Phải chứng minh quá trình nuôi trồng từ con giống

Một số cơ sở xuất khẩu và Hội Nghề cá tỉnh Phú Yên vừa phản ánh Trung Quốc dừng nhập khẩu tôm hùm bông (Panulirus ornatus). Tương tự, các hộ nuôi trồng tôm hùm bông ở Khánh Hòa cũng cho biết Trung Quốc ngưng mua từ tháng 8 đến nay không rõ nguyên nhân.

Trước thông tin này, ngày 10/11, Thương vụ Việt Nam tại Trung Quốc tổ chức cuộc làm việc trực tuyến giữa Tổng cục Hải quan Trung Quốc với phía Việt Nam để trao đổi về tình hình xuất khẩu tôm hùm bông sang Trung Quốc.

Tại buổi làm việc, phía Trung Quốc cho biết tôm hùm bông Việt Nam bị ngưng xuất sang thị trường này do vướng quy định mới. Theo đó, tháng 5/2023 Trung Quốc đã sửa đổi Luật Bảo vệ động vật hoang dã, trong đó quy định cấm đánh bắt, sử dụng, kinh doanh, buôn bán đối với tôm hùm bông và các loài trong Danh mục các loài động vật hoang dã nguy cấp cần bảo vệ. Tổng cục Hải quan Trung Quốc đã thông báo tới Cơ quan Hải quan địa phương về quy định này để thực hiện.

Trung Quốc là thị trường lớn nhất của tôm hùm Việt Nam. (Ảnh minh họa: KT)

Trong quy định mới này, đối với tôm hùm bông nuôi, Trung Quốc nêu cách xác định tôm hùm bông nuôi là: không được đánh bắt trực tiếp từ biển và phải có minh chứng quá trình nuôi rõ ràng; không sử dụng nguồn giống khai thác từ tự nhiên (con giống phải là thế hệ F2).

Thủ tục nhập khẩu tôm hùm bông nuôi vào Trung Quốc là nhà nhập khẩu Trung Quốc phải xin cấp phép về Bảo vệ động vật hoang dã từ Cục Ngư nghiệp, Bộ Nông nghiệp Trung Quốc.

Thủ tục thông quan lô hàng và kiểm tra an toàn thực phẩm không thay đổi so với trước đây. Yêu cầu đối với cơ sở bao gói, cơ sở nuôi tôm hùm bông xuất khẩu là phải thực hiện đăng ký danh sách kèm theo thông tin cụ thể về cơ sở nuôi tôm hùm.

Vụ Giám sát kiểm dịch động thực vật thông báo sẽ gửi cho phía Việt Nam biểu mẫu đăng ký mới (thông qua Thương vụ Việt Nam tại Trung Quốc) để tiến hành rà soát, thực hiện đăng ký đối với các cơ sở bao gói, cơ sở nuôi tôm hùm bông xuất khẩu sang Trung Quốc. Sau khi nhận được danh sách đăng ký của phía Việt Nam, phía Trung Quốc sẽ tổ chức kiểm tra trực tuyến và/hoặc trực tiếp đối với cơ sở nuôi và công bố trên website của Tổng cục Hải quan Trung Quốc về Danh sách các cơ sở bao gói xuất khẩu, cơ sở nuôi của Việt Nam được phép xuất khẩu sang Trung Quốc.

Đại diện phía Trung Quốc cũng đề xuất hai bên nhanh chóng xem xét, ký kết Nghị định thư về kiểm soát thủy sản sống khai thác tự nhiên của Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc.

Sau buổi làm việc trên, Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường đề xuất lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ đạo, Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường tiếp tục trao đổi với Vụ Giám sát kiểm dịch động thực vật, Tổng cục Hải quan Trung Quốc để cập nhật, thông báo tới các cơ sở bao gói xuất khẩu, cơ sở nuôi tôm hùm bông về quy định, biểu mẫu đăng ký của Trung Quốc đối với xuất khẩu tôm hùm bông sống vào thị trường này.

