Tàu hải cảnh 3901 và tàu Hải Dương Địa chất 8 của Trung Quốc hoạt động trái phép tại khu vực bãi Phúc Tần - Tư Chính

Mở đầu bài viết, tác giả James Holmes nhận định, cuộc tranh chấp, bắt giữ tàu chở dầu của Iran và Anh đang làm lu mờ chuyện Trung Quốc dậy sóng ở Biển Đông. “Trung Quốc đang tìm cách gia tăng quyền kiểm soát từ 80 đến 90% Biển Đông, bao gồm các vùng biển được quy định thuộc chủ quyền của các nước láng giềng Đông Nam Á theo Công ước về Luật Biển (UNCLOS)”, tác giả viết.

Giáo sư Mỹ cho rằng đây là chiến lược được Trung Quốc hoạch định với tầm nhìn dài hạn. Trở lại năm 2009, Bắc Kinh đã đệ trình bản đồ lên Liên Hợp Quốc khẳng định “chủ quyền không thể chối cãi” trên vùng biển trong “cái gọi là đường chín đoạn” của họ, chiếm 80 đến 90% Biển Đông.

Tuyên bố chủ quyền có nghĩa là một chính phủ được thực thi luật pháp trong không gian địa lý được phân định theo biên giới. Nói cách khác, Trung Quốc đang tuyên bố họ quyền ra lệnh cho tàu và máy bay Trung Quốc cũng như nước ngoài có thể và không thể làm gì trong đường chín đoạn, giống như luật pháp Trung Quốc quản lý công dân và người nước ngoài trên lãnh thổ của mình. Nếu như vậy, Biển Đông sẽ trở thành một phần lãnh thổ kéo dài ra biển của Trung Quốc.

Giáo sư Mỹ đã chỉ ra sự xâm phạm trái phép của Trung Quốc trên Biển Đông trong thời gian gần đây. Theo đó, trong tháng này, tàu khai thác dầu Hải Dương 8 của Trung Quốc đã đậu gần bãi Tư Chính. Tác giả cũng lấy dẫn chứng rằng Giáo sư danh dự Carl Thayer, chuyên gia Việt Nam tại Đại học New South Wales, giải thích, vùng biển xung quanh bãi Tư Chính nằm trong vùng đặc quyền kinh tế Việt Nam (EEZ), được xác định theo UNCLOS.

“Đặc quyền có nghĩa là đặc quyền: Chỉ có Việt Nam chứ không phải Trung Quốc được hưởng đặc quyền khai thác tài nguyên thiên nhiên từ biển và đáy biển trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam”, Giáo sư Mỹ khẳng định.

Theo Giáo sư Holmes, hiện tại ở bãi Tư Chính, Việt Nam đang làm đúng phần việc của mình.

Tác giả cho biết, Bãi Tư Chính không có các tàu chiến mang tên lửa hù dọa nhau và cũng không có máy bay chiến đấu bay lượn trên bầu trời dọa dội bom. Thay vào đó, như báo cáo từ tờ Straits Times có trụ sở tại Singapore, khi đi vào bãi Tư Chính, các tàu hải cảnh đã hộ tống tàu Hải Dương 8. Tàu hải cảnh hiện diện ở đây chứ không phải là tàu chiến.

Ông vạch trần lý do vì sao Trung Quốc không điều tàu hải quân mà thay vào đó là tàu hải cảnh. Bởi tàu hải quân là tàu chiến cho những thứ đang tranh chấp còn tàu hải cảnh là những tàu không được vũ trang hoặc được vũ trang hạng nhẹ, được sử dụng để thực thi luật pháp quốc gia đó. Nếu sử dụng tàu hải quân không khác nào thừa nhận đang có tranh chấp. Chính vì thế, Trung Quốc sử dụng tàu hải cảnh nhằm ngang ngược khẳng định chủ quyền phi lý trên Biển Đông mà không cần xung đột vũ trang.

Trong bài viết của mình, tác giả James Holmes đã nhắc lại câu châm ngôn ưu thích của Cố Tổng thống Mỹ Theodore Roosevelt là “Nói năng nhẹ nhàng và cầm cây gậy lớn sẽ giúp bạn đi xa”. Ở trong bài, Giáo sư đã ví những tàu hải cảnh Trung Quốc là “cây gậy nhỏ” còn tàu chiến là “cây gậy lớn”.

Tác giả cho rằng, tuy sử dụng biện pháp “cây gậy nhỏ” nhưng Trung Quốc vẫn đặt tay lên “cây gậy lớn” tức là phòng trường hợp dùng sức mạnh quân sự.

Trung Quốc thủ sẵn lực lượng máy bay, tên lửa trên bờ và hải quân phía sau sẵn sàng yểm trợ. “Nếu Cố Tổng thống Mỹ Theodore Roosevelt có sống lại thì dù không bao giờ chấp nhận mục tiêu của Trung Quốc ở Biển Đông, nhưng ông cũng phải thừa nhận trước chiến thuật một tay vùng cây gậy nhỏ, một tay nắm gậy to của Trung Quốc”, theo Giáo sư James Holmes.

Để đối phó với Trung Quốc và duy trì các đặc quyền của mình, tác giả cho rằng Việt Nam cần phải tìm kiếm cho mình những đồng minh sẵn sàng liều chơi tới cùng.

Luật pháp quốc tế và chủ quyền của Việt Nam trên Biển Đông Việt Nam có lãnh hải rộng 12 hải lí, vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lí và thềm lục địa rộng ít nhất 200 ...

Việt Nam thực hiện nhiều hình thức phản đối Trung Quốc vi phạm vùng đặc quyền kinh tế Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng cho biết Việt Nam đã có nhiều hình thức giao thiệp ngoại giao ...

Ba hệ quả khi Trung Quốc điều tàu đến vùng Biển Đông thuộc chủ quyền Việt Nam Hoạt động của Trung Quốc ở vùng biển của Việt Nam sẽ dẫn tới các tình huống "gậy ông đập lưng ông".