Sau nửa năm tụt hạng, bất động sản dành lại ngôi “á quân” về thu hút vốn ngoại 7 tháng đầu năm 2023, ngành kinh doanh bất động sản thu hút 1,61 tỷ USD vốn đầu tư nước ngoài, đứng thứ hai về thu hút vốn ngoại.

Thủ tướng: Những vấn đề của bất động sản không thể xử lý trong "một sớm một chiều" Để tháo gỡ vướng mắc cho thị trường bất động sản, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh tinh thần khó khăn ở đâu tháo gỡ ở đó, khó khăn ở cấp nào thì cấp đó giải quyết, các chủ thể có liên quan cùng nhau chung tay giải quyết.

Ông Nguyễn Đình Trung, Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc Hưng Thịnh Corp. Ảnh: VGP

Tại Hội nghị trực tuyến đánh giá kết quả thực hiện Nghị quyết số 33 của Chính phủ và đề xuất các giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho thị trường bất động sản, các doanh nghiệp gửi tới Thủ tướng nhiều giải pháp quan trọng.

Đề xuất tăng thuế thu nhập doanh nghiệp kinh doanh bất động sản lên 30%

Phát biểu tại hội nghị, ông Nguyễn Đình Trung, Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc Hưng Thịnh Corp cho rằng, Nghị quyết 33 của Chính phủ đã đi vào thực tế. Tuy nhiên có một số vấn đề ông Trung kiến nghị cần giải quyết để thúc đẩy nhanh hơn quá trình tháo gỡ cho thị trường bất động sản.

Thứ nhất, một dự án phát triển đến được giai đoạn có giấy phép xây dựng để thi công mới tạo ra công ăn việc làm, tạo ra đơn đặt hàng cho hàng trăm ngành nghề liên quan. Trong khi thực tiễn hiện nay quy trình thủ tục để có được giấy phép xây dựng chưa đảm bảo vì nhiều nguyên nhân khách quan chủ quan. Ông Trung mong rằng các cơ quan ban ngành từ Chính phủ đến các tỉnh, thành có giải pháp hỗ trợ đặt mục tiêu doanh nghiệp được cấp phép xây dựng để đưa dự án vào triển khai.

Thứ hai, hiện chủ đầu tư được tiếp cận vốn vay ngân hàng khi đã hoàn tất thủ tục đất đai và thủ tục xây dựng dự án, do tình trạng pháp lý khó khăn thì những quy định về tiếp cận vốn sẽ là tạo khó khăn trong công tác tiếp cận vốn vay ngân hàng thực hiện dự án theo quy định.

Chủ tịch Hưng Thịnh kiến nghị, trong ngắn hạn ngân hàng cần điều chỉnh điều kiện cho vay linh hoạt theo từng giai đoạn như dự án có chấp thuận chủ trương đầu tư thì có thể được phép tiếp cận vốn vay. Những vấn đề này giúp doanh nghiệp, ngân hàng, người tiêu dùng luân chuyển dòng tiền, tạo thanh khoản... tạo ra công ăn việc làm, tăng chi tiêu của người dân.

Thứ ba, liên quan đến mục tiêu chung tay tạo ra 1 triệu căn nhà ở xã hội vào năm 2030 như Tập đoàn Hưng Thịnh cũng đã đăng ký tham gia. Có một vấn đề Hưng Thịnh đề xuất: Cần phải cho phép người mua nhà ở xã hội được phép chuyển nhượng bất động sản của mình tự do; trường hợp này có thể quy định bên nhận chuyển nhượng lại phải nộp thêm khoản tiền tương ứng phần giá trị tiền sử dụng đất nhưng người sử dụng tài sản có thể trong hoàn cảnh khó khăn họ bán được bất động sản để lo cho gia đình mình và Nhà nước có thể thu ngay được tiền mà do họ chuyển nhượng tương đương giá trị sử dụng đất.

