-Thưa ông, trước những đòi hỏi của tình hình mới, đặc biệt khi Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu tăng trưởng GDP năm 2025 này phải đạt 8%, thì yêu cầu về tiến độ với các dự án hạ tầng, đặc biệt là giao thông ngày càng trở nên cấp bách. Vậy với Binh đoàn 12 (Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn), bối cảnh mới này đặt ra những vấn đề gì?

-Trên thực tế thì Binh đoàn 12 (Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn) đang triển khai rất quyết liệt, trách nhiệm và hiệu quả các dự án. Đó là những dự án như sân bay Long Thành, sân bay Tân Sơn Nhất, Thuỷ điện Hoà Bình, cao tốc Bắc – Nam…nhìn lại năm 2024 vừa rồi thì tổng giá trị sản xuất của Binh đoàn 12 (Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn) đạt hơn 12.000 tỷ đồng. Tuy nhiên chúng tôi luôn ý thức được rằng năm sau áp lực sẽ cao hơn năm trước. Do đó yêu cầu đặt ra với việc thực hiện các dự án là rất cao, cả về tiến độ, chất lượng cùng những đòi hỏi khác.

Đại tá Nguyễn Tuấn Anh, Phó Tư lệnh Binh đoàn 12: Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn sẵn sàng tham gia các dự án trọng điểm quốc gia như đường sắt cao tốc Bắc - Nam.

-Để đáp ứng được những yêu cầu mới, thưa ông, cơ chế quản lý hiện giờ cần những thay đổi thiết thực nào?

-Tôi nghĩ trước hết với những dự án, những công trình khẩn cấp ví dụ như cầu Phong Châu (Phú Thọ) thì việc áp dụng cơ chế đặc thù là rất phù hợp. Điều này tạo sự thuận lợi tối đa cho công tác phối hợp giữa các cơ quan liên quan. Trên thực tế thì dự án này đã rút ngắn được khoảng 10 tháng và như chúng ta đều thấy dự án đang được thi công rất hiệu quả.

-Nếu cứ theo cách làm bình thường thì phải mất bao lâu, thưa ông?

-Cũng cỡ 2 năm đấy, tuy vậy ở đây tôi muốn nhấn mạnh rằng dù thời gian được rút ngắn nhưng chất lượng công trình luôn được đảm bảo ở mức cao nhất.

-Thời gian vừa qua có một thực tế là nhiều dự án, nhiều công trình bị ảnh hưởng do năng lực nhà thầu chưa đảm bảo. Trong bối cảnh vốn đầu tư công được đòi hỏi giải ngân nhanh và hiệu quả, thưa ông, vấn đề trên cần được xử lý thế nào?

-Theo tôi điều quan trọng nhất ở đây là nhà thầu phải có năng lực, mà muốn nhà thầu có năng lực thì phải có cơ chế để thực hiện điều đó. Đây là vấn đề rất quan trọng, vì khi nhà thầu có năng lực thì sẽ đảm bảo được tiến độ thi công dự án, đảm bảo được kế hoạch giải ngân vốn đầu tư công, đảm bảo chất lượng công trình…

-Ông nghĩ sao về việc có những dự án nhà thầu bỏ thầu với giá thấp hơn 30%, 40% giá mời thầu, hoặc thậm chí còn nhiều hơn nữa?

-Có nhiều lý do để họ làm chuyện đó, tuy nhiên nhìn từ tổng thể chúng ta phải thống nhất với nhau rằng giá thấp chỉ nên là một yếu tố để chọn lựa trúng thầu vì bên cạnh đó còn rất nhiều yếu tố quan trọng không kém. Do vậy để chọn lựa được một nhà thầu có năng lực, có kinh nghiệm thì phải đánh giá trên nhiều bình diện. Chỉ có như vậy thì mới đem lại hiệu quả cao nhất cho dự án, bởi nói cho cùng thì khi dự án được hoàn thành nhanh nhất với chất lượng tốt nhất, không phát sinh thêm những vấn đề gì thì chủ đầu tư sẽ là bên hưởng lợi lớn nhất. Vì thế tôi cho rằng nói chung tiêu chí lựa chọn nhà thầu cần siết lại vì có như vậy mới có thể đạt được mục tiêu chung là lành mạnh hoá môi trường xây dựng cơ bản và tạo điều kiện vững chắc cho các nhà thầu chuyên nghiệp phát triển.

