Con người phải giảm lượng phát thải khí nhà kính xuống bằng 0 “ngay trước năm 2040” để đảm bảo hiện tượng ấm lên toàn cầu không vượt quá ngưỡng 1,5 độ C vào cuối thế kỷ này, đó chính xác là những gì các nhà khoa học cảnh báo sau khi thực hiện một nghiên cứu mới sử dụng mô hình máy tính FeliX.

Phân tích cho thấy, những nỗ lực hiện nay trong việc ngăn chặn nhiệt độ tăng cao đến mức nguy hiểm vẫn dựa nhiều vào những công nghệ mà đến nay vẫn còn khá mới mẻ.

Bình luận trong nghiên cứu, Giáo sư Richard Betts, người đứng đầu về các tác động khí hậu tại Trung tâm nghiên cứu Hadley của Anh, nói rằng nghiên cứu quan trọng này đã đưa ra một “thách thức to lớn” phía trước.

Theo Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu, thế giới đã cam kết ngăn chặn hiện tượng nóng lên toàn cầu không vượt quá ngưỡng 2 độ C, đồng thời cố gắng hạn chế đến mức là 1,5 độ C nếu có bằng chứng cho thấy những ảnh hưởng nguy hiểm có thể xảy ra sớm hơn so với dự kiến.

Nghiên cứu mới được mô tả trong một bài báo trên tạp chí Nature, là một trong những nghiên cứu đầu tiên sử dụng mô hình máy tính FeliX, mô hình này bao gồm cả các yếu tố xã hội và kinh tế đi kèm với các yếu tố về môi trường.

Một trong số các nhà nghiên cứu, Tiến sĩ Michael Obersteiner, thuộc Viện nghiên cứu Quốc tế về các Hệ thống Phân tích Ứng dụng gần thủ đô Viena, nói rằng: “Mô hình FeliX cung cấp một cái nhìn tổng thể về chu kỳ của carbon, một điều rất quan trọng đối với hiểu biết của chúng ta về năng lượng và biến đổi khí hậu trong tương lai.”

“Nghiên cứu chỉ ra rằng những thỏa thuận về sử dụng năng lượng và hệ thống sử dụng đất đai làm phát thải ra khí nhà kính cần phải được giảm về 0 trước năm 2040 để đảm bảo mục tiêu nhiệt độ tăng không quá 1,5 độ C vào năm 2100.”

Điều này không có nghĩa là con người phải dừng sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong vòng 20 năm tới, bởi theo tính toán của các nhà nghiên cứu, một phần carbon sẽ được tự nhiên thu hồi lại hoặc được con người lưu giữu bởi các công nghệ thu thập carbon. Vì vậy mà một lượng khí thải nhất định sẽ vẫn được cho phép, nếu như có đủ lượng carbon được lấy ra khỏi khí quyển bằng các quy trình tự nhiên hay nhân tạo.

Quá trình giảm phát thải carbon “toàn diện” có lẽ sẽ phải dựa vào sự kết hợp của việc sử dụng các công nghệ thu giữ carbon vẫn đang được phát triển và việc sử dụng nhiên liệu sinh học.

Ý tưởng là sử dụng cây cối và các thành phần tự nhiên khác để hấp thụ carbon, sau đó chúng được đốt trong các nhà máy nhiệt điện với khí thải được ngăn không cho thoát ra khí quyển bằng công nghệ thu giữ carbon, từ đó tạo thành một cỗ máy khổng lồ hút carbon khỏi không khí. Tuy nhiên, một số nghi ngờ về tính khả thi của phương pháp này khi thực hiện trên quy mô lớn.

Bài báo cũng viết rằng: “Nếu việc kết hợp giữa sử dụng công nghệ thu giữ carbon và sản xuất nhiên liệu sinh học được cho là không khả thi, thiếu tính kinh tế hoặc không thể chấp nhận được với hệ sinh thái, thì cần có những công nghệ giúp giảm phát thải carbon khác thay thế.”

“Trong trường hợp phương pháp này bị cho là thiếu an toàn, nhiên liệu hóa thạch sẽ cần phải được loại bỏ hoàn toàn trước năm 2100.”

Giáo sư Betts từ Đại học Exeter, người đóng vai trò chủ đạo trong nghiên cứu của Uỷ ban Liên Chính phủ về Biến đổi Khí hậu, cho biết nghiên cứu sẽ giúp các nhà lãnh đạo thế giới biết những gì họ phải làm.

“Báo cáo quan trọng này cung cấp những thông tin rất cần thiết để các quốc gia trên thế giới biết phải làm gì để có thể đáp ứng các cam kết theo Hiệp định Paris”, ông nói. “Rõ ràng rằng đó là một thách thức rất lớn, đặc biệt nếu chúng ta không phát minh ra phương pháp để loại bỏ khí carbon khỏi khí quyển và đưa chúng vào thực tiễn.”

Tham khảo Independent

Phát hiện một miệng giếng khổng lồ chứa carbon nóng chảy nằm bên trong vỏ Trái Đất, có diện tích bằng đất nước Mexico

Nguyễn Tuấn Tài