹ cáo buộc Trung Quốc buộc các công ty Mỹ chia sẻ công nghệ mang tính "nhạy cảm" và đánh cắp bản quyền sở hữu trí tuệ. Đây là một trong những vấn đề gai góc nhất, có thể quyết định thành công hay thất bại của các thoả thuận trong tương lai.

Các cuộc đàm phán kéo dài 90 ngày sẽ tập trung vào "thay đổi cấu trúc" trong cách Trung Quốc xử lý chuyển giao công nghệ, bảo vệ sở hữu trí tuệ, tin tặc và nhiều vấn đề khác - giới chức Mỹ cho biết sau khi lãnh đạo 2 nước có cuộc gặp tại Argentina.

Trung Quốc đã công bố hàng loạt biện pháp trừng phạt đối với các công ty có sai phạm về sở hữu trí tuệ, trong đó có việc hạn chế cho vay và hỗ trợ nhà nước. Nước này cũng đang soạn thảo một đạo luật nhằm ngăn chặn việc chuyển giao công nghệ bắt buộc. Tuy vậy, việc thực thi như thế nào lại là chuyện khác.

2. Huawei và 5G

Bà Meng Wanzhou, Giám đốc tài chính tập đoàn Huawei (Trung Quốc). Ảnh: Internet.

Tập đoàn Huawei Technologies, nhà sản xuất thiết bị viễn thông lớn nhất của Trung Quốc, từ lâu đã phủ nhận những cáo buộc của Mỹ và các đồng minh của mình về việc tạo điều kiện cho hoạt động tình báo. Công ty này cũng đang chạy đua để phát triển công nghệ 5G và đang sở hữu 1/10 số bằng sáng chế quan trọng trên toàn thế giới.

Tuy nhiên, những động thái của Huawei đã làm phía Mỹ khó chịu. Washington đã cấm sử dụng các sản phẩm của Huawei trong các hợp đồng của chính phủ nước này, đồng thời khuyến khích nhiều nước khác áp dụng chính sách tương tự.

Ngược lại, Trung Quốc đang yêu cầu Canada trả tự do cho Giám đốc tài chính Huawei, bà Meng Wanzhou. Bà Meng bị bắt giữ tại Canada vì bị cáo buộc lừa dối một ngân hàng của Mỹ.

3. Chương trình Made in China 2025

Trung Quốc triển khai chương trình "Made in China 2025" với tham vọng trở thành một trong những nước có nền sản xuất hàng đầu, bằng cách tập trung phát triển 10 lĩnh vực đang phát triển như robot, phương tiện đi lại sử dụng năng lượng sạch và công nghệ sinh học.

Tham vọng này khiến phía Mỹ "phật lòng". Nhà Trắng cho rằng sự can thiệp của nhà nước Trung Quốc vi phạm quy định của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và có thể tạo ra sân chơi thiếu bình đẳng cho nhà đầu tư nước ngoài. Các biện pháp thuế mà Tổng thống Trump đưa ra nhắm rất nhiều đến các ngành được đặt trọng tâm phát triển của Made in China 2025.

"Made in China" nổi bật với nhiều sản phẩm tự sản xuất như chiếc máy bay chở khách C919. Ảnh: Internet.

Trung Quốc coi "Made in China 2025" là cần thiết để đạt được mục tiêu kinh tế lâu dài. Dù vậy, tháng trước, một nguồn tin thân cận cho hay: Trung Quốc có thể sẵn sàng sửa đổi kế hoạch, thậm chí trì hoãn một phần kế hoạch trong một thập kỷ, nếu điều đó giúp chấm dứt chiến tranh thương mại với Mỹ.

4. Năng lượng

Những căng thẳng thương mại đã phá vỡ một thỏa thuận có lợi cho hai nước: Mỹ đang trở thành một nước xuất khẩu dầu mỏ và khí đốt tự nhiên lớn, trong khi Trung Quốc đã nổi lên như là nước mua nhiều nhất thế giới đối với cả 2 mặt hàng.

Việc Trung Quốc gỡ bỏ áp thuế trả đũa đối với khí đốt tự nhiên hóa lỏng của Mỹ có thể làm doanh số bán hàng tăng trở lại, nhưng mối quan tâm lâu dài là khôi phục niềm tin đủ để thuyết phục các công ty Trung Quốc đầu tư hàng tỷ USD vào các dự án xuất khẩu khí đốt của Mỹ trong tương lai.

Trong khi đó, bất kỳ sự trấn an nào từ phía Bắc Kinh về việc nước này sẽ không áp thuế cao với sản phẩm dầu thô Mỹ cũng sẽ giúp làm giảm bớt đi lo lắng đã khiến cho doanh số sụt mạnh vào năm ngoái.

5. Nhập khẩu nông nghiệp

Các nhà đầu tư đang chờ đợi xem liệu Trung Quốc có dỡ bỏ áp thuế trả đũa vào các sản phẩm nông nghiệp của Mỹ, bao gồm đậu nành, ngô, bông, lúa gạo và thịt lợn. Việc dỡ bỏ thuế có thể lập tức khuyến khích khách hàng Trung Quốc tiếp tục mua nông sản Mỹ.

Trung Quốc cũng có thể loại bỏ thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp của nó đối với các loại hạt của Mỹ mà Trung Quốc là khách hàng lớn nhất. Đồng thời, Bắc Kinh có thể cho phép nhập khẩu trở lại gia cầm của Mỹ sau khi đã "bật đèn xanh" đối với hoạt động mua gạo Mỹ.

Tuy nhiên, nếu đàm phán thất bại, Trung Quốc cũng có thể hủy bỏ một số đơn đặt hàng đậu tương đã được đặt trong những tuần qua.

6. Thuế ô tô

Thuế ô tô là một trong những yếu tố quyết định vòng đàm phán thương mại Mỹ - Trung. Ảnh minh họa: Internet.

Sau khi áp đặt mức thuế trả đũa 25% với xe nhập khẩu từ Mỹ, từ 1/1, Trung Quốc tạm thời loại bỏ thuế với ô tô nhập khẩu để làm giảm căng thẳng thương mại với Mỹ.

Trước đó, các biện pháp đánh thuế bổ sung đã gây ảnh hưởng tới tất cả các hãng xe bán xe ô tô sản xuất tại Mỹ vào thị trường Trung Quốc, trong đó phải kể đến Tesla, BMW AG và Daimler AG.

Doanh số bán ô tô tại Trung Quốc đã giảm 6 tháng liên tiếp tính đến hết tháng 11/2018. Doanh số bán xe ô tô tháng 12/2018 dự kiến được công bố trong tuần này.

7. Quyền tiếp cận với các ngân hàng

Trung Quốc từng cam kết cho phép các công ty tài chính nước ngoài tiếp cận nhiều hơn với các tổ chức tài chính trong nước.

Hồi tháng 11/2018, UBS AG trở thành ngân hàng đầu tiên giành được quyền kiểm soát một công ty chứng khoán tại địa phương theo luật được nới lỏng từ năm 2018. Trong khi đó, JP Morgan Chase & Co và Nomura Holdings vẫn đang chờ được chấp thuận để được mua 51% cổ phần tại các liên quanh nội địa.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đang tính đến nới lỏng chính sách. Theo dự báo của Bloomberg Economics, dù kinh tế Trung Quốc có tăng trưởng chững lại, ngân hàng ngoại và các công ty chứng khoán sẽ có thể thu về ước khoảng 32 tỷ USD lợi nhuận mỗi năm từ năm 2030.

Hoàng Nam