Nhà chống lốc xoáy

Từ nhiều năm nay, tổ chức DW, một thành viên của JANI (mạng lưới các tổ chức phi chính phủ thực hiện vận động phòng chống, giảm nhẹ thiên tai trên thế giới tại Việt Nam) thiết kế và đưa vào sử dụng thành công nhà an toàn chống bão lũ tại miền Trung. Kiểu nhà an toàn này có thiết kế và quy trình xây dựng khá đơn giản, giá thành rẻ (khoảng 20 – 50 triệu đồng cho xây mới và 9 triệu đồng cho nhà gia cố) nên rất thích hợp với người dân vùng bão, lũ.

Nhà chống bão lũ ở miền Trung có giá thành khá rẻ

Đây là loại nhà lợp ngói hoặc tôn với 3 gian, 1 tầng, chiều cao 3 – 3,3m và có mặt bằng hình chữ nhật. Nhà gồm mái chính và mái hiên tách rời, có độ dốc 60%. Móng nhà kiên cố bằng đá. Tường xây bằng gạch, phía trên có các mối thép chờ để “ôm” chặt xà gồ. Hệ thống rui, mè được gắn kiên cố vào xà gồ bằng những móc nối sắt này. Điểm nhấn của nhà an toàn chính là hai đầu nóc nhà được đổ bê-tông. Chạy dọc theo mái nhà là những "con lươn" được đúc bê-tông có lõi thép đè lên mái, chống lốc xoáy.

DW hỗ trợ và xây dựng mới cho người dân Thừa Thiên – Huế hàng trăm ngôi nhà an toàn; giúp gia cố nhà ở cho dân nghèo. Những ngôi nhà an toàn thực hiện đúng quy cách ở các huyện Phong Điền, Quảng Điền, Phú Vang, Phú Lộc đều an toàn vượt qua lũ, bão.

Nhà được thiết kế theo những kinh nghiệm có sẵn từ người dân

Ông Nguyễn Xuân Hùng, thợ xây lâu năm tại Thừa Thiên – Huế nói: “Đã thi công nhiều công trình nhà ở hiện đại nhưng tôi thật sự bất ngờ vì kiểu nhà an toàn có chất lượng tốt và rẻ như thế này. Nó được thiết kế theo những kinh nghiệm có sẵn từ người dân như: cách giằng mái nhà tạo ra thể thống nhất từ trên xuống dưới”.

Bà Trần Thị Thanh Huyền, xã Quảng Thọ, huyện Quảng Điền hồ hởi cho biết: “Bây chừ thì cả nhà tui yên tâm lắm, sống thoải mái trong ngôi nhà mới này mà không lo sợ chi cả”.

Bà Trần Thị Sa (76 tuổi, Quảng Điền, Thừa Thiên Huế) kể: “Trận lụt lịch sử năm 1999, cả nhà tôi có 5 người, trong đó có 2 cháu nhỏ. Nước lũ dâng cao, nhà không có xuồng nên không chạy lũ được. Cả nhà đành phải đứng trên giường, nhìn đồ đạc, lợn gà trôi theo dòng nước lũ mà chẳng làm được chi. Cứ mỗi trận gió lớn là tất cả run lên trong sợ hãi vì lo ngôi nhà xập xệ có thể bị cuốn đi bất cứ lúc nào. Rồi gia đình được dự án giúp đỡ 2 triệu và cho vay thêm 2 triệu đồng để gia cố lại nhà. Mấy năm nay, lũ qua nhà, tôi vẫn yên tâm lắm”.

Bà Trần Thị Thanh Huyền yên tâm sống trong ngôi nhà mới mà không sợ gió bão

Mẫu nhà này nhận giải thưởng quốc tế về nhà ở năm 2008 nhân Ngày Quốc tế về nhà ở 6/10 tại Luanda (Angola), do Quỹ Xây dựng nhà ở xã hội được bảo trợ bởi Chương trình định cư Liên Hợp Quốc trao tặng.

“Ngôi nhà sống chung với lũ” của học sinh Quảng Trị

Chia sẻ về ý tưởng, em Trần Thị Tố Như, học sinh lớp 9C, trường THCS Nguyễn Bỉnh Khiêm (huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị) cho biết: “Quê em thuộc vùng trũng xã Triệu Long, mỗi mùa mưa bão tới đều phải chạy đi tránh nạn. Nhiều khi, nước lũ nhanh quá cuốn trôi đồ đạc, tài sản cả năm trời người dân tích cóp làm ăn. Bằng kiến thức được thầy cô giáo giảng dạy, em muốn làm được điều gì đó để giúp người dân bớt khổ, đảm bảo tài sản, tính mạng khi lũ tới và yên tâm sinh sống”.

