Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nêu rõ: “Phiên chất vấn Bộ trưởng TN&MT diễn ra đúng vào Ngày Môi trường Thế giới nên được cử tri và dư luận rất quan tâm. Phiên chất vấn diễn ra sôi nổi, tranh luận thẳng thắn theo tinh thần đổi mới của Quốc hội. Đại biểu đặt câu hỏi ngắn gọn, đi thẳng vấn đề. Bộ trưởng cũng trả lời thẳng, nhận trách nhiệm, đưa ra giải pháp khắc phục cụ thể”.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, đất đai và môi trường là những vấn đề liên quan chặt chẽ, mật thiết tới đời sống nhân dân, gắn với sự phát triển bền vững của đất nước nên được các ĐBQH, cử tri và nhân dân đặc biệt quan tâm.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân. Ảnh: Quochoi.vn

Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường và các bộ, ngành liên quan tiếp thu ý kiến của các ĐBQH, chỉ đạo quyết liệt, thực hiện các giải pháp đã đề ra nhằm khắc phục những tồn tại, hạn chế.

Bày tỏ ý kiến bên lề Kỳ họp, nhiều đại biểu Quốc hội hài lòng với phần trả lời chất vấn của Bộ trưởng Trần Hồng Hà.

Trả lời đúng nội dung câu hỏi

Đại biểu Nguyễn Ngọc Phương (Quảng Bình) cho biết rất hài lòng về phần trả lời của Bộ trưởng Trần Hồng Hà vì đã nêu ra nhiều giải pháp, khắc phục tình trạng biến đổi khí hậu, mà ngân sách nhà nước không đủ để đầu tư.

Theo đại biểu, việc Bộ trưởng đưa ra giải pháp là tất cả các địa phương cần có sự quan tâm, phối hợp đầu tư để khuyến khích các doanh nghiệp có khả năng tham gia giải quyết các vấn đề về môi trường là rất tốt.

Trong nửa buổi chiều hôm qua, bộ trưởng Trần Hồng Hà nhận dược một số câu hỏi hay về nguy cơ rò rỉ phóng xạ và biện pháp phòng ngừa đối với 3 nhà máy hạt nhân Trung Quốc đặt gần biên giới nước ta, hay câu chuyện sốt đất ở 3 khu vực sắp trở thành đặc khu kinh tế...

Bộ trưởng đã cam kết: "Với công nghệ hiện đại và phối hợp quốc tế để giám sát, kiểm soát, cũng như chúng ta có trách nhiệm với người dân, thì chúng ta hoàn toàn có thể yên tâm với vấn đề này".

Với tình trạng sốt đất ở Vân Đồn, Bắc Vân Phong, Phú Quốc, bộ trưởng Hà kiến nghị Quốc hội ban hành nghị quyết có tính đặc thù để quản lý đất đai ở 3 đặc khu. "Hoặc xây dựng Luật Đất đai phải tiên lượng được những vấn đề có thể xảy ra như hiện nay", ông Hà nói.

Rà soát, kiểm tra việc chuyển nhượng đất đai

Theo đại biểu Dương Minh Ánh (Hà Nội), cử tri Hà Nội có ý kiến, sau khi thu hồi đất của người dân để thực hiện các dự án, nhiều dự án trong nhiều năm không thấy triển khai, hoặc triển khai kém hiệu quả gây bức xúc cho người dân. Bên cạnh đó, một số đất dự án còn bị lấn chiếm, tái lấn chiếm, gây khó khăn cho địa phương trong quản lý đất đai cũng như giải quyết khiếu kiện kéo dài. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết trách nhiệm của Bộ và giải pháp khắc phục.

Bộ trưởng Trần Hồng Hà. Ảnh: VGP

Bộ trưởng Trần Hồng Hà thừa nhận, hiện tượng dự án treo ở các địa phương xảy ra từ trước khi có Luật Đất đai 2013, nguyên nhân là do năng lực nhà đầu tư, thiếu chế tài xử lý.

