Canada không công nhận Taliban là chính quyền mới của Afghanistan

Mỹ bất ngờ nêu điều kiện công nhận chính quyền Taliban

Mullah Abdul Ghani Baradar đang đóng vai trò chủ chốt trong các cuộc đàm phán của Taliban với các quan chức chính phủ Afghanistan bị hạ bệ trong tấn công vừa qua của Taliban trên khắp cả nước.

Tiểu sử của Baradar gắn liền với hành trình của Taliban phát triển từ một lực lượng dân quân Hồi giáo đối đầu với các lãnh chúa trong cuộc nội chiến những năm 1990, sau đó là thời kỳ cai quản đất nước bằng việc áp dụng luật Hồi giáo hà khắc rồi chống lại Mỹ trong suốt 2 thập kỷ.

Baradar là thủ lĩnh duy nhất còn sống được đích danh “trùm” Taliban Mullah Mohhamed Omar bổ nhiệm làm cấp phó. Vì thế, Baradar có vị trí gần như huyền thoại trong lực lượng này.

Baradar cũng được biết đến nhiều hơn lãnh tụ tối cao Taliban Maulawi Hibatullah Akhunzada, người được tin là đang ẩn náu ở Pakistan và chỉ thỉnh thoảng ra tuyên bố.

Mullah Abdul Ghani Baradar - Nhân vật quyền lực bậc nhất của Taliban. Ảnh: Reuters

Baradar, người được cho là đang độ tuổi 50, sinh ra ở tỉnh Uruzgan, miền nam Afghanistan. Baradar từng tham gia hàng ngũ CIA và lực lượng thánh chiến mujahideen được Pakistan hậu thuẫn để chống lại Liên Xô trong giai đoạn trước kia.

Năm 1994, Mullah Omar, Baradar và những người khác lập ra Taliban (nghĩa là “những sinh viên Hồi giáo”). Baradar sát cánh với Mullah Omar khi thủ lĩnh này dẫn dắt Taliban giành quyền điều hành đất nước vào năm 1996, sau đó duy trì phong trào trong suốt 2 thập kỷ sau khi bị Mỹ lật đổ năm 2001.

Trong thời kỳ cầm quyền từ năm 1996-2001, tổng thống và hội đồng chính phủ hoạt động tại thủ đô Kabul. Nhưng Baradar dành phần lớn thời gian ở Kandahar, thủ đô tinh thần của Taliban và không nắm vai trò chính thức nào trong chính phủ.

Mỹ tấn công Afghanistan sau vụ khủng bố 11/9 nhằm tiêu diệt lực lượng khủng bố al-Qaida do Osama bin Laden đứng đầu và trú ẩn dưới cái ô của Taliban. Sau khi bị lật đổ, Baradar, Omar và các thủ lĩnh Taliban khác chạy sang nước láng giềng Pakistan.

Trong những năm sau đó, Taliban tổ chức những cuộc nổi dậy đáng gờm từ các khu vực bộ lạc bán tự trị dọc biên giới gập ghềnh. Baradar bị bắt ở TP Karachi, miền nam Pakistan, vào năm 2010, trong một chiến dịch phối hợp của CIA và lực lượng chống khủng bố Pakistan.

Năm 2018, Taliban giành quyền kiểm soát phần lớn vùng nông thôn của Afghanistan. Chính quyền Trump khi đó đang tìm cách thoát khỏi cuộc chiến dài nhất của Mỹ nên đã thuyết phục Pakistan thả Baradar trong năm đó và bắt đầu xúc tiến đàm phán hoà bình với Taliban.

Baradar dẫn đầu nhóm đàm phán của Taliban đến Qatar tham dự nhiều vòng đối thoại, để cuối cùng đạt được một thoả thuận vào tháng 2/2020. Baradar đã gặp Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo hồi đó.

Tuần trước, Taliban liên tục giành quyền kiểm soát các tỉnh thành chỉ trong vài ngày, rồi cuối cùng tiến vào thủ đô Kabul mà gần như không gặp cản trở nào.

Ngày 17/8, Baradar đáp xuống TP Kandahar ở miền nam Afghanistan, nơi khởi phát của phong trào Taliban. Kết thúc 20 năm lưu vong, Baradar được những người ủng hộ vây quanh khi bước xuống từ chiếc máy bay của chính phủ Qatar và được một đoàn xe hộ tống đưa đi.

Tổng thống Biden đổ lỗi cho người tiền nhiệm đã "trao quyền cho Taliban"

Chính quyền cựu Tổng thống Trump đã thỏa thuận những gì với Taliban?