Một chiến binh nổi dậy Syria do Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn đi bộ gần thị trấn Ras al Ain, Syria ngày 19/10/2019. Ảnh: REUTERS / Aboud Hamam

Ras al Ain là một trong hai thị trấn ở biên giới Thổ Nhĩ Kỳ-Syria đã từng là mục tiêu chính của cuộc tấn công của Thổ Nhĩ Kỳ để đẩy lùi lực lượng người Kurd và tạo ra một hơn “vùng an toàn” 30km vào sâu bên trong Syria.

Dù Thổ Nhĩ Kỳ đã tạm dừng cuộc tấn công vào tối 17/10 trong 5 ngày theo thỏa thuận giữa Tổng thống Tayyip Erdogan và Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence. Ông Erdogan đã cảnh báo Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tiếp tục cuộc tấn công khi thời hạn 5 ngày kết thúc vào 22/10 nếu SDF không rút khỏi “vùng an toàn” này.

“Chúng tôi đã rút hết lực lượng ra khỏi thị trấn Ras al Ain,” Kino Gabriel, người phát ngôn của SDF, nói. Bình luận của ông được đưa ra sau khi Ankara cho biết hàng chục phương tiện đã vào và rời Ras al Ain, nơi bị bao vây bởi lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ và các đồng minh phiến quân Syria của họ, vào cuối tuần qua.

Phát ngôn viên của phiến quân, Thiếu tá Youssef Hamoud nói với Reuters SDF vẫn chưa hoàn toàn được rút ra khỏi Ras al Ain.

Thổ Nhĩ Kỳ đã phát động cuộc tấn công sau khi Tổng thống Donald Trump tuyên bố rút quân đội Mỹ khỏi vùng đông bắc Syria. Động thái của ông, bị Washington và các nơi khác chỉ trích và gọi là một sự phản bội đối với các đồng minh người Kurd đã chiến đấu trong nhiều năm cùng với quân đội Mỹ chống lại lực lượng Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng.

Reuters nhận định Ankara đang tìm cách thiết lập khu vực này như một vùng đệm vì liên quan đến YPG, thành phần chính của SDF, là một nhóm khủng bố có liên kết với phiến quân người Kurd ở đông nam Thổ Nhĩ Kỳ. YPG đã là một đồng minh thân cận của Mỹ trong cuộc chiến chống Nhà nước Hồi giáo.

Việc rút quân của Mỹ cũng đã tạo ra một khoảng trống mà Nga, nước ủng hộ Tổng thống Syria Bashar al-Assad mạnh mẽ nhất, đã tìm cách lấp đầy. Các lực lượng Syria và Nga, được chính quyền người Kurd mời đến, tuần trước đã tiến vào hai thành phố biên giới Manbij và Kobani bị quân đội Mỹ bỏ trống.

Tổng thống Erdogan đã ủng hộ phiến quân chiến đấu để lật đổ ông Assad trong cuộc xung đột Syria kéo dài 8 năm, nhưng cho biết Thổ Nhĩ Kỳ không có vấn đề gì với lực lượng chính phủ Syria triển khai gần biên giới nếu lực lượng dân quân YPG bị loại bỏ.

Nga – Thổ gặp nhau

Vấn đề rút YPG khỏi Manbij và Kobani sẽ được thảo luận bởi Tổng thống Erdogan và Tổng thống Nga Vladimir Putin tại cuộc họp ở thành phố Sochi của Nga hôm 22/10, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu cho biết hôm 20/10.

“Chúng tôi tin có thể đạt được thỏa thuận với họ để cùng hợp tác trong tương lai, giống như chúng tôi đã từng hợp tác trước đây,” ông Cavogoglu nói. Trong khi Nga – Thổ có mối quan hệ chặt chẽ về quốc phòng và năng lượng, Moscow đã gọi cuộc tấn công của Thổ Nhĩ Kỳ vào Syria “không thể chấp nhận được” và khẳng định nó nên được hạn chế.

Mặc dù thỏa thuận đình chiến diễn ra trong hai ngày đầu tiên của thỏa thuận, Bộ Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ hôm 20/10 cho biết một binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ đã thiệt mạng và một người khác bị thương sau một cuộc tấn công của YPG vũ khí chống tăng và vũ khí hạng nhẹ tấn công một nhiệm vụ trinh sát và giám sát ở Tel Abyad, thị trấn khác bị Thổ Nhĩ Kỳ chiếm giữ trong chiến dịch tấn công của nước này.

Bộ này khẳng định các lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ đã đáp trả cuộc tấn công và cho biết YPG đã thực hiện 22 hành vi vi phạm thỏa thuận đình chiến kể từ khi nó bắt đầu.

Một chiếc xe của quân đội Thổ Nhĩ Kỳ gần thị trấn biên giới Akcakale của nước này, ngày 20/10/2019. Ảnh: Reuters/ StoyanÊNenov

Tuy nhiên hôm 18/10, lực lượng dân quân người Kurd lại cáo buộc Thổ Nhĩ Kỳ đã bắn phá các khu vực dân sự ở phía đông bắc. Một quan chức cấp cao của Thổ Nhĩ Kỳ phủ nhận các cáo buộc trên.

Phát biểu trên ABC từ ngay trong tuần này, Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ Mike Pompeo nói rằng lệnh ngừng bắn nói chung đã diễn ra. Bây giờ chúng ta cần đảm bảo các cam kết đã được đưa ra trong thỏa thuận đó được tôn trọng, ông Pompeo nói.

Ông Erdogan hôm 19/10 cho biết Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tiếp tục chiến dịch tấn công nếu thỏa thuận bị chững lại, và khẳng định đảm bảo YPG rút quân hoàn toàn là nhiệm vụ của Washington.

Ông cũng cho biết Thổ Nhĩ Kỳ sẽ thiết lập một tá các trạm quan sát trong vùng an toàn. Các lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ đã bắt đầu thiết lập hai trong số đó vào 20/10, một nhân chứng trong khu vực tiết lộ cho Reuters.

Quy trình rút quân

Bộ Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ thông báo vào cuối ngày 19/10, một đoàn gồm 39 phương tiện đã vào thị trấn Ras al Ain, và sau đó đã đưa những người bị thương ra. Ngày hôm sau, Bộ này lại khẳng định khoảng 55 chiếc xe đã vào Ras al Ain và một đoàn gồm 86 xe đã khởi hành theo phía nam về hướng Tel Amer.

“Hoàn toàn không có bất kỳ cản trở nào cho việc rút quân; các hoạt động xuất cảnh và sơ tán khỏi khu vực được phối hợp chặt chẽ với các đối tác của Mỹ,” Bộ Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ cho biết.

Tuần trước, Tổng thống Trump cũng đã ra lệnh rút toàn bộ 1.000 quân đội Mỹ khỏi Syria. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper cho biết, tất cả gần 1.000 binh sĩ rút khỏi miền bắc Syria, dự kiến ​​sẽ di chuyển đến miền tây Iraq để tiếp tục chiến đấu với IS.

Việc rút quân đột ngột của ông Trump và cuộc tấn công của Thổ Nhĩ Kỳ vào SDF đã gây báo động cho các nước phương Tây, những nước lo ngại nó có thể cho phép hàng ngàn chiến binh IS bị lực lượng do người Kurd bắt giữ, trốn thoát và tập hợp lại.

Thổ Nhĩ Kỳ đã bác bỏ các mối quan ngại này, nói rằng cuộc tấn công của họ sẽ không cản trở cuộc chiến chống IS hoặc gây nguy hiểm cho lợi ích của cộng đồng quốc tế chống lại các chiến binh IS./.

Xem thêm