--> -->
Trang chủ Gia đình Việt Hồn nước
17:20 | 06/07/2023 GMT+7
Theo dõi thoidai.com.vn trên

Chiếc khăn piêu trong đời sống văn hóa dân tộc Thái Lai Châu

Trang phục là một trong những nét văn hóa độc đáo riêng của mỗi vùng miền, mỗi dân tộc. Cùng với ngôn ngữ, trang phục là dấu hiệu thông tin quan trọng thứ hai để chúng ta có thể phân biệt hay nhận dạng được dân tộc này với dân tộc khác, nhóm địa phương này với nhóm địa phương khác. Với người Thái đen ở Lai Châu, khăn piêu trở thành biểu tượng, chứa đựng nhiều ý nghĩa đời sống và tâm linh sâu sắc.
Quảng Bình: Gần 370 nghệ nhân, diễn viên tham gia Ngày hội Văn hóa, Thể thao các dân tộc Quảng Bình: Gần 370 nghệ nhân, diễn viên tham gia Ngày hội Văn hóa, Thể thao các dân tộc
Trải nghiệm sắc màu thổ cẩm tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam Trải nghiệm sắc màu thổ cẩm tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam

Với người Thái đen ở Lai Châu, khăn piêu là biểu tượng đặc trưng không thể thiếu trong các lễ hội.

Với người Thái đen ở Lai Châu, khăn piêu là biểu tượng đặc trưng không thể thiếu trong các lễ hội.

Người Thái đen ở xã Mường Mô, huyện Nậm Nhùn, tỉnh Lai Châu coi khăn piêu như một đặc trưng văn hóa, biểu hiện cho giá trị tinh thần, vật chất trao truyền qua nhiều thế hệ người Thái nơi đây. Với người con gái Thái ở Mường Mô khi đến tuổi trưởng thành, việc trước tiên là phải biết làm khăn piêu. Theo phong tục, trước khi về nhà chồng, người con gái phải làm ít nhất 10 chiếc khăn piêu để tặng cho người thân bên chồng, điều đó như một thước đo về phẩm hạnh và sự khéo léo của những cô dâu người Thái.

Là người được mẹ truyền nghề cho từ bé, cô gái Lò Thị Thim được đánh giá là người thêu khăn piêu đẹp nhất nhì bản Nậm Khao, xã Mường Mô. Thim cùng các chị em trong đội văn nghệ của bản thường rủ nhau làm khăn piêu để mình và gia đình sử dụng. Thim cho biết: “Mỗi lần các lãnh đạo cấp cao của Đảng và Nhà nước đến thăm và làm việc tại huyện Nậm Nhùn, khăn piêu của bản em được vinh dự tặng cho các vị lãnh đạo. Đó là niềm tự hào với chúng em và bà con người Thái ở Nậm Khao. Ngày nay, với mô hình du lịch cộng đồng, nhiều du khách ghé bản và hỏi mua khăn piêu về làm quà cho người thân. Bà con ở đây mong muốn không chỉ có khăn piêu mà nhiều vật dụng, biểu tượng của người Thái trong tương lai trở thành mặt hàng du lịch, mang lại nguồn thu nhập cho bà con”.

Giống như cách làm thổ cẩm truyền thống, khăn piêu được dệt từ sợi bông, sau đó nhuộm chàm. Tới khi vải khô, phụ nữ Thái mới bắt đầu thêu lên những hoa văn sặc sỡ.

Giống như cách làm thổ cẩm truyền thống, khăn piêu được dệt từ sợi bông, sau đó nhuộm chàm. Tới khi vải khô, phụ nữ Thái mới bắt đầu thêu lên những hoa văn sặc sỡ.

Người Thái ở Mường Mô làm khăn piêu từ loại vải bông tự dệt. Khăn piêu có nhiều loại khác nhau, có loại được thêu hoa văn bằng chỉ màu sặc sỡ, có loại chỉ là một tấm vải bông nhuộm chàm. Việc thêu hay giữ nguyên màu chàm mộc mạc theo người dân trong bản thì điều đó còn tùy theo văn hóa từng vùng, từng địa phương để chiếc khăn piêu có những sắc thái riêng. Khăn piêu có tác dụng che đầu khi nắng gió, làm ấm đầu khi mùa Đông giá lạnh... Khăn piêu còn là vật trang sức quan trọng của các cô gái Thái trong sinh hoạt hằng ngày, nhất là trong lúc đi chơi hay dự lễ hội, trong lễ cưới khi về nhà chồng, làm quà tặng cho bạn bè, người thân.