Các em học sinh mong giúp người dân bớt khổ, đảm bảo tài sản, tính mạng khi lũ tới và yên tâm sinh sống

Từ ý tưởng trên, Tố Như cùng với 2 người bạn thân là Lê Thanh Thiên (cùng học lớp 9C) và Võ Duy Khánh (lớp 9B) dưới sự hướng dẫn của cô giáo dạy toán Nguyễn Thị Vân hoàn thành xuất sắc đề tài mô hình trên.

Ngôi nhà dùng vật liệu chủ yếu bằng gỗ có trong tự nhiên, thân thiện với môi trường, ước tính chi phí thực tế khoảng 45 – 50 triệu đồng.

Em Trần Thị Tố Như cho biết, việc xây dựng ngôi nhà không đòi hỏi quá khắt khe về vật liệu, cầu kỳ về kỹ thuật. Ngôi nhà gồm hai phần. Phần cố định giữ chức năng chính của ngôi nhà, là phần không gian sinh hoạt. Phần hai là phần di động, là nơi ở cho con người khi xảy ra bão lũ.

Nhóm 3 tác giả Thanh Thiên, Duy Khánh, Tố Như bên mô hình “ngôi nhà sống chung với lũ”

Phía dưới ngôi nhà là 8 trụ sắt trượt chống rỉ, cùng hệ thống thùng phuy với khoảng 40 thùng. Nước lũ lên tới đâu, nhà sẽ dâng lên tới đó nhờ lực đẩy của thùng phuy và hệ thống trụ sắt trượt. Trọng tải của ngôi nhà có khả năng nâng lên đến gần 5 tấn.

Phần mái hiên trước và mái hiên sau được làm bằng gỗ hoặc mái tôn. Xung quanh nhà thiết kế vật liệu gỗ nhẹ, có tác dụng giảm trọng lượng ngôi nhà. Khi có lũ về, nhà sẽ dâng cao hơn và chịu được trọng tải lớn.

Cận cảnh mô hình ngôi nhà tự động nổi lên cao khi bơm nước vào

Em Lê Thanh Thiên cho biết thêm, ngoài khả năng chống lũ lụt, ngôi nhà còn có thể chống bão. Khi bão về, phần di động sẽ nổi lên theo mực nước, 8 trụ sắt trượt có tác dụng nâng ngôi nhà lên cao. Để giữ ngôi nhà không bồng bềnh trôi theo sóng nước, các em tính lực gió đẩy, gió hút hai bên và mua dây cáp neo 8 múi giữ chặt ngôi nhà cân đối, đảm bảo an toàn trong mùa mưa bão.

Đại diện của nhóm bày tỏ: “Để mô hình phù hợp với thực tế, chúng em tiến hành đi khảo sát một số vùng trũng thường xuyên xảy ra ngập lụt hàng năm. Sau đó, trong khoảng 6 tháng, chúng em mới hoàn thành mô hình này với những yêu cầu đặt ra. Mục đích là giảm thiểu những hậu quả xấu do thiên tai, lũ lụt gây ra, góp phần mang lại cuộc sống an toàn cho người dân”.

Ngôi nhà có khả năng ứng dụng cao, hy vọng mở ra cơ hội cho người dân sống chung với lũ

Đề tài “Ngôi nhà sống chung với lũ” đoạt giải nhất hội thi Khoa học và Kỹ thuật VISEF tỉnh Quảng Trị năm 2013 bởi tính sáng tạo, tâm huyết và khả năng ứng dụng thực tế.

Cô giáo Nguyễn Thị Vân – hướng dẫn trực tiếp mô hình này trăn trở: “Ý tưởng về đề tài mô hình chống lũ, chống bão của các em đều bắt nguồn từ thực tế bão lũ miền Trung. Ngôi nhà có khả năng ứng dụng cao, hy vọng mở ra cơ hội cho người dân sống chung với lũ, giảm tối đa thiệt hại về người và của do thiên tai. Mong rằng, kết quả nghiên cứu của các em sẽ được các cơ quan nghiên cứu ứng dụng, để mô hình được đưa vào cuộc sống, giúp người dân sống chung với lũ”.

Mạnh Phúc