Hiện Luật Đất đai 2013 đã quy định rất rõ chế tài, năng lực, cơ chế tài chính để ràng buộc nhà đầu tư. Tuy nhiên, hiện tượng này vẫn chưa được xử lý vì còn chồng chéo giữa các quy định pháp luật.

Theo quy định Luật Đất đai 2013, dự án không thực hiện đúng tiến độ sau 24 tháng sẽ bị thu hồi, và trường hợp nhất định có thể cho phép kéo dài thêm 24 tháng nữa. Trong khi đó, thời hạn này quy định tại Luật Đầu tư là 12 tháng. Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho rằng, nên thu hồi dự án treo, chậm tiến độ nếu sau 12 tháng doanh nghiệp không triển khai đầu tư, thực hiện.

"Cần xem xét điều chỉnh lại điểm vênh giữa Luật Đầu tư và Luật Đất đai 2013, làm rõ nội hàm quá thời hạn 12 tháng, thu hồi dự án treo ra sao," Bộ trưởng nêu.

Ngoài ra, Luật Đất đai cho phép thu hồi song không yêu cầu nhà đầu tư phải bồi hoàn và đây là bất cập. Bởi thực tế, nhiều dự án đã được chủ đầu tư dùng để thế chấp đất, vay vốn ngân hàng nên khi thu hồi dự án treo này sẽ gặp vướng mắc.

"Đây là vấn đề pháp lý, phải xem xét sửa luật để tạo điều kiện cho ngân hàng coi đất thế chấp là tài sản và họ được bán đấu giá để thu hồi tài sản cho Nhà nước," Bộ trường đề nghị.

Đại biểu Nguyễn Thanh Hải (Tiền Giang) đề cập tới bất cập trong đền bù, chuyển nhượng đất ở một số địa phương và đề nghị được biết trách nhiệm xử lý thuộc về ai? Bộ trưởng cho rằng, trách nhiệm thuộc ngành TN&MT khi không làm tốt công tác dự báo. Bộ trưởng khẳng định, Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ phối hợp với các bộ thực hiện tốt hơn công tác rà soát, kiểm tra chuyển nhượng đất đai.

Cũng liên quan tới quản lý đất đai, đại biểu Trần Văn Tiến (Vĩnh Phúc) cho biết: Quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất 5 năm cấp tỉnh được thẩm định và Chính phủ phê duyệt có danh mục kèm theo song theo Điều 58 Luật Đất đai, việc giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất lúa từ 10 ha trở lên và trên 20 ha đất rừng phòng hộ phải trình Thủ tướng để có văn bản chấp thuận làm phát sinh nhiều thủ tục và chậm tiến độ đầu tư, tạo ra cơ hội xin – cho, gây bức xúc cho nhà đầu tư.

Mặt khác, cũng theo quy định, kế hoạch sử dụng đất hàng năm được trình và phê duyệt vào cuối năm trước liền kề năm kế hoạch. Đại biểu đánh giá, việc quy định như vậy đã làm mất cơ hội cho những dự án phát sinh năm kế hoạch thay vì phải chờ đưa vào kế hoạch năm sau. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng đưa ra giải pháp để tháo gỡ khó khăn, đơn giản hóa thủ tục hành chính trong việc chuyển đổi mục đích sử dụng, tạo điều kiện cho các dự án đầu tư.

Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết, hiện nay, có quy hoạch sử dụng đất đai toàn quốc, từ cấp tỉnh đến cấp huyện, cấp xã.

Một trong những tồn tại của quy hoạch đất đai là chỉ tiêu đưa ra định lượng nhưng chưa đưa ra được vị trí, địa điểm cụ thể. Bất cập ở chỗ kế hoạch sử dụng đất chưa sát với thực tiễn, dẫn đến khó kiểm soát được.

Bộ trưởng cho rằng, đó là trách nhiệm của địa phương, nếu địa phương làm tốt, Chính phủ hoàn toàn có thể ủy quyền. Nếu làm tốt, có thể không chỉ quy hoạch ở cấp chính phủ mà còn giúp cải cách thủ tục hành chính ở địa phương.

V.H (t/h)