Ở Mường Mô, chiếc khăn piêu được thêu hoa văn sặc sỡ phía hai đầu. Theo lời của Lường Thị Thim, tấm vải được chọn thêu khăn piêu phải được nhuộm chàm. Đây chính là màu nền để người phụ nữ Thái thêu lên các họa tiết hoa văn bằng các loại chỉ màu (xanh, đỏ, tím, vàng, da cam....) ở hai đầu khăn. Để có một chiếc khăn piêu hoàn chỉnh, người phụ nữ Thái phải mất thời gian từ hai đến bốn tuần cho việc thêu. Việc thêu khăn cũng không kín trên toàn bộ bề mặt tấm vải mà chỉ tập trung trang trí ở hai đầu. Khi thêu những hoa văn đa dạng lên hai đầu khăn, họ nhìn theo mẫu, song không dập khuôn một cách máy móc hoặc có thể nghĩ trong đầu những hình thêu theo ý thích để thực hiện.

Để hoàn thành một chiếc khăn piêu, người phụ nữ Thái phải mất ba tháng dệt vải, thêu thùa, tự tìm kiếm cho riêng mình những màu sắc, đường nét thích hợp nhất.

Để hoàn thành một chiếc khăn piêu, người phụ nữ Thái phải mất ba tháng dệt vải, thêu thùa, tự tìm kiếm cho riêng mình những màu sắc, đường nét thích hợp nhất.

Hình ảnh thêu thường là những vật gần gũi với đời sống thường ngày như: bông hoa, sao năm cánh, các con vật, côn trùng… Nét đặc biệt là phụ nữ Thái không thêu khăn piêu ở mặt phải như lối thêu thông thường mà lại thêu từ mặt trái. Các hoa văn với họa tiết và màu sắc xen kẽ sẽ hiện lên ở mặt phải, đó là lối thêu truyền thống với trí tưởng tượng của kỹ thuật và mỹ thuật dân gian tài tình. Khăn piêu được tạo theo lối luồn chỉ hay đan chỉ màu vào vải, nhưng cái khó là phải tính toán theo một nguyên tắc nhất định để luồn chỉ vào mặt trái và hoa văn lại hiện lên chính xác ở mặt phải. Hoa văn thêu trên khăn piêu điểm xuyết các màu sắc, hoa văn với bố cục nội dung phức tạp, đòi hỏi người phụ nữ phải nắm chắc nguyên tắc kỹ thuật, phải thuộc các họa tiết hoa văn với hai mặt phải, trái của nó.

Nhìn bố cục hoa văn, màu sắc trên chiếc khăn piêu, ta như thấy sự kết hợp độc đáo, khéo léo giữa màu sắc và hoa văn. Đó là màu xanh của núi rừng, màu vàng của ánh nắng, nương lúa và màu trắng hồng của hoa thơm, bướm lượn… Mỗi họa tiết là sự thể hiện tình yêu của người Thái với thiên nhiên và bản làng. Bởi vậy, theo quan niệm của người Thái, khăn piêu còn là tiêu chuẩn để đánh giá tài năng, phẩm hạnh của người phụ nữ. Nếu một cô gái không biết thêu khăn piêu thì bị coi là lười và ít được các chàng trai để ý, thậm chí họ không muốn lấy một người vợ như vậy. Cũng vì ý nghĩa đó mà ở Mường Mô, những bé gái sau buổi học đều được mẹ dạy cách thêu từng đường kim, mũi chỉ hay những điệu múa mang đậm bản sắc truyền thống. Đây cũng chính là cách lưu giữ lại những nét văn hóa của người Thái cho con cháu mình.

