"Chiếc bánh vẽ" của ông Trump

Sau chuyến thăm Trung Đông hồi cuối tháng 5/2017, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố ông đã đạt được thỏa thuận vũ khí trị giá 350 tỉ USD trong vòng 10 năm với Ả Rập Saudi, trong đó 110 tỉ USD sẽ có hiệu lực ngay lập tức.

• Muốn rút Mỹ khỏi cuộc chiến Syria, Tổng thống Trump "ra giá" 4 tỉ USD với vua Ả rập Saudi

Ông Trump đã ca ngợi đây là thỏa thuận "trên cả tuyệt vời" vì những cơ hội mà nó đem lại cho cả hai nước.

Tuy nhiên, không lâu sau đó, chuyên gia Bruce Riedel thuộc Viện nghiên cứu Brookings đã "vạch trần" thỏa thuận này dường như chỉ là "bánh vẽ", bởi trong thực tế hai bên chỉ mới đưa ra "các ý định thư" thể hiện mối quan tâm của họ, chứ chưa đi đến kí kết các hợp đồng cụ thể.

Bài đăng trên trang ABC News hồi tháng 6 năm ngoái cho biết Mỹ mới chỉ nhận được 25 tỉ USD từ phía Ả Rập Saudi, và chưa hề có dấu hiệu nào cho thấy hai bên sẽ tiếp tục thương vụ "khủng" nói trên.

Theo Business Insider, tình hình hiện nay càng cho thấy thương vụ 350 tỉ USD giữa Mỹ và Ả Rập Saudi khó thành công, bởi phía Ả Rập đang 'nhòm ngó' các khí tài của Nga.

Washington Post cho biết một trong những thỏa thuận "treo" giữa Mỹ và Ả Rập Saudi là thương vụ mua Hệ thống Phòng thủ tên lửa tầm cao giai đoạn cuối (THAAD) trị giá 15 tỉ USD, do tập đoàn công nghệ quốc phòng Lockheed Martin thầu sản xuất.

Hệ thống Phòng thủ tên lửa tầm cao giai đoạn cuối (THAAD). Ảnh: Reuters.

Nhằm thúc đẩy các thương vụ buôn bán khí tài như trong chủ trương chính sách đối ngoại của Mỹ, con rể ông Trump - cố vấn đặc biệt Jared Kushner đã đích thân yêu cầu tập đoàn Lockheed giảm giá 20% cho hệ thống THAAD.

Tuy nhiên, kì hạn chốt thương vụ (30/9) đã qua, mà Riyadh vẫn chưa thể đưa ra quyết định, theo Washington Post.

Ả Rập Saudi đang 'nhòm ngó' S-400 của Nga

Trả lời Washington Post, một quan chức Ả Rập Saudi cho biết vương quốc này vẫn "rất quan tâm" đến thỏa thuận với Mỹ. "Cũng giống như các thương vụ mua bán vũ khí khác, chúng tôi đang tiếp tục thương thảo và hy vọng sẽ chốt được thương vụ này nhanh chóng nhất có thể", vị quan chức này nói.

• TT Trump dọa Ả Rập Saudi sụp đổ sau 2 tuần thiếu Mỹ, Thái tử MBS 'chấp' luôn 2.000 năm

Tuy nhiên, các quan chức của chính quyền ông Trump lại cho biết họ đang lo ngại rằng giá thành mua hệ thống THAAD sẽ tăng lên bởi Mỹ không còn sẵn lòng hợp tác đồng sản xuất như các điều khoản được Ả Rập Saudi đưa ra trong hợp đồng.

Nhưng có lẽ điều khiến các quan chức Mỹ lo lắng hơn cả là việc Ả Rập Saudi liên tục 'nhòm ngó' đến hệ thống phòng thủ tên lửa tân tiến S-400 của Nga.

Theo Washington Post, phía Mỹ đã yêu cầu Ả Rập Saudi ngưng "nhòm ngó" S-400, nhưng Riyadh đã phớt lờ yêu cầu này và tiếp tục tiến hành đối thoại với Moskva.

Ả Rập Saudi không phải là đồng minh duy nhất của Mỹ từng quan tâm đến hệ thống phòng thủ tên lửa của Nga.

Trước đó, động thái mua S-400 của Thổ Nhĩ Kỳ đã vấp phải những lời chỉ trích gay gắt từ phía Mỹ, đồng thời dấy lên mối quan ngại trong nội bộ liên minh NATO.

Vừa qua, Ấn Độ cũng đã chốt thương vụ mua S-400 của Nga trong cuộc gặp thượng đỉnh với Tổng thống Nga Vladimir Putin. Mỹ đã lập tức đưa ra lời đe dọa sẽ trừng phạt New Delhi vì thương vụ này.

Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi và Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ảnh: Reuters.

Trong một buổi tiếp xúc cử tri hồi cuối tháng 9 vừa qua, Tổng thống Trump đã có lời phát biểu được cho là khá "động chạm" đến người đồng minh Trung Đông của mình khi kêu gọi Ả Rập Saudi "chi trả các chi phí quân sự của họ", và dọa Quốc vương Riyadh "có lẽ sẽ không thể trụ nổi 2 tuần" nếu không được Mỹ bảo hộ.

Đáp trả lời đe dọa trên của Tổng thống Mỹ, Thái tử Ả Rập Saudi Mohammed bin Salman đã khẳng định vương quốc của ông đã tồn tại từ lâu trước khi nước Mỹ hình thành, và cho biết Riyadh chỉ trả tiền mua vũ khí, chứ không phải để mua lấy sự bảo hộ của Mỹ.

Chủ tịch Interpol Mạnh Hoành Vĩ bị bắt: Tóm được "hổ lớn", Trung Quốc cũng mất uy

Hồng Anh