Từ năm 2010, với việc ban hành Luật Người khuyết tật, Việt Nam đã xác lập rõ quyền tiếp cận của người khuyết tật đối với công trình công cộng, phương tiện giao thông, công nghệ thông tin, dịch vụ văn hóa, thể thao, du lịch… Luật này cũng yêu cầu các cơ sở khám chữa bệnh, giáo dục, văn hóa, thể thao phải cải tạo hạ tầng, tạo điều kiện cho người khuyết tật tiếp cận dịch vụ một cách thuận lợi.

Ngoài ra, các luật chuyên ngành như Luật Xây dựng, Luật Giao thông đường bộ, Luật Tiếp cận thông tin đều có những quy định cụ thể nhằm bảo đảm quyền tiếp cận của người khuyết tật. Chính phủ cũng đã ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về xây dựng và giao thông tiếp cận, giúp người khuyết tật thuận lợi hơn trong việc di chuyển và tham gia các hoạt động xã hội.

Việc xây dựng các công trình công cộng đã chú trọng đến việc bố trí lối đi dành cho người khuyết tật. (Ảnh: Bộ GTVT)

Việt Nam có nhiều chính sách ưu tiên cho người khuyết tật khi tham gia giao thông bằng phương tiện giao thông công cộng như: được ưu tiên khi mua vé, sắp xếp chỗ ngồi; miễn, giảm giá vé, giá dịch vụ; được bố trí thiết bị, công cụ và nhân viên để trợ giúp người khuyết tật lên, xuống phương tiện được thuận tiện. Năm 2016, Việt Nam có chính sách miễn, giảm giá vé từ 25% đến 100% cho người khuyết tật khi tham gia giao thông công cộng. Theo Báo cáo quốc gia lần thứ nhất về thực thi Công ước Liên hợp quốc về quyền của người khuyết tật, đến nay đã có hơn 20 triệu lượt người khuyết tật được hưởng chính sách này. Đối với người khuyết tật tham gia giao thông bằng đường sắt thì được giảm giá vé khi đi tàu hỏa với mức giảm 30% giá vé cho 6.293 người khuyết tật. Ngoài ra, người khuyết tật đặc biệt nặng, người khuyết tật nặng được giảm tối thiểu 25% giá vé khi tham gia giao thông đường thủy nội địa.

Tính đến tháng 12/2015, Việt Nam có tổng số 323 phương tiện vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt hỗ trợ người khuyết tật tiếp cận, chủ yếu là xe buýt sàn thấp (chiếm 3,5% tổng số phương tiện vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt trên toàn quốc). Hiện nay, có 6/63 tỉnh, thành phố đã ban hành quy định cụ thể về tỷ lệ phương tiện vận tải hành khách đáp ứng nhu cầu đi lại của người khuyết tật.

Trong lĩnh vực hàng không, các hãng hàng không của Việt Nam luôn quan tâm hỗ trợ hành khách là người khuyết tật, có những quy định dành riêng cho việc phục vụ hành khách là người khuyết tật. Các máy bay của Việt Nam đều phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế, thuận lợi cho tất cả hành khách, trong đó có người khuyết tật. Việt Nam đã đầu tư mua sắm trang thiết bị chuyên dụng bao gồm xe nâng phục vụ trên sân đỗ và các loại xe lăn chuyên dụng phục vụ dưới mặt đất và trên máy bay. Phần lớn các nhà ga hành khách của 22 cảng hàng không Việt Nam đều được thiết kế có đường tiếp cận cho khách là người khuyết tật sử dụng xe lăn và nhà vệ sinh cho người khuyết tật, ngoại trừ một số cảng hàng không địa phương. Từ nay đến năm 2020, Việt Nam đã có kế hoạch/lộ trình bổ sung nhà vệ sinh cho người khuyết tật tại tất cả các cảng hàng không.

Trong lĩnh vực công nghệ thông tin và truyền thông, Việt Nam đã ban hành nhiều tiêu chuẩn về công nghệ thông tin và truyền thông tiếp cận cho người khuyết tật. Một số cơ quan nhà nước đã triển khai trang thông tin điện tử có hỗ trợ người khiếm thị, khiếm thính. Đài Truyền hình Việt Nam cũng phát sóng chương trình có phụ đề tiếng Việt và ngôn ngữ ký hiệu dành cho người khuyết tật.

Trong lĩnh vực thư viện và xuất bản, hơn 100 cơ quan, tổ chức đã triển khai dịch vụ thư viện dành cho người khiếm thị. Bốn studio sản xuất sách nói kỹ thuật số đã được xây dựng nhằm hỗ trợ người khuyết tật tiếp cận thông tin.

Để bảo đảm quyền tiếp cận của người khuyết tật một cách toàn diện, nhiều ý kiến cho rằng Việt Nam cần tiếp tục hoàn thiện cơ chế chính sách, tăng cường giám sát việc thực thi pháp luật và đẩy mạnh đầu tư vào hạ tầng tiếp cận. Cần có những giải pháp đồng bộ, từ quy hoạch đô thị, giao thông, công nghệ thông tin đến truyền thông và giáo dục để tạo ra một môi trường thực sự hòa nhập cho người khuyết tật.

ChildCare Vietnam: điểm tựa cho trẻ khuyết tật

Sinh viên Nhật Bản tặng xe lăn cho người khuyết tật Việt Nam