Sau khi phía Trung Quốc cung cấp biểu mẫu đăng ký mới, Cục Thủy sản chỉ đạo và phối hợp các địa phương thực hiện rà soát, thẩm tra và hoàn thiện danh sách các cơ sở cơ sở nuôi tôm hùm bông xuất khẩu sang Trung Quốc đáp ứng các quy định của Việt Nam và Trung Quốc chuyển Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường để gửi cho phía Trung Quốc.

Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường sẽ là đầu mối tiếp nhận hồ sơ, đăng ký với cơ quan thẩm quyền Trung Quốc, tổ chức làm việc với Đoàn kiểm tra trực tuyến hoặc trực tiếp của Trung Quốc khi được yêu cầu.

Bên cạnh đó, Cục này sẽ chủ trì, phối hợp với Cục Thủy sản, Cục Thú y tham mưu việc xây dựng, góp ý, trình cấp thẩm quyền ký kết Nghị định thư về kiểm soát thủy sản sống khai thác tự nhiên của Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc sau khi nhận được đề nghị chính thức từ Vụ Giám sát kiểm dịch động thực vật Trung Quốc.

Xây dựng chuỗi liên kết, xác định mã số cơ sở nuôi trồng thủy sản

Trung Quốc là thị trường lớn nhất của tôm hùm Việt Nam. Tính đến hết tháng 8, xuất khẩu tôm hùm sang Trung Quốc đạt 76 triệu USD, giảm 42% so với cùng kỳ 2022.

Cục Thủy sản (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) đề nghị các địa phương theo dõi sát thông tin thị trường để khuyến cáo người dân lựa chọn đối tượng nuôi: giảm nuôi tôm hùm bông, tăng nuôi tôm hùm xanh và thu hoạch vào thời điểm thích hợp. Đồng thời, tổ chức xây dựng chuỗi liên kết sản phẩm tôm hùm chất lượng, an toàn, đảm bảo truy xuất được nguồn gốc.

Trao đổi với báo chí, ông Võ Khắc Én, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản Khánh Hòa cũng cho rằng: để ổn định đầu ra, cần phải hướng đến xuất khẩu chính ngạch tôm hùm sang thị trường Trung Quốc. Muốn vậy cần xây dựng các chuỗi liên kết từ khâu sản xuất, thu mua đến xuất khẩu tôm hùm và phải gắn với truy xuất nguồn gốc.

"Hiện toàn tỉnh Khánh Hòa đã xây dựng được 3 chuỗi liên kết giữa người nuôi với doanh nghiệp thu mua xuất khẩu tôm hùm chính ngạch. Tuy nhiên, so với quy mô của nghề nuôi tôm hùm trong tỉnh thì số lượng các chuỗi liên kết còn rất hạn chế. Vì vậy, ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang có định hướng xây dựng thêm các mô hình liên kết này ở các vùng nuôi trên địa bàn huyện Vạn Ninh, Thành phố Nha Trang và thành phố Cam Ranh", ông Én cho biết.

Theo PGS.TS Võ Văn Nha, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Nuôi trồng thủy sản III, bước đầu tiên là phải xác định mã số cơ sở nuôi trồng thủy sản lồng bè của từng vùng nuôi, làm cơ sở để sản phẩm tạo ra được xuất khẩu chính ngạch.

Tuy nhiên, hiện xác định mã số cơ sở nuôi trồng thủy sản lồng bè trên biển đến nay vẫn còn đang chờ quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch tỉnh và quy định pháp luật về biển bảo đảm quốc phòng, an ninh. Do vậy cần đẩy nhanh tiến độ, mạnh dạn và phát huy sự sáng tạo, bứt phá ở từng địa phương để tạo ra nhiều vùng có mã số cơ sở nuôi lồng bè trên biển.

Phòng ngừa rủi ro khi xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc tăng cao

Ngành thuỷ sản đối mặt với nhiều khó khăn