Quang cảnh hội thảo. Nguồn: Báo QĐND

Một trong những hệ quả tất yếu của chiến tranh hiện đại là tàn tích vật liệu nổ sót lại ở khắp nơi và ảnh hưởng lâu dài tới chất lượng cuộc sống của người dân. Tại Việt Nam, tuy nơi chiến tranh đã khép lại hàng chục năm qua nhưng một báo cáo năm 2014 chỉ ra rằng 63/63 tỉnh thành đều chịu ô nhiễm bởi bom đạn chùm và vật liệu nổ. Diện tích bị ảnh hưởng bởi các vũ khí tồn dư chiếm 18,82% diện tích tự nhiên trên đất liền cả nước (tương đương 6,1 triệu ha).

Có 9.116/11.134 xã (phường/thị trấn) bị ô nhiễm bom mìn, vật nổ. Theo VNMAC, kể từ sau khi chiến tranh kết thúc, có khoảng 100.000 người đã thiệt mạng hoặc bị thương do những vũ khí, vật liệu chưa nổ tàn dư trong lòng đất.

Công tác khắc phục hậu quả bom mìn của Việt Nam từ khi chiến tranh kết thúc đến nay đã thu những kết quả đáng kể và mang lại những bài học lớn cho cộng đồng khắc phục hậu quả bom mìn quốc tế. Các chuyên gia đánh giá, nền kinh tế - xã hội của Việt Nam đang phát triển bền vững do sự nỗ lực của Chính phủ Việt Nam trong lĩnh vực khắc phục hậu quả bom mìn nhiều năm qua.

Phát biểu tại hội thảo, Phó Tổng Giám đốc VNMAC Nguyễn Văn Nghiệp cho biết, sau khi được sự đồng ý của Ban chỉ đạo Nhà nước về Chương trình hành động quốc gia khắc phục hậu quả bom mìn sau chiến tranh, VNMAC đã phối hợp với GICHD và IC để thử nghiệm Dự án Quản lý rủi ro dài hạn bom mìn, vật nổ còn sót lại sau chiến tranh (Dự án MORE) tại Việt Nam.

“Dự án MORE được thực hiện tại Việt Nam có thể giúp giải quyết được phần nào những vấn đề về kinh phí và nhân lực một cách hiệu quả”, ông Nguyễn Văn Nghiệp nhấn mạnh. Hiện VNMAC đang phối hợp với GICHD và IC triển khai Dự án MORE tại tỉnh Quảng Trị - một trong những địa phương bị ô nhiễm bom mìn lớn nhất trong cả nước.

Được biết, Dự án MORE là dự án nhằm nghiên cứu các rủi ro đi kèm với vật liệu nổ và các phương án xử lý để giảm thiểu rủi ro có sự tham gia của GICHD, tổ chức Golden West Humanitarian Foundation (GWHF) và tập đoàn nghiên cứu FENIX Insight (Mỹ).

Chương trình đã được tổ chức thí điểm ở tỉnh Quảng Trị và đạt được những kết quả được đánh giá là “cho thấy tầm nhìn vượt trội và niềm tin sẽ triển khai thành công và biến chương trình thành mô hình tiềm năng cho 62 tỉnh thành còn lại”.

Bộ dụng cụ rà mìn của Đức có giá gần 4.000 USD. Ảnh: SCMP

Nhờ sự hỗ trợ của Bộ Ngoại giao Mỹ, Golden West đã triển khai huấn luyện xử lý bom mìn theo theo tiêu chuẩn hành động mìn Quốc tế (IMAS) cấp độ 1, 2, 3 cho Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Quảng Trị, huấn luyện và cung cấp thiết bị dò tìm tiên tiến, cải tiến công tác hỗ trợ y tế hiện trường cho các lực lượng xử lý bom mìn.

Ngoài ra, Golden West đã hỗ trợ và đào tạo cho kỹ thuật viên Việt Nam là cắt bom đạn nhằm phân tích các vật liệu nổ thu gom ở địa phương. Việc cắt từng loại vũ khí khác nhau đúng kỹ thuật là rất cần thiết trong việc nghiên cứu về đặc tính của các vật liệu nổ, từ đó đưa ra phương pháp xử lý chính xác và ít tốn kém cũng như tránh ô nhiễm kim loại và môi trường.

Kể từ khi bắt đầu chương trình hỗ trợ từ năm 2016, Golden West đánh giá các đội bom mìn của Quảng Trị đã có sự thay đổi lớn về cách thức hoạt động, trang thiết bị cũng như các hoạt động liên quan. Dự án đã thành công dù gặp nhiều khó khăn và không có bất cứ trường hợp nào thương vong trong quá trình cắt bom mìn và nghiên cứu thuốc nổ.

Kể từ năm 2016, GICHD đã triển khai Dự án quản lý bom mìn, vật nổ còn sót lại, trong đó có hoạt động thí điểm công cụ quản lý rủi ro dài hạn trong công tác khắc phục bom mìn, hợp tác cùng IC và VNMAC.

Hoạt động này nhằm xây dựng cơ sở lý luận và thử nghiệm thực tiễn để có thể đề xuất với các cấp hoạch định chính sách của Chính phủ Việt Nam, đồng thời bổ sung lý luận xây dựng tiêu chuẩn khắc phục bom mìn quốc tế IMAS, cũng như lấy đó làm bài học kinh nghiệm cho cộng đồng khắc phục hậu quả bom mìn thế giới.

Đến năm 2018, GICHD cũng đã hỗ trợ Việt Nam trong quá trình nghiên cứu quá trình già hóa của bom đạn nhằm đánh giá mối nguy hiểm gây ra bởi bom đạn và hiểu được nguy cơ còn sót lại khi các loại bom đạn tiếp tục già đi trong lòng đất. Mỗi loại bom đạn và chất nổ sẽ có đặc tính khác nhau, và nắm được những tính năng chủ chốt giúp cho “cuộc chiến” xử lý bom mìn ở Việt Nam đạt hiệu quả hơn và giảm bớt rủi ro với người dân và môi trường xung quanh.

Xem thêm

Toàn cảnh di dời, hủy nổ quả bom “khủng” nặng 340kg tại Quảng Trị Các đội Hủy nổ bom mìn lưu động (EOD) của Tổ chức Viện trợ Nhân dân Na Uy - Dự án RENEW (NPA-RENEW) hôm 23/4 ...

Giám đốc MAG Việt Nam Simon Rea – người tích cực “săn mìn” tại Quảng Bình TĐO - Ông Simon Rea, Giám đốc Quốc gia Nhóm tư vấn bom mìn tại Việt Nam (MAG Việt Nam) vừa được nhận bằng khen ...

RENEW truyền thông giúp người dân Quảng Ngãi tránh bom mìn Dự án RENEW vừa ký kết thỏa thuận hợp tác chia sẻ kinh nghiệm truyền thông phòng tránh bom mìn với Hội Chữ thập đỏ ...