Đó là kết quả của việc gần 2 năm đàm phán bí mật và ngoại giao trong yên lặng, cả bên trong và bên ngoài, các nhà lãnh đạo Mỹ ca ngợi Obama đã kết thúc hàng thập kỉ thù địch giữa Cu Ba với Mỹ hướng tới để Đảng cộng sản Cu Ba cai trị.

Tại một thời điểm nhiều rủi ro đối với với các chính sách nước ngoài của ông – từ chương trình hạt nhân của Iran và cuộc chiến tại Syria đến sự tham gia của nước Nga tại Ukraine và bạo lực tại Nhà nước Hồi giáo – mối quan hệ với Cuba trông tương đối dễ dàng.

“Chiến tranh lạnh đã kết thúc”, ông Obama cho biết, “Tôi nghĩ rằng có một phần sức mạnh ở Hoa Kỳ và ở Cuba đó là khả năng của chúng tôi để tham gia, mở ra con đường thương mại, du lịch và những trao đổi giữa người với người cuối cùng sẽ tốt cho người dân Cuba.

Tuy nhiên, khoảng cách giữa hai bên vẫn còn rộng, điều này được minh họa bởi sự vắng mặt của lá cờ Mỹ và Cuba tại cuộc họp vào thứ bảy trong một phòng họp được trang bị thưa thớt.

Các lệnh cấm vận kinh tế của Mỹ đã chặn gần tất cả thương mại giữa hai nước trong vòng 5 thập kỉ qua. Quyền con người tại Cuba ghi lại sự khinh miệt từ Washington, cũng như các chính sách đối ngoại từ Havana.

Obama và Castro đã tuyên bố vào tháng 12 họ sẽ làm việc để tái thiết lại quan hệ ngoại giao đầy đủ đã cắt đứt vào năm 1961, các đại sứ quán mở cửa lại tại các thủ đô của nhau và cho phép tự do thương mại, du lịch.

Khôi phục lại quan hệ ngoại giao khá dễ dàng, đòi hỏi ít hơn các thỏa thuận của chủ tịch. Nhưng mối quan hệ tổng thể đó có thể mất đến vài năm.

Và trong khi Cuba đang tìm cách để thu hút vốn đầu tư nước ngoài, một số doanh nghiệp Mỹ đang tìm cách để thiết lập sự cần thiết những sự tốt đẹp của chính phủ. Chính quyền Castro di chuyển một cách thận trọng, khi thể hiện những cải cách kinh tế thị trường của mình trong những năm gần đây.

Danh sách khủng bố

Trong ngắn hạn, Cuba vẫn đang chờ Mỹ để được loại bỏ khỏi danh sách các nhà tài trợ chủ nghĩa khủng bố, một sự bổ nhiệm đơn phương mà Cuba từ chối bất công, Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết.

Ông Obama dự kiến sẽ thông báo cho Quốc hội trong vòng vài ngày tới ông sẽ đưa Cuba ra khỏi danh sách bảo trợ, và sẽ giải phóng một số biện pháp trừng phạt kinh tế.

Đã có một số kỳ vọng là tổng thống Obama sẽ công bố ý định của ông ấy để loại bỏ chủ nghĩa khủng bố trong việc khôi phục lại các mối quan hệ ngoại giao tại hội nghị thượng đỉnh.

Mặc dù có rất ít nghi ngờ rằng Havana sẽ được ra khỏi các danh sách đen, chính quyền Mỹ tìm cách sử dụng thời gian trong động thái này là đòn bẫy trong cuộc đàm phán bình thường hóa mở rộng.

Một số vấn đề chưa được giải quyết đã bị chậm tiến trình, bao gồm những mong muốn của Washington cho biết Cuba cho phép các nhà ngoại giao Mỹ đi du lịch quanh đảo và thư giãn với sự có mặt của cảnh sát xung quanh cơ quan ngoại giao tại Havana, nơi những người Cuba đang được theo dõi chặt chẽ.

“Chúng tôi đang xây dựng một con đường, và khi bạn xây một con đường bạn không nên mong đợi để hoàn tất ngay lập tức”, Tổng thống Brazil Dilma Rousseff, cho biết tại Panama về mối quan hệ giữa Mỹ - Cuba.

Ông Obama muốn Quốc hội Mỹ do Đảng Dân chủ kiểm soát để tháo gỡ lệnh cấm vận và một số đồng minh tin rằng một liên minh giữa đảng Dân chủ và Cộng hòa có thể thành công.

Đó có thể là một cuộc chiến lâu dài

Tổng thống Mỹ đã sử dụng quyền hành của mình để giảm bớt sự hạn chế du lịch tới Cuba, và cho phép các nhà xuất khẩu Mỹ để mua hàng từ các nhà thầu của Cuba và xuất khẩu các vật liệu xây dựng đến các công ty tư nhân Cuba.

Các quan chức Mỹ thừa nhận Obama có thể nới lỏng nhiều hạn chế hơn về chính mình, trong giới hạn, nhưng họ đang chờ đợi để xem xét các kết quả của những sự thay đổi mới nhất trước khi quyết định các biện pháp trong tương lai.

Trong khi đó Cuba vẫn muốn mở lại đại sứ quán và xem thêm các lệnh trừng phạt của Mỹ dỡ bỏ, các quan chức Mỹ cho biết chính phủ cộng sản xuất hiện ý định chậm hơn về phía hoàn toàn bình thường, sợ rằng sự mở cửa nhanh chóng những khu vực như là du lịch, thương mại và truy cập Internet có thể nới lỏng mạng lưới trong xã hội Cuba. Các cuộc gặp giữa Obama và Castro được đánh dấu bởi một quan chức Mỹ, bao gồm quyền cá nhân và tự do báo chí.

Trịnh Gấm (Theo reuters)