-Có nhiều đánh giá về việc tiết kiệm từ hoạt động đấu thầu là không hẳn đã hiệu quả, cá nhân ông nghĩ sao về việc này?

-Theo tôi đây là nhận xét có cơ sở, vì thực tế có những gói thầu chỉ tiết kiệm được mức rất thấp, còn không bằng được chỉ định thầu. Do đó chúng ta cần có một cơ chế phù hợp để phát huy cao nhất lợi ích từ công tác đấu thầu.

-Thưa ông, nhìn từ thực tế hoạt động của Binh đoàn 12 (Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn), hiện nay những vấn đề nổi cộm nào cần được tập trung xử lý để các dự án được thực hiện nhanh gọn và hiệu quả?

-Có mấy vấn đề, trước hết là về giải phóng mặt bằng. Đây là câu chuyện tuy không mới nhưng vẫn không được giải quyết dứt điểm. Chúng tôi có những dự án giao thông mà mất đến hơn 2 năm mới có được mặt bằng thực hiện. Mỗi lần chậm như vậy thì trước hết là nhà thầu chịu thiệt hại rất lớn, tiếp đó là tổng thể tiến độ dự án bị ảnh hưởng. Vì vậy với những vấn đề như chuyển đổi mục đích sử dụng đất hay chuyển đổi đất rừng rất cần có những giải pháp hữu hiệu của các cơ quan có thẩm quyền.

Một nội dung nữa là vật liệu cho thi công. Thật ra cái này liên quan đến cái kia, vì khi mặt bằng chậm giải phóng nên nhà thầu buộc phải đợi, đến khi có được mặt bằng lại vội vàng thi công cho kịp tiến độ thì bị chủ mỏ ép mua với giá cao nên bên B thiệt đơn thiệt kép. Hoặc như vấn đề giá vật liệu tại mỏ cũng cần có giải pháp xử lý để tránh những rủi ro về pháp lý cho nhà thầu.

Thực tế đây là những tồn tại hữu hình, không khó để nhận diện và đang rất cần cơ chế chung để tháo gỡ. Tôi muốn nhấn mạnh ở đây là nếu những vướng mắc này được xử lý thì sẽ đem lại lợi ích cho tất cả, vì một khi tiến độ đảm bảo thì giải ngân vốn sẽ nhanh chóng, và qua đó sẽ có tác động tổng thể tích cực.

-Cuối cùng, thưa ông, khi Việt Nam bước vào kỷ nguyên mới, trước những cơ hội mới như dự án đường sắt cao tốc Bắc-Nam, dự án đường sắt Lào Cai – Hà Nội - Hải Phòng đang được chuẩn bị triển khai, Binh đoàn 12 (Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn) có đề xuất gì để các nhà thầu trong nước có thể cùng chung tay đóng góp?

-Theo tôi cấp thẩm quyền nên tạo điều kiện tối đa cho doanh nghiệp trong nước phối hợp thực hiện. Đây là những dự án đặc biệt lớn, chưa có ở Việt Nam, vì vậy nếu chúng ta đánh giá theo thông lệ là nhà thầu cần có kinh nghiệm thì sẽ khó khăn cho doanh nghiệp trong nước. Vì lẽ đó, thiết nghĩ cần có một cách tiếp cận hài hòa để tất cả các bên đều có thể tham gia.

-Trân trọng cảm ơn ông!