Việt Nam có hai người trong top 10.000 nhà khoa học ảnh hưởng nhất thế giới Mới đây trên tạp chí PLoS Biology của Hoa Kỳ đã công bố Bảng xếp hạng nhà khoa học có ảnh hưởng nhất thế giới trong năm 2022. Trong đó, GS.TSKH Nguyễn Đình Đức và PGS.TS Nguyễn Hoàng Sơn là hai người Việt lọt vào danh sách 10.000 nhà khoa học có tầm ảnh hưởng nhất thế giới năm 2022.

Bánh chưng, cơm tấm Việt là một trong những món ăn từ gạo ngon nhất thế giới Mới đây, chuyên trang về ẩm thực thế giới TasteAtlas đã công bố danh sách 100 món ăn từ gạo được đánh giá ngon nhất thế giới. Ẩm thực Việt Nam có 2 đại diện nằm trong danh sách này là cơm tấm với vị trí thứ 3 và bánh chưng ở vị trí thứ 97.

Người dân Việt Nam chi 49.000 tỷ VND để mua thuốc lá

Thông tin thêm, Ths.Bs. Nguyễn Thị An cho biết năm 2020, số tiền người dân Việt Nam chi để mua thuốc lá là 49.000 tỷ VND.

Ngoài ra, tổng chi phí điều trị và chi phí do mất khả năng lao động vì ốm đau và tử vong sớm cho 5 nhóm bệnh trên tổng số 25 nhóm bệnh do thuốc lá ~ 1% GDP (2014) là 24.000 tỷ VND.

BS An cho biết đang có xu hướng gia tăng sử dụng các sản phẩm thuốc lá mới, thuốc lá điện tử trong giới trẻ. Năm 2015: Tỷ lệ hút thuốc lá điện tử ở người trưởng thành ở Việt Nam là 0,2%, chưa có số liệu về sử dụng thuốc lá điện tử ở thanh thiếu niên.

Năm 2019, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử của học sinh 13 - 17 tuổi là 2,6% (nam là 3,6%, nữ là 1,5%). Năm 2021 - 2022, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử của học sinh 13 - 15 tuổi là 3.5% (nam 4.3%, nữ 2.8%). Tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở học sinh đặc biệt cao ở các thành phố lớn: 8,35% học sinh lớp 8 - 12 tại Hà Nội sử dụng thuốc lá điện tử (nam là 12,39%, nữ là 4,8%).

Bà Nguyễn Thị Thu Hương, Quỹ phòng chống tác hại thuốc lá, Bộ y tế cho biết, một trong những nguyên nhân chủ yếu của việc tỷ lệ hút thuốc lá còn cao và giảm chậm là do thuế thuốc lá của Việt Nam còn rất thấp. Giá thuốc lá rẻ làm tăng khả năng tiếp cận và mua thuốc lá của thanh thiếu niên và người nghèo. Bên cạnh đó, trên thị trường xuất hiện các sản phẩm mới: thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng …

Theo bà Thu Hương, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng không phải là sản phẩm ít hại hơn thuốc lá điếu thông thường; Thuốc lá điện tử không phải là sản phẩm giúp cai nghiện thuốc lá điếu thông thường. Không nên thực hiện thí điểm thuốc lá nung nóng dẫn đến khó có thể kiểm soát được các sản phẩm tương tự.

Theo PGS.TS Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh, Bộ Y tế cho biết thuốc lá nói chung và thuốc lá điện tử nói riêng đều chứa chất nicotine gây nghiện, có thể gây nguy hại đến hệ hô hấp và tim mạch của chính người hút và cả những người xung quanh.

“Theo báo cáo của Cục quản lý khám chữa bệnh có tới 70-75% bệnh nhân đến các cơ sở khám và điều trị liên quan đến các căn bệnh không lây nhiễm như tăng huyết áp, rối loạn chuyển hóa, mỡ máu, cholesterol, đột quỵ, tim mạch. Các khoa, các phòng ung thư, bệnh viện tim mạch, hô hấp quá tải. Và 1 trong những những nguyên nhân chính của các bệnh này chính là thuốc lá. Vì thế Tổ chức Y tế Thế giới cảnh báo chúng ta tiếp tục chiến đấu với những căn bệnh này”.

