Theo hãng tin AP (Mỹ) ngày 05/6, sắc lệnh đầu tiên cấm nhập cảnh công dân của 12 quốc gia gồm Afghanistan, Myanmar, Chad, Cộng hòa Congo, Guinea Xích Đạo, Eritrea, Haiti, Iran, Libya, Somalia, Sudan và Yemen; đồng thời siết kiểm soát nhập cảnh với 7 quốc gia khác gồm Burundi, Cuba, Lào, Sierra Leone, Togo, Turkmenistan và Venezuela. Lệnh có hiệu lực từ 0h01 ngày 09/6.

Tổng thống Trump viện dẫn báo cáo của Bộ An ninh Nội địa Mỹ, cho rằng các nước này có tỷ lệ quá hạn thị thực cao hoặc không hợp tác trong việc xác minh nhân thân, tiếp nhận công dân bị trục xuất, gây rủi ro cho an ninh Mỹ. Dù vụ khủng bố tại Colorado ngày 01/6 do nghi phạm người Ai Cập thực hiện (không nằm trong danh sách cấm), sự kiện này được xem là chất xúc tác khiến lệnh cấm được công bố sớm hơn.

Tổng thống Donald Trump phát biểu tại Nhà Trắng ngày 04/6/2025. (Ảnh: AP)

Theo AP, việc đưa Afghanistan vào danh sách cấm khiến nhiều người ủng hộ tái định cư phẫn nộ, dù lệnh này có ngoại lệ dành cho công dân Afghanistan sở hữu Thị thực nhập cư đặc biệt - thường là những người từng hỗ trợ Mỹ trong cuộc chiến kéo dài hai thập kỷ. Tổng thống Trump lý giải rằng Afghanistan “thiếu một cơ quan trung ương có năng lực hoặc hợp tác để cấp hộ chiếu, giấy tờ dân sự và không có các biện pháp sàng lọc, thẩm tra phù hợp”, đồng thời viện dẫn tỷ lệ quá hạn thị thực cao.

Haiti cũng bị đưa vào danh sách cấm do tỷ lệ lưu trú quá hạn lớn và là nguồn nhập cư bất hợp pháp đáng kể vào Mỹ. Iran bị liệt vào danh sách vì bị coi là “nhà nước tài trợ khủng bố”, trong khi Libya, Sudan và Yemen được nêu tên do tình trạng xung đột kéo dài.

Nhiều tổ chức nhân đạo quốc tế đã chỉ trích sắc lệnh, cho rằng đây là chính sách mang tính chia rẽ, không dựa trên đánh giá thực chất về nguy cơ an ninh quốc gia.

Sắc lệnh thứ hai đình chỉ gần như toàn bộ sinh viên quốc tế có kế hoạch theo học tại Đại học Harvard. Ông Trump cáo buộc Harvard gây nguy hại cho an ninh quốc gia và không hợp tác đầy đủ trong việc cung cấp thông tin về hành vi sai phạm của sinh viên nước ngoài.

Sắc lệnh viện dẫn quyền tổng thống theo luật liên bang để cấm nhập cảnh đối với những người bị cho là “gây bất lợi cho lợi ích Mỹ”. Lệnh này áp dụng với toàn bộ sinh viên quốc tế dự định học tại Harvard sau ngày ban hành, ngoại trừ những trường hợp “phù hợp với lợi ích quốc gia” do chính phủ quyết định.

Phản đối sắc lệnh trên, Đại học Harvard gọi đây là hành động trả đũa trái pháp luật, vi phạm Tu chính án thứ nhất và đe dọa quyền tự chủ của các trường đại học. Chính quyền Trump trước đó đã yêu cầu Harvard thay đổi chính sách quản lý và cung cấp dữ liệu cụ thể về sinh viên, điều mà trường cho biết đã thực hiện “trong phạm vi hợp lý”.

Lệnh cấm có thể ảnh hưởng tới khoảng 7.000 sinh viên quốc tế, chiếm phần lớn tại các chương trình sau đại học của trường. Đây là động thái leo thang mới nhất trong căng thẳng kéo dài giữa Nhà Trắng và Harvard, trong bối cảnh chính quyền Trump đã cắt hơn 2,6 tỷ USD tài trợ nghiên cứu cho trường.

Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Mỹ sẽ quyết định việc thu hồi thị thực của các sinh viên quốc tế đang theo học tại Harvard. Nhiều nghị sĩ Dân chủ chỉ trích sắc lệnh là sự lạm quyền phục vụ động cơ cá nhân, không liên quan đến an ninh quốc gia.

Tin quốc tế ngày 25/5: Tổng thống Trump tiết lộ những điều Mỹ ‘đang học hỏi’ từ xung đột Nga-Ukraine

Tin quốc tế ngày 26/5: Ông Trump phản ứng khi Nga tấn công Ukraine, Mỹ tạm hoãn thuế 50% với EU tới ngày 9/7