Thứ tư, hiện các dự án bất động sản đang tính tiền sử dụng đất theo phương pháp thặng dư, đây là phương án tốt nhất cho đến hiện nay, trong đó việc áp dụng chỉ số CPI trong tính tiền sử dụng đất theo phương pháp thặng dư là hợp lý. Tuy nhiên nhiều địa phương không áp dụng chỉ số CPI của địa phương mà áp dụng theo CPI quốc gia. Quan điểm của nhiều chuyên gia cần áp dụng CPI của địa phương nhằm phản ánh đúng tăng trưởng và tình trạng kinh tế của địa phương, tránh tình trạng giá bất động sản ở một số nơi cao.

Cuối cùng, Chủ tịch Hưng Thịnh kiến nghị Bộ Tài nguyên Môi trường, Bộ Tài chính, Bộ Xây dựng nên tính tới giải pháp sử dụng phương pháp hệ số điều chỉnh giá đất (hay còn gọi là phương pháp hệ số K) như nhiều chuyên gia và Hiệp hội Bất động sản TP.HCM đã kiến nghị.

Với phương pháp này, doanh nghiệp có thể tính toán được tiền sử dụng đất mình phải đóng trước khi quyết định đầu tư và hợp tác đầu tư. Nhà nước không khó khăn trong việc định giá đất. Và khi áp dụng phương pháp hệ số K, để đảm bảo nguồn thu ngân sách và hài hoà lợi ích: Người dân - Nhà nước - Doanh nghiệp, Chủ tịch Hưng Thịnh kiến nghị tăng thuế thu nhập doanh nghiệp của ngành nghề kinh doanh bất động sản từ 20% tăng lên 28-30% dưới mức thuế khai thác tài nguyên quý hiếm hiện là 32-50%.

Khoản thuế này đánh trực tiếp vào lợi nhuận của doanh nghiệp bất động sản chứ không phải ở chi phí đầu vào mà người tiêu dùng phải gánh. Điều này góp phần tạo thuận lợi cho đại đa số người dân tiếp cận nhà với giá hợp lý. Doanh nghiệp bất động sản có thể đạt lợi nhuận thấp hơn, nhưng mọi việc sẽ thuận lợi, góp phần bài toán giải quyết việc làm, đóng góp vào dòng chảy phát triển kinh tế đất nước.

Nên áp dụng mức thuế 2% thuế đất hằng năm để chặn đầu cơ

Cùng tham gia phát biểu tại hội nghị, ông Lê Tự Minh, Chủ tịch Công ty cổ phần đầu tư IMG nhìn nhận bản chất của việc tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản nằm ở 3 vấn đề.

Đầu tiên là chống đầu cơ đất. Hiện nay, việc đầu cơ đất và lũng đoạn thị trường bất động sản đang ảnh hưởng tới nền kinh tế Việt Nam. Người dân mua đất chờ thời cơ tăng giá, khiến một bộ phận lực lượng sản xuất “nằm ngủ” không phát huy tác dụng, rất phí phạm.

“Kinh nghiệm của các nước là dùng thuế để điều chỉnh sự đầu cơ. Chúng tôi có dự án ở Australia, mỗi năm chúng tôi phải nộp thuế đất 2%. Giá đất là do cơ quan thuế định giá hằng năm một cách độc lập. Mỗi năm, chúng tôi phải đóng thuế đất 700.000 - 800.000 đô la khi chưa thực hiện dự án. Năm nay, chính quyền địa phương quyết định tăng mức thuế này lên 4%, rất cao”, ông nói.

Theo ông Minh, nếu Việt Nam thực hiện chính sách này thì chỉ có những doanh nghiệp thật sự làm dự án mới dám giữ đất và khi giữ đ6ất thì phải làm dự án rất nhanh. Biện pháp này không chỉ chống đầu cơ đất mà còn giúp cho Bộ Tài chính có một nguồn thu lớn.

“Chúng tôi kiến nghị Ban soạn thảo Luật Đất đai bổ sung và áp dụng mức thuế 2% thuế đất hằng năm và áp dụng thuế luỹ tiến khi các khu đất không đưa vào kinh doanh, không sinh lời, giống như nước ngoài đang thực hiện”, ông nói.

Ông Lê Tự Minh, Chủ tịch Công ty CP đầu tư IMG - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Liên quan đến lãi suất ngân hàng, ông Minh cho rằng hiện Ngân hàng Nhà nước đã có những biện pháp kịp thời để bình ổn thị trường bất động sản, tuy nhiên việc tăng lãi suất nên có thời hạn và có định lượng.

