Trong tuyên bố chính thức, Chính phủ Canada nhấn mạnh "ít nhất 3 công dân nước này" đã bị bắt giữ ở Trung Quốc kể từ đầu tháng 12 năm ngoái. Trong khi đó, Bắc Kinh từ chối nêu lý do bắt giữ các công dân Canada cũng như hạn chế việc cho các nhà ngoại giao Canada tiếp cận công dân của mình.

Ở thời điểm hiện tại, Canada xác nhận ít nhất 8 trong số 13 công dân nước này bị Trung Quốc bắt đã được thả. Chưa có cáo buộc nào nhằm vào những người này được đưa ra hoặc thông tin tới chính phủ Canada.

Trước đây, người ta chỉ biết đến việc 3 công dân Canada bị chính phủ Trung Quốc bắt giữ sau khi Canada bắt bà Mạnh Vãn Chu theo yêu cầu của phí Mỹ hôm 1/12/2018. Chính phủ Canada nhiều lần phủ nhận liên quan giữa những vụ việc này với vụ bà Mạnh bị bắt. Tuy nhiên, căng thẳng ngoại giao giữa Trung Quốc và Canada đã rất nghiêm trọng sau vụ việc CFO Huawei bị bắt theo yêu cầu của Mỹ.

Tuy nhiên, nhiều tổ chức và các nhà cựu ngoại giao của Canada tin rằng động thái của Trung Quốc nhằm trả đũa vụ bà Mạnh bị bắt. Hiện tại, con gái nhà sáng lập Huawei đã nộp tiền bảo lãnh 7,4 tỷ USD để được tại ngoại chờ xét xử. Bà Mạnh hiện đang sống ở một trong những căn nhà trị giá nhiều triệu USD mà bà đã mua ở Vancouver.

Trong thời gian chờ xét xử dẫn độ về Mỹ, bà Mạnh buộc phải đeo thiết bị theo dõi suốt cả ngày. Ngoài ra, người phụ nữ này cũng bị buộc có mặt ở nhà trong khoảng thời gian từ 11h tối đến 6h sáng ngày hôm sau.

13 công dân Canada bị Trung Quốc bắt giữ có Michael Kovrig, Michael Spavor và Sarah McIver, một quan chức chính phủ từ chối nên tên cho biết. McIver là một giáo viên, người đã được thả và đã trở về Canada. Trong khi đó, Kovrig và Spavor vẫn đang bị tạm giữ. Các nhà ngoại giao Canada mới chỉ được gặp hai người này một lần duy nhất vào giữa tháng 12 năm ngoái.

Hiện tại, có khoảng 200 người Canada đang bị tạm giam tại Trung Quốc vì nhiều cáo buộc khác nhau và đang trong quá trình tố tụng. Con số này thực chất không quá nhiều nếu so với 900 người Canada đang bị bắt ở Mỹ. Tuy nhiên, những vụ bắt giữ diễn ra sau khi Canada bắt bà Mạnh khiến căng thẳng ngoại giao giữa hai nước gia tăng.

Ở thời điểm hiện tại, Mỹ và Trung Quốc vẫn đang nỗ lực đàm phán nhằm tìm tiếng nói chung cho cuộc chiến thương mại, vốn đang gây những thiệt hại không nhỏ cho doanh nghiệp cả hai nước. Tuần tới, cuộc đàm phán cấp thứ trưởng sẽ diễn ra tại Bắc Kinh, Trung Quốc. Nếu hai nước không thể giải quyết những khác biệt vào ngày 1/3 tới, Mỹ sẽ nâng thuế lên 25% với hơn 200 tỷ hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc.

Đàm phán thương mại Mỹ - Trung Quốc sẽ diễn ra ở cấp thứ trưởng

Linh Anh