PGS.TS Lương Ngọc Khuê nhận định phòng chống tác hại thuốc lá là trách nhiệm với bản thân và cộng đồng.

ThS. Đào Thế Sơn – Đại học Thương mại chia sẻ: “Từ 2010 đến 2015, nhóm nghiện thuốc lá nặng giảm trong nhóm hộ gia đình giàu nhất, tăng trong các nhóm hộ gia đình nghèo nhất, nghèo và trung bình. Rác thải nhựa của các nhà máy thuốc lá chiếm 12% rác thải nhựa được nhận diện là từ các công ty. Trồng cây thuốc lá, mang lại lợi ích kinh tế không đáng kể, nếu tính cả chi phí cơ hội của thành viên hộ gia đình. Trong khi đó, các hộ trồng lại đối mặt với rủi ro sức khoẻ, tỷ lệ mắc 9/16 rủi ro sức khoẻ cao hơn các hộ không trồng thuốc lá.

Nước ta có tỷ lệ nữ giới hút thuốc lá thấp so với nam giới. Tuy nhiên, với sự xuất hiện của các loại thuốc lá điện tử, thuốc lá không đốt nóng, thuốc lá hút Shisha, tỉ lệ hút thuốc lá ở nữ giới có xu hướng gia tăng nhanh chóng, kèm theo đó là các hệ lụy về chất lượng giống nòi. Vì vậy, công tác phòng chống tác hại thuốc lá, bảo vệ phụ nữ trẻ em khỏi tác hại của thuốc là là việc làm hết sức cần thiết.‏

Quang cảnh hội thảo. Ảnh: Phạm Lý

Tăng thuế thuốc lá

Ths.Bs.Nguyễn Thị An, Giám đốc tổ chức HealthBridge Canada tại Việt Nam đề xuất cần ban hành chính sách cấm lưu hành thuốc lá điện tử và các sản phẩm thuốc lá nung nóng tại Việt Nam theo khuyến cáo của Bộ Y tế, Tổ chức Y tế Thế giới.

Truyền thông nâng cao hiểu biết về tác hại của thuốc lá, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và trách nhiệm của cha mẹ, giáo viên, trẻ em trong bảo vệ trẻ em.

Ths.Bs Nguyễn Tuấn Lâm, Tổ chức Y tế thế giới Việt Nam kiến nghị, Việt Nam nên tăng thuế thuốc lá thường xuyên để giá thuốc lá tăng nhanh hơn lạm phát và mức tăng thu nhập. Nên tăng thuế thuốc lá để trong ngắn hạn đạt mục tiêu kế hoạch hành động QG phòng chống bệnh không lây nhiễm. Dài hạn, đạt mức 70-75% giá bán lẻ theo tiêu chuẩn toàn cầu của WHO…

Bên cạnh đó, Việt Nam cần tăng cường cơ chế trích riêng thuế cho nâng cao sức khỏe Mô hình Quỹ nâng cao sức khỏe đã được áp dụng hiệu quả tại khoảng 20 quốc gia như ThaiHealth, VicHealth, Healthway, Singapore Health Promotion Board...

“Việt Nam nên xem xét áp dụng cơ chế hiện hành đối với Quỹ thuốc lá cho các sản phẩm rượu bia và nước ngọt để hình thành Quỹ nâng cao/bảo vệ sức khỏe, có thể chi cho nâng cao sức khỏe và bảo hiểm y tế cho người nghèo”, BS Nguyễn Tuấn Lâm.

Việt Nam tiếp tục là nước xuất khẩu cà phê lớn thứ hai trên thế giới Mới đây, tờ The Star (Malaysia) đưa tin cà phê của Việt Nam đã được xuất khẩu đến hơn 80 quốc gia và vùng lãnh thổ, trở thành quốc gia xuất khẩu lớn thứ hai trên thế giới, với thị phần 14,2%.

Việt Nam có 6 đại diện trong nhóm trường đại học uy tín nhất thế giới Top 5 đại học hàng đầu thế giới là Đại học Oxford (Anh), Đại học Havard (Mỹ), Đại học Cambridge (Anh), Đại học Stanford (Mỹ) và Viện Khoa học kỹ thuật Massachusetts (Mỹ).