“Đã đến lúc giảm lãi suất trung hạn xuống dưới 10% vì với lãi suất trung hạn trên 10% thì không có nền kinh tế nào khoẻ mạnh. Các nước phát triển áp dụng lãi suất trung hạn từ 3 - 5%”, ông Minh nhận định.

Theo ông Minh, hiện nay, lãi suất trung hạn ở Việt Nam cao, 5 - 6 tháng trước khoảng 12 - 14%, các doanh nghiệp không muốn vay, không dám vay và khách hàng mất niềm tin vào thị trường bất động sản, họ dồn tiền cho lĩnh vực khác.

Do đó, ông kiến nghị nên hạ lãi suất trung hạn xoay quanh 8,5% cộng trừ như 2 năm trước đây, để Việt Nam tiếp tục là một con rồng của châu Á. Đồng thời quy định biên độ 12 tháng dưới 3%, vì biên độ trên 3% của 12 tháng thì các doanh nghiệp sẽ rất khó khăn.

Theo ông Minh, nên có biện pháp không cho hoặc hạn chế các doanh nghiệp bất động sản tham gia ngân hàng và ngược lại vì các doanh nghiệp tham gia cả 2 lĩnh vực này huy động vốn xã hội chủ yếu cho chính doanh nghiệp mình và ít có tác dụng với xã hội, thậm chí tạo nên những tài phiệt lũng đoạn nền kinh tế.

Một điểm nữa, song lại rất quan trọng là tháo gỡ vướng mắc pháp lý và xử lý hành chính. Chủ tịch IMG nhìn nhận khó khăn nhất hiện nay của các doanh nghiệp bất động sản là pháp lý chứ không phải vấn đề ngân hàng.

Pháp lý có sự chồng chéo, cùng 1 vấn đề, 1 quy định nhưng nhiều cách hiểu, cấp thực thi không thực hiện và không dám làm, chủ yếu là cấp địa phương.

Theo ông Minh, ở doanh nghiệp, ban lãnh đạo giao việc kèm deadline (thời hạn hoàn thành công việc), cán bộ sai deadline mà không có lý do chính đáng, không được cấp trên đồng ý điều chỉnh thì sẽ bị phạt hoặc chuyển công tác. Tuy nhiên, cán bộ nhà nước có chậm hoặc không làm cũng không sao.

“Chúng ta hiểu rõ, thất thoát do chậm trễ tiến độ lớn hơn thất thoát do tham ô”, ông Minh nói, đồng thời kiến nghị cần nhanh chóng hoàn thiện hệ thống pháp lý để cán bộ yên tâm làm việc. Cần có nghị định rõ ràng về việc phân quyền và trách nhiệm của các cấp, trong đó quy định rõ: nội dung hoàn thành, thời gian hoàn thành, trách nhiệm nếu để quá hạn.

Lãnh đạo IMG cũng đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho phép các doanh nghiệp được áp dụng Điều 44.3 Luật Đầu tư và Điều 126 Luật Đất đai, kéo dài thời hạn thuê đất hoặc cho doanh nghiệp được trả tiền đất 70 năm để các khu công nghiệp có đủ độ dài của thời hạn, đủ sức hấp dẫn đối tác thuê đất. Việc này vừa đúng luật vừa tăng thêm nguồn thu cho địa phương.

Đề xuất ban hành bảng giá đất hàng năm phù hợp với nguyên tắc thị trường? Việc định giá đất phải bảo đảm các nguyên tắc: Phương pháp xác định giá đất theo nguyên tắc thị trường; tuân thủ đúng phương pháp, trình tự, thủ tục định giá đất...

Đề xuất loại bỏ phương pháp hệ số điều chỉnh giá đất Không nước nào trên thế giới áp dụng phương pháp hệ số điều chỉnh giá đất như Việt Nam với kỳ vọng giải quyết vướng mắc về định giá đất cụ thể theo nguyên tắc thị trường. Cùng với đó, phương pháp này cũng kém thuyết phục nhất về khoa học và thực tiễn, do đó nên cần loại bỏ.