Phát biểu tại hội thảo, PGS.TS Lê Minh Thông đặt vấn đề, Đảng lãnh đạo thông qua những Đảng viên được cử vào các cơ quan nhà nước. Muốn vậy phải chọn được cán bộ cử vào nhà nước và cách lựa chọn phổ biến nhất hiện nay là bầu cử.

PGS.TS Lê Minh Thông hiện là Trợ lý của Chủ tịch Quốc hội, nguyên là Phó Chủ nhiệm UB Pháp luật của Quốc hội.

Râm ran tin đồn “ông này, ông kia” vào cấp ủy

Ông Thông nhấn mạnh, bầu cử trong Đảng có ý nghĩa cực kỳ quan trọng để chọn ra người cầm quyền, quyết định sinh mệnh cầm quyền của Đảng. Làm thế nào để chọn được người đủ tâm, đủ tầm, đủ độ tin cậy để thực hiện cầm quyền của Đảng trong bộ máy thực thi quyền lực của nhân dân.

Ông cho rằng, đổi mới bầu cử trong Đảng là yếu tố then chốt nhất, đòi hỏi Đảng luôn hoàn thiện việc bầu cử của mình, lựa chọn chính xác nhất, hạn chế tối đa những sai lầm trong việc chọn người để thay mặt Đảng cầm quyền trong bộ máy nhà nước.

Trợ lý của Chủ tịch Quốc hội phân tích, Nhà nước có chế độ bầu cử theo luật còn Đảng thì thực hiện theo quy chế bầu cử trong Đảng. Đảng có 3 quy chế quan trọng được ban hành vào các năm 2008, 2009 và 2014 và cần tiếp tục đổi mới các quy chế này. Quy chế bầu cử trong Đảng ban hành năm 2014 là căn cứ, hướng dẫn quan trọng, giúp lựa chọn những người tham gia vào cấp ủy, từ cơ sở.

Tuy nhiên, giới nghiên cứu và quan sát cho rằng, còn nhiều vấn đề phải tiếp tục suy nghĩ để thực hiện tốt bầu cử trong Đảng.

Theo ông Thông, điều 13 trong quy chế bầu cử hiện quy định, cấp ủy viên không được nhận đề cử, không được đề cử người khác nếu như người đó không được cấp ủy triệu tập đại hội. Nếu cấp ủy viên không được quy hoạch vào khóa mới thì không được nhận đề cử tại đại hội. Cấp ủy viên cũng không được giới thiệu người ngoài danh sách đề cử.

Ông Thông băn khoăn: “Quy định như thế nhưng nếu lúc ra đại hội mới phát hiện ra nhân tài thì sao? Quy định như trên rất dễ dẫn đến khả năng chúng ta bỏ sót người tài. Nên cho phép giới thiệu thêm nhân sự, và nếu được đại hội đồng ý 50% thì cho vào danh sách để bầu”.

Một nội dung quan trọng khác được ông Thông nêu ra là cần cung cấp cho đảng viên những thông tin cần thiết về nhân sự của đại hội, tránh tình trạng râm ran tin đồn “ông này, ông kia sẽ vào cấp ủy”.

Theo ông Thông, trong công tác nhân sự thì phải công khai thông tin cho đảng viên biết xem những ai quy hoạch vào đâu, chứ nếu quy hoạch mà chỉ cấp ủy biết, không công bố cho đảng viên thì đảng viên không thể kiểm soát được nhân sự sẽ đại diện cho mình cầm quyền.

“Cần công khai quy hoạch trước Đại hội Đảng, ví dụ việc quy hoạch hơn 200 nhân sự vào T.Ư khóa XIII thì danh sách 200 người đó phải được công khai để đảng viên biết và giám sát”, ông Thông nêu ý kiến.

Tránh trường hợp bầu mà không biết mặt

Hội thảo đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng trong tình hình mới do Tạp chí cộng sản, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia phối hợp tổ chức sáng 25/9.

Đề cập đến việc Bộ Chính trị vừa ban hành quy định về kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ, ngăn chặn chạy chức, chạy quyền, PGS.TS Lê Minh Thông cho rằng, muốn kiểm soát được thì phải biết thông tin, chứ không biết thì không thể kiểm soát được.

Ông Thông đề nghị, danh sách các ứng cử viên được triệu tập đại hội cần được công bố, công khai để các đại biểu có đủ thời gian nghiên cứu kỹ nhân thân.

Về tranh cử, Trợ lý của Chủ tịch Quốc hội nhận định, hiện nay các ứng cử viên trong đảng thường không có chương trình hành động nên không rõ sẽ làm gì sau khi được bầu. Do đó, trong hồ sơ bắt buộc của các ứng cử viên cần phải có chương trình hành động để các đại biểu nghiên cứu và giám sát “lời hứa của người trúng cử”.

Ông Thông cũng đề nghị, trong đại hội cần tổ chức các diễn đàn cho các ứng cử viên trao đổi, lắng nghe, giải trình, “tránh trường hợp bầu mà không biết mặt”. Bên cạnh đó, tăng số dư lên để trao cho đại biểu cái quyền lớn hơn.

Sau cùng, ông Thông kiến nghị là cần có tổng kết về đại hội bầu trực tiếp bí thư, để tiến tới bầu trực tiếp bí thư ở các đại hội.

“Nếu bí thư do đại hội bầu thì mọi thứ sẽ khác. Như thế sẽ là người đứng đầu tổ chức đảng, vị thế sẽ rất khác. Đây là con đường chúng ta phải đi để tìm kiếm người tài trong Đảng hiệu quả hơn” - ông Thông nêu thực tiễn, bầu cử HĐND các cấp và Quốc hội thời gian qua cho thấy, có những người được giới thiệu nhưng trượt, nhân dân không tín nhiệm. Cho nên phải đổi mới bầu cử trong Đảng thì mới có thể đổi mới bầu cử trong Quốc hội, Nhà nước.