Ông Bùi Quốc Khánh, người có nhiều năm nghiên cứu văn hóa tại Lai Châu cho biết: Trong xã hội xưa, khăn piêu còn để phân biệt tầng lớp người quý tộc và người bình dân, phụ nữ có chồng và thiếu nữ. Ngày nay, khăn piêu có mặt trong đời sống vật chất, tinh thần của người Thái đen. Nó là lễ vật trong hôn nhân, là biểu trưng trong lễ hội và là đồ tùy táng theo người chết về thế giới bên kia… Đi kèm với y phục của người Thái đen, khăn piêu không chỉ tôn nên vẻ đẹp trên khuôn mặt của người con gái Thái mà nó còn là tiêu chí đánh giá tài năng, phẩm hạnh của người con gái đó trước cộng đồng, trước dòng tộc nhà trai…

Trong các lễ hội, khăn piêu trở thành đạo cụ nổi bật khi trình diễn các làn diệu dân ca, dân vũ truyền thống của đồng bào Thái.

Trong các lễ hội, khăn piêu trở thành đạo cụ nổi bật khi trình diễn các làn diệu dân ca, dân vũ truyền thống của đồng bào Thái.

Khai thác di sản văn hóa tăng “sức bật” cho ngành Du lịch vùng dân tộc thiểu số Khai thác di sản văn hóa tăng “sức bật” cho ngành Du lịch vùng dân tộc thiểu số
Bước vào mùa cao điểm du lịch, các địa phương đang đẩy mạnh kích cầu, làm mới các sản phẩm du lịch thông qua phát huy tiềm năng, thế mạnh của địa phương mình. Ngoài lợi thế thắng cảnh thiên nhiên, các địa phương đã chú trọng phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc để thu hút du khách.
Thúc đẩy kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc khó khăn Thúc đẩy kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc khó khăn
Những năm qua, tại vùng biên giới huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế, hình ảnh cán bộ, mầu xanh áo lính của Ðoàn Kinh tế-Quốc phòng 92, Quân khu 4 (gọi tắt Ðoàn 92) hằng ngày cần mẫn đến các bản, làng xa xôi để vận động, tuyên truyền nhân dân phát triển kinh tế, xây dựng nông thôn mới, xóa đói, giảm nghèo, xóa mù chữ và bài trừ các hủ tục... đã trở nên gần gũi, thân thương với đồng bào các dân tộc trên vùng "đất chết" A So.

Theo Báo dân tộc
Nguồn: baodantoc.vn

Đọc nhiều

Vun đắp quan hệ hữu nghị truyền thống Việt - Nga trong kỷ nguyên mới, vì hòa bình, hợp tác và phát triển

Vun đắp quan hệ hữu nghị truyền thống Việt - Nga trong kỷ nguyên mới, vì hòa bình, hợp tác và phát triển

Theo đặc phái viên TTXVN, trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Liên bang Nga và dự Lễ Kỷ niệm 80 năm Ngày Chiến thắng trong Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại, sáng 10/5 theo giờ địa phương, Tổng Bí thư Tô Lâm cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã gặp gỡ và phát biểu tại Học viện Hành chính công và Kinh tế quốc dân trực thuộc Tổng thống Liên bang Nga (viết tắt RANEPA), còn gọi là Học viện Tổng thống.
Tzu Chi hỗ trợ hơn 2 tỷ đồng cho học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn tại Hải Dương

Tzu Chi hỗ trợ hơn 2 tỷ đồng cho học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn tại Hải Dương

Trong hai ngày 10 và 11/5 tại tỉnh Hải Dương, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị tỉnh phối hợp với Tổ chức Tzu Chi (Đài Loan, Trung Quốc) tổ chức chương trình trao viện trợ "Hỗ trợ học tập cho học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn năm học 2024 - 2025".
Tri ân dịch giả Lê Đức Mẫn - Người kết nối văn hóa Việt - Nga qua âm nhạc

Tri ân dịch giả Lê Đức Mẫn - Người kết nối văn hóa Việt - Nga qua âm nhạc

Ngày 10/5 tại Trường Đại học Hà Nội đã diễn ra chương trình nghệ thuật đặc biệt mang tên “Ca khúc Việt lời Nga” thu hút đông đảo giảng viên, sinh viên và cựu sinh viên Khoa Tiếng Nga nhiều thế hệ đến tham dự. Chương trình là lời tri ân sâu sắc dành cho nhà giáo - dịch giả Lê Đức Mẫn, nguyên giảng viên Khoa Tiếng Nga, người đã dành trọn tâm huyết dịch hơn 60 ca khúc Việt Nam sang tiếng Nga trong suốt hơn ba thập kỷ qua.
Hiệu sách Việt giữa lòng Nhật Bản

