Văn phòng Thông tin Quốc vụ viện Trung Quốc ngày 24/9 công bố sách trắng về chiến tranh thương mại Trung - Mỹ, chỉ trích chính quyền Trump "theo đuổi chủ nghĩa đơn phương, chủ nghĩa bảo hộ và chủ nghĩa bá quyền kinh tế", trong bối cảnh cuộc chiến tiếp tục leo thang.

Có tên "Sự thật về chiến tranh thương mại Trung - Mỹ và lập trường của Trung Quốc", sách trắng dài 36.000 chữ, theo Tân Hoa xã. Nội dung chia làm sáu phần, trong đó đề cập đến "bảo hộ mậu dịch", "dọa nạt thương mại" của chính phủ Mỹ và "những tác hại mà cách làm không đúng của Mỹ gây ra cho nền kinh tế thế giới".

Chính phủ Trung Quốc công bố sách trắng cùng ngày các khoản thuế mới mà Mỹ và Trung Quốc áp đặt lên hàng hóa của nhau bắt đầu có hiệu lực. Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng đã đe dọa đánh thuế gần như mọi mặt hàng Trung Quốc xuất sang Mỹ nếu Bắc Kinh trả đũa, trong khi những nỗ lực đàm phán cho đến nay không mang lại kết quả thực chất.

Ảnh minh họa

Lệnh áp thuế của chính phủ Mỹ đối với 200 tỷ USD hàng nhập khẩu từ Trung Quốc chính thức có hiệu lực vào lúc 11h00 ngày 24/9. Đáp trả, Bắc Kinh tiếp tục tăng thuế đối với 60 tỷ USD hàng nhập khẩu từ Mỹ.

Trước đó, hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đã áp thuế “ăn miếng trả miếng” lên 50 tỷ USD hàng hóa của nước còn lại.

Reuters dẫn lời một quan chức cấp cao trong Nhà Trắng tuần qua cho biết chính phủ Mỹ muốn tiếp tục trao đổi với Trung Quốc một cách tích cực. Tuy nhiên, chưa nước nào phát đi tín hiệu sẵn sàng nhượng bộ và thỏa hiệp.

Trước đó, một quan chức Mỹ cho hai nước vẫn chưa ấn định được ngày diễn ra vòng đàm phán thương mại kế tiếp. Trong khi đó, tờ Wall Street Journal và SCMP tiết lộ Bắc Kinh đã hủy chuyến đi của Phó thủ tướng Lưu Hạc và đoàn đàm phán thương mại đến Washington tuần này.

Tổng thống Donald Trump ngày 22/9 đã cảnh báo sẵn sàng áp đặt thêm thuế nhập khẩu từ Trung Quốc. Khoảng 200 tỷ USD hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc có thể bị đánh thuế 25% trước cuối năm nay. Trước đó, ông Trump từng đe dọa sẽ áp thuế lên gần như mọi mặt hàng mà Trung Quốc xuất khẩu sang Mỹ.

Theo chuyên gia kinh tế Rob Carnell, Bắc Kinh sẽ hoãn các nỗ lực đàm phán để không tỏ ra yếu thế trước Mỹ và duy trì niềm tin trong nước. Ông cho rằng Trung Quốc vẫn còn đủ nguồn lực để ngăn các lệnh áp thuế tác động lên tăng trưởng kinh tế.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Bắc Kinh tháng 11/2017. Ảnh: AP.

Với tổng lượng hàng nhập khẩu từ Mỹ thấp hơn, Trung Quốc không thể so kè từng USD trong cuộc đua áp thuế hàng hóa.

Tuy nhiên, Bắc Kinh vẫn còn nhiều biện pháp khác để trả đũa như cấm xuất khẩu một số mặt hàng quan trọng sang Mỹ hoặc gây khó dễ cho các công ty Mỹ muốn tiếp cận thị trường Trung Quốc.

Căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc có thể tác động tiêu cực đến đà tăng trưởng kinh tế toàn cầu. Ảnh: Reuters.

Các nhà kinh tế cảnh báo, bất đồng ngày càng sâu sắc sẽ làm hạn chế tăng trưởng không chỉ ở Mỹ và Trung Quốc mà còn cả nền kinh tế toàn cầu. Lo ngại về sự đối đầu đã làm chao đảo các thị trường tài chính

Căng thẳng thương mại cũng phủ bóng lên mối quan hệ nói chung giữa Bắc Kinh và Washington. Trung Quốc đã triệu Đại sứ Mỹ tại Bắc Kinh và hủy cuộc đối thoại quân sự chung để phản đối quyết định của Mỹ trừng phạt một cơ quan quân sự của Trung Quốc và giám đốc cơ quan này vì mua máy bay chiến đấu cũng như một hệ thống tên lửa đất đối không của Nga.

Các cuộc đối thoại thương mại ở Washington tháng trước cũng không đem lại bước tiến cụ thể nào.

Mỹ vừa ra lệnh trừng phạt nhắm vào Cục Phát triển Thiết bị (EDD) của Bộ Quốc phòng Trung Quốc và giám đốc cơ quan này. Washington cho rằng EDD vi phạm các lệnh trừng phạt nhắm vào doanh nghiệp Nga khi mua Su-35 và hệ thống tên lửa phòng không S-400. Đáp trả, chính phủ Trung Quốc cho triệu tập đại sứ Mỹ tại Bắc Kinh và hủy chuyến đi của đoàn quan chức quốc phòng sang Mỹ dự đối thoại hải quân.

Trung Quốc nhập khẩu hàng hóa từ Mỹ ít hơn nhiều so với việc Mỹ nhập khẩu hàng hóa từ Trung Quốc, và việc ăn miếng trả miếng “từng USD” đối với Mỹ là bất khả thi đối với Trung Quốc.

Thay vào đó, Trung Quốc đã cảnh báo đáp trả bằng các biện pháp “định tính”. Dù Bắc Kinh không tiết lộ các biện pháp này sẽ như thế nào, nhưng giới doanh nghiệp và các chuyên gia cho rằng, Trung Quốc có thể dừng xuất khẩu một số hàng hóa nhất định tới Mỹ hoặc tạo thêm nhiều rào cản về thủ tục hành chính đối với các công ty Mỹ.

Đ.H