Vấn đề giải quyết tro, xỉ phát sinh của nhà máy nhiệt điện, cụ thể là tro, xỉ của các nhà máy nhiệt điện thuộc Trung tâm Điện lực Vĩnh Tân, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đã có chỉ đạo cụ thể. Theo đó, để tránh phát sinh của phát sinh, Bộ Tài nguyên và Môi trường có hướng dẫn chung gửi Sở Tài nguyên và Môi trường các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc quản lý tro, xỉ phát sinh từ các nhà máy nhiệt điện.

Thứ nhất, theo quy định của Thông tư số 36/2015/TT-BTNMT ngày 30/6/2015 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường về quản lý chất thải nguy hại (CTNH), tro bay phát sinh từ các nhà máy nhiệt điện từ quá trình sử dụng nhiên liệu hydrocacbon dạng nhũ tương được phân định là CTNH trong mọi trường hợp; Các loại tro, xỉ phát sinh từ các quá trình sử dụng nhiên liệu khác (ví dụ như than) là loại chất thải có khả năng là CTNH và cần phân định CTNH theo quy định của Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 07: 2009/BTNMT về ngưỡng CTNH để có biện pháp quản lý phù hợp.

Thứ hai, đối với việc phân định CTNH theo quy định của QCVN 07:2009/BTNMT: Việc phân định CTNH chỉ phải tiến hành một lần (không phải tiến hành định kỳ), trừ trường hợp có sự thay đổi về nguyên vật liệu, nhiên liệu, quy trình sản xuất hoặc các quá trình khác liên quan đến quá trình phát sinh chất thải.

Không nhất thiết phải phân tích tất cả các thành phần nguy hại được quy định tại QCVN 07: 2009/BTNMT mà cần căn cứ vào tính chất nguyên vật liệu, nhiên liệu, quy trình sản xuất, đặc điểm nguồn thải, quá trình phát thải để xác định các thành phần có thể có trong chất thải để phân tích.

Nếu nguyên vật liệu, nhiên liệu, quy trình sản xuất hoặc quá trình phát thải không liên quan đến các chất có chứa thành phần nguy hại nào thi không phải phân tích thành phần đó. Đối với trường hợp tro, xỉ phát sinh từ nhà máy nhiệt điện từ quá trình sử dụng than làm nhiên liệu: chỉ cần phân tích các thành phần nguy hại vô cơ có thể có trong tro xỉ (các kim loại nặng) và thành phần dầu (có thể phát sinh khi sử dụng dầu trong quá trình khởi động ban đầu hoặc khởi động lại sau khi bị sự cố, bảo dưỡng định kỳ, điều chỉnh hệ thống...) để phân định CTNH.

Lưu ý, theo quy định tại khoản 2, Điều 7, Nghị định số 38/2015/NĐ-CP ngày 24/4/2015 của Chính phủ về quản lý chất thải và phế liệu, chủ nguồn thải CTNH tự chịu trách nhiệm về việc phân định, phân loại và xác định số lượng CTNH phải báo cáo và quản lý.

Hàng năm tại các nhà máy nhiệt điện đang tồn đọng rất nhiều tro, xỉ mà chưa có giải pháp xử lý.

Thứ ba, theo Quyết định số 452/QĐ-TTg ngày 12/4/2017 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án đẩy mạnh xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao của các nhà máy nhiệt điện, nhà máy hóa chất, phân bón làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và trong các công trình xây dựng, tro, xỉ (trước hoặc sau khi xử lý) đáp ứng các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, hướng dẫn kỹ thuật làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và sử dụng trong các công trình xây dựng được coi là sản phẩm hàng hóa vật liệu xây dựng và được điều chỉnh theo quy định của pháp luật về sản phẩm hàng hóa.

Thứ tư, hiện nay, Bộ Tài nguyên và Môi trường đang trình Chính phủ dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật Bảo vệ môi trường, trong đó có quy định cụ thể hơn về quản lý tro, xỉ phát sinh từ các nhà máy nhiệt điện nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiêu thụ, sử dụng tro xỉ đáp ứng các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, hướng dẫn kỹ thuật do cơ quan có thẩm quyền ban hành; Đối với tro, xỉ không thể sử dụng được làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng, san lấp mặt bằng, sử dụng trong các công trình xây dựng hoặc hoàn nguyên mỏ thì được quản lý như đối với chất thải.

X.Nguyễn