Hiệu sách Việt giữa lòng Nhật Bản

Chia sẻ với phóng viên Đài NHK (Nhật Bản) trong một cuộc phỏng vấn gần đây, anh Ngô Ngọc Khánh, chủ hiệu sách Macaw tại thành phố Sakado (tỉnh Saitama) cho biết, việc mở hiệu sách tiếng Việt ở Nhật Bản không chỉ xuất phát từ đam mê đọc sách mà còn từ mong muốn gìn giữ và lan tỏa văn hóa quê hương nơi xứ người.
"Nhịp cầu kết nối Việt - Trung, Hải Phòng 2025”: sôi nổi, thiết thực, phong phú

"Nhịp cầu kết nối Việt - Trung, Hải Phòng 2025”: sôi nổi, thiết thực, phong phú

Ngày 10/5 tại Hải Phòng, Cục Ngoại vụ và Ngoại giao Văn hóa (Bộ Ngoại giao), Sở Ngoại vụ thành phố Hải Phòng và Công ty CP Shinec phối hợp tổ chức chương trình “Nhịp cầu kết nối Việt - Trung, Hải Phòng 2025”.

Multimedia

Xem trên
hon 2700 dai bieu du dai le phat dan vesak lien hop quoc 2025 tai viet nam
infographics ngay quoc te phong chong tieng on 2542025 bien phap giam thieu tac dong cua tieng on
infographics pha lau thang co vao danh sach mon ham ngon nhat dong nam a
 
Rewind 10 Seconds
00:00
00:00
00:00
Fullscreen
Error loading media:
File could not be played
[Video] Người truyền cảm hứng về tình yêu nước
Sinh viên Lào đi chùa tắm Phật mừng Tết cổ truyền Bunpimay
[Video] 60 phút - Hành trình thay đổi cuộc đời
MV "Bắc Bling": Cụ già, em nhỏ ngân nga, du khách gần xa tỏ bày hứng thú
[Video] Dự án CAF: Ươm mầm những công dân toàn cầu tương lai
[Video] Du khách quốc tế trải nghiệm lễ Phật đầu năm tại chùa Tam Bảo (Đà Nẵng)
Tết của bác sĩ trực cấp cứu - hồi sức tích cực
Đại sứ nhóm G4 hát "Năm qua đã làm gì"
[Video] Bản hòa ca tình hữu nghị chào năm mới 2025
[Video] 30 năm quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ: từ chiến tranh đến đối tác chiến lược toàn diện
[Video] Samaritan’s Purse và Plan International Việt Nam hỗ trợ người dân Việt Nam phục hồi sau bão
[Video] Tái thiết thôn Làng Nủ: Quân đội - Nhân dân đồng hành xây dựng tương lai mới
Thời tiết hôm nay (11/5): Miền Bắc có mưa, trời mát

Thời tiết hôm nay (11/5): Miền Bắc có mưa, trời mát

Theo Trung tâm Khí tượng Thuỷ văn Quốc gia, khu vực miền Bắc duy trì trạng thái âm u, trời mát, có nơi mưa to đến rất to, gió Đông Bắc cấp 3 do ảnh hưởng của không khí lạnh tăng cường.
Khuyến cáo đến cộng đồng người Việt tại Ấn Độ

Khuyến cáo đến cộng đồng người Việt tại Ấn Độ

Do tình hình an ninh bất ổn tại khu vực biên giới giữa Ấn Độ và Pakistan, để đảm bảo an toàn cho công dân, Đại sứ quán Việt Nam tại Ấn Độ đã đưa ra khuyến cáo đến cộng đồng người Việt tại Ấn Độ.
Xuân Ất Tỵ - 2025

Xuân Ất Tỵ - 2025

Xuân Giáp Thìn - 2024

Xuân Giáp Thìn - 2024