Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng, Bộ Công Thương nhận được khiếu nại về chuyện họ thường mắc bẫy các công ty tài chính do bị bưng bít nhiều thông tin.

Lãi suất cho vay tiêu dùng của các công ty này cao nhất lên tới trên 84%/năm. Theo Cục này, động thái đó không khác gì “móc túi” người vay, trong khi lãi suất ngân hàng cao nhất cũng chỉ 20%/năm. Vì sao có tình trạng trên?

Ảnh chỉ có tính chất minh họa. Ảnh VOV.

Theo khiếu nại của người tiêu dùng đối với các tổ chức tín dụng, công ty tài chính thì, nhân viên tư vấn cho vay thường không cung cấp đầy đủ thông tin hoặc thông tin sai lệch, gây nhầm lẫn cho vay. Nhân viên chỉ nhăm nhăm việc tư vấn làm sao để người tiêu dùng vay một cách nhanh nhất và làm thủ tục một cách nhanh nhất. Thế nhưng, khi có tranh chấp phát sinh, nhân viên tư vấn thường phủi trách nhiệm bằng việc đưa ra những văn bản cho rằng, người vay đã cam kết thì cứ thế phải thực hiện. Còn người tiêu dùng gặp nhiều khó khăn trong quá trình phản ánh và làm việc với lãnh đạo đơn vị tài chính đó.

Thực tế hiện nay, hoạt động cho vay tín dụng tiêu dùng của các tổ chức tài chính có xu hướng lách luật, không ghi rõ lãi suất là bao nhiêu hoặc ghi ở mức theo quy định của Ngân hàng Nhà nước nhưng họ thực hiện giao dịch với khách qua phụ lục.

Vậy giải quyết những vướng mắc trên như thế nào? Luật gia Nguyễn Văn Hòa phân tích: Cho vay tiêu dùng chủ yếu là các khoản vay nhỏ lẻ, thời gian vay ngắn nên tính rủi ro cao và lãi suất ở mức cao hơn so với các hình thức cho vay thông thường. Khi khách hàng không trả nợ đúng hạn thì lãi suất quá hạn còn có thể cao hơn nữa.

Ảnh chỉ có tính chất minh họa.

Theo Luật Các tổ chức tín dụng năm 2010 được sửa đổi, các tổ chức tín dụng và khách hàng có quyền thỏa thuận với nhau về lãi suất trên cơ sở cung cầu vốn, mức độ tín nhiệm của khách hàng mà không bị giới hạn về trần lãi suất; không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay như quy định tại Điều 468 Bộ luật Dân sự năm 2015.

Luật gia Nguyễn Văn Hòa cho hay, các công ty tài chính, tổ chức tín dụng dựa vào sự thỏa thuận giữa họ với khách hàng để chốt lãi suất cao là vi phạm pháp luật. Bởi sự đồng thuận là đúng, song phải nằm trong khuôn khổ của luật pháp, trong các quy định về cho vay tiêu dùng của Ngân hàng Nhà nước. Để tránh những sai lầm không đáng có, khi vay, người tiêu dùng cần tìm hiểu đầy đủ các thông tin về khoản vay, nghiên cứu kỹ các nội dung của hợp đồng, nắm bắt thật chính xác và đầy đủ các quyền và nghĩa vụ của mình theo hợp đồng, để tránh những rủi ro và tranh chấp pháp lý sau này.

Chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong thông tin trên VOV, NHNN đã có động thái bỏ trần cho vay đối với lãi suất huy động của các ngân hàng, do đó không có cơ sở để quy kết, bắt lỗi hoạt động cho vay của các ngân hàng thương mại, mà chỉ có thể khống chế các lĩnh vực cho vay ưu tiên như nông nghiệp, công nghệ cao…

Cũng theo phân tích của ông Phong thì, NHNN không trực tiếp can thiệp vào hoạt động cho vay và lãi suất cho vay. Tuy nhiên, lại đang thực hiện việc phân loại quản lý ngân hàng, đó là phân loại nợ của các ngân hàng thương mại, kiểm soát các hành vi không lành mạnh, đặc biệt là các kỳ trả nợ và khả năng hoàn vốn của ngân hàng.

Nếu các ngân hàng nào cho vay tiêu dùng quá cao, NHNN sẽ thực hiện việc xếp loại vào nhóm cần kiểm tra kiểm soát, nhóm đặc biệt nguy hiểm, theo đó sẽ kiểm soát chặt chẽ hơn.

“Nếu cho vay với lãi suất quá cao sẽ tạo ra rủi ro lớn cho hệ thống tài chính. Cho nên, dù muốn hay không muốn, NHNN phải thực hiện các hoạt động kiểm soát cho vay, đảm bảo sự hài hòa giữa khu vực ngân hàng và các công ty tài chính. Đồng thời, qua đó đảm bảo các luồng vốn “chạy” theo đúng hướng và cuối cùng để ngăn chặn những hành vi phạm tội trong việc bắt tay giữa hai hệ thống”, ông Nguyễn Minh Phong cho hay.

N.Hòa