Tổng thống Trump đã chỉ trích gay gắt hệ thống thương mại quốc tế này và của các nước như Trung Quốc và Đức đã tạo ra thặng dư thương mại lớn trong khi Hoa Kỳ lại bị thâm hụt.

Các bộ trưởng thương mại từ khắp nơi trên thế giới sẽ đến Buenos Aires vào tháng tới để tham dự cuộc họp cấp cao nhất của WTO, diễn ra hai năm một lần. Các nhà tổ chức đã hi vọng đạt được sự đồng nhất trong một “tuyên bố của bộ trưởng” được ủng hộ bởi tất cả 164 thành viên WTO.

Tuy nhiên, các quan chức Mỹ đã phát biểu trong một cuộc họp trù bị rằng họ không thể đồng ý về các phần của thoả thuận hỗ trợ “trung tâm của hệ thống thương mại đa biên” và nhu cầu hỗ trợ “phát triển”. Họ từ chối bình luận khi họ rời khỏi cuộc họp. Những người khác nói rằng không có gì ngạc nhiên nhưng đây rõ ràng vẫn là một thất bại.

“Không đạt được thoả thuận” một nhà ngoại giao nói khi rời khỏi cuộc họp.

Một số khác cho biết: “Họ đang yêu cầu hơn mức mà các thành viên sẽ có thể chấp nhận”.

“Các thành viên đã cố gắng hết sức. Đã có một nỗ lực rất tốt,” phát ngôn viên của WTO, Keith Rockwell nói. “Các nhà đàm phán đã đạt được một số tiến bộ trong các lĩnh vực nhưng vẫn chưa đủ. Đây là một vấn đề mà sẽ được các bộ trưởng thảo luận tiếp tục ở Buenos Aires.”

Hoa Kỳ khiến WTO rơi vào khủng hoảng khi phản đối việc chỉ định nhóm phúc thẩm mới cho đến khi hệ thống này cải cách theo ý Trump.

Với các án lệ hỗ trợ hệ thống giải quyết tranh chấp của WTO, tổ chức này đã gần như không còn đủ số trọng tài phúc thẩm cần thiết để duy trì việc tiếp nhận các kháng cáo.

Phát biểu với các phóng viên trước cuộc họp về tuyên bố của các Bộ trưởng, Tổng giám đốc WTO Roberto Azevedo cho biết những quan ngại của Hoa Kỳ về hoạt động của hệ thống này đã được đề cập nhiều lần, nhưng Washington cần trao đổi trực tiếp với các thành viên WTO khác về những thay đổi mà họ muốn.

Ông nói “Theo tôi hiểu thì cuộc đàm phán vẫn đang ở giai đoạn ban đầu.”

Ông Azevedo cho biết Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer đã không đưa ra nhiều chi tiết về những thay đổi tiềm ẩn đối với hệ thống tranh chấp trong các cuộc họp của hai ông.

Tổng thống Trump nói rằng Hoa Kỳ chịu rất nhiều thiệt thòi từ WTO, nhưng ông Azevedo cho biết theo các thống kê thì WTO đã rất thành công trong việc giải quyết các tranh chấp, và hệ thống xử lý tranh chấp WTO là một cách hiệu quả để ngăn chặn các cuộc chiến thương mại.

“Tôi nghĩ hệ thống này đang làm tốt vai trò của nó và theo tôi nếu chúng ta thay đổi hệ thống này, nguy cơ xảy ra các hành động đơn phương, chiến tranh thương mại leo thang rõ ràng sẽ thành hiện thực. Đó không phải là điều tôi phải nói mới biết mà thực ra ai cũng biết rồi.”

Ngân Giang (theo Reuteurs)