--> -->
Trang chủ Văn hóa - Du lịch
08:27 | 10/02/2024 GMT+7
Theo dõi thoidai.com.vn trên

Rồng với thành ngữ và tục ngữ Việt Nam

Là con vật huyện thoại nhưng phổ biến, vừa cao quý, độc đáo lại khá quen thuộc, gần gũi, rồng (long) được lấy làm hình ảnh ẩn dụ sinh động cho nhiều câu thành ngữ, tục ngữ của người Việt Nam.
Biểu tượng Rồng Việt: Sự hòa hợp và hoàn mỹ
Tản mạn về giấc mộng rồng

Ăn như rồng cuốn: Ăn nhanh, đến đâu hết đấy.

Ăn như rồng cuốn, làm như cà cuống lội nước/uống như rồng leo, làm như mèo mửa: 1. Ăn nhiều, ăn tham mà làm ít, cẩu thả; 2. Ăn thật làm giả/chơi.

Cá [chép] hóa rồng: 1. Học trò đi thi được đỗ đạt vinh hiển; 2. Người được thỏa chí, toại nguyện, thành đạt.

Cá gặp nước, rồng gặp mây: 1. Gặp môi trường thuận lợi, tương hợp, may mắn; 2. Cảnh sum vầy, hội ngộ.

Chạm rồng trổ phượng: 1. Trang trí lộng lẫy, tinh xảo, cầu kỳ; 2. Sự tô điểm rối rắm, rườm rà.

Con Rồng cháu Tiên: Dòng dõi đầy tự hào của dân tộc Việt Nam.

Rồng với thành ngữ và tục ngữ Việt Nam
Con Rồng cháu Tiên, dòng dõi đầy tự hào của dân tộc Việt Nam

Dẫu ngồi cửa sổ chạm rồng, chiếu hoa nệm gấm không chồng cũng hư: Một quan niệm đề cao hạnh phúc gia đình.

Dựa mạn thuyền rồng: Được vua chọn làm cung phi, làm vợ hoặc lấy được người giàu sang.

Đầu rồng đuôi tôm/rắn: 1. Việc khi đầu thì hưng thịnh, sau thì suy yếu; 2. Chuyện lúc khởi đầu có vẻ to tát, đẹp đẽ nhưng kết thúc lại chẳng ra gì; 3. Sự cọc cạch, không tương xứng giữa những bộ phận có phẩm chất quá khác biệt trong cùng một chỉnh thể.

Đẹp duyên cưỡi rồng: Lấy được người chồng lý tưởng.

Gái có chồng như rồng có vây, gái không chồng như cối xay chết ngõng: Một quan niệm xưa, đề cao vai trò của người đàn ông, khẳng định phụ nữ cần thiết phải lập gia đình.

Họa long điểm tinh (Vẽ rồng điểm mắt): Hành động đúng hướng, nắm bắt được trọng tâm của sự vật, sự việc.

Học chẳng biết chữ cu chữ cò, nói những chữ như rồng như rắn: Nói phét, nói suông, dốt hay nói chữ.

Hội long vân (Hội rồng mây): Cuộc gặp gỡ tốt lành, thời cơ thuận lợi.

Long bàn hổ cứ (Rồng cuộn hổ ngồi): Thế đất hiểm yếu, linh thiêng.

Long hành hổ bộ (Đi như rồng bước như hổ): Phong thái oai hùng của các bậc vua chúa/đế vương.

Long hổ phong vân (Rồng gặp mây cọp theo gió): Nghiệp lớn ắt thành đối với bậc anh hùng, hào kiệt khi/nếu họ gặp được thời cơ, môi trường phù hợp, thuận lợi.

Long ly quy phụng (Rồng lân rùa phượng): Bốn con vật quý và thiêng theo quan niệm tín ngưỡng.

Rồng với thành ngữ và tục ngữ Việt Nam
Ảnh minh họa

Lưỡng long chầu nguyệt (Hai rồng chầu trăng): 1. Hình hai con rồng chầu chụm vào một mặt trăng, thường thấy ở nơi thờ tự; 2. Một người tài giỏi lại có được hai người hỗ trợ, phò tá nhiệt tình, tương xứng và trung thành.

Lưỡng long tranh châu (Hai rồng giành ngọc): 1. Hình hai con rồng tranh giành một viên ngọc quý, thường thấy ở nơi thờ tự; 2. Sự đấu đá, tranh giành vật giá trị lớn hoặc chức vụ cao của hai đối thủ tài giỏi có trình độ ngang ngửa.

Mả táng hàm rồng: Gặp may mắn, tự nhiên ngày càng phát đạt thịnh vượng, [tưởng như] do mồ mả tổ tiên được chôn vào chỗ đất đẹp.

May hóa long, không may xong máu: Gặp may thì vinh hoa phú quý, không may thì chết.

Mấy đời gỗ mục đóng nên thuyền rồng: Bản chất đã xấu thì khó thể trở thành người tốt, kẻ thuộc tầng lớp dưới khó thể lên địa vị cao.

Nem rồng chả phượng: Món ăn ngon, cầu kỳ và sang trọng.

Như rồng gặp mây: Gặp người, gặp hoàn cảnh tương hợp, thỏa lòng mong mỏi khát khao.

Nói như rồng cuốn: Nói những lời hay ý đẹp nhưng nói suông, chẳng bao giờ thực hiện điều gì mình đã nói, đã hứa.

Nói như rồng leo: Nói năng khôn khéo, mạch bạo.

Rồng bay phượng múa: Hình dáng, đường nét tươi đẹp, uyển chuyển, phóng khoáng.

Rồng đen lấy nước thì nắng, rồng trắng lấy nước thì mưa: Một cách dự báo và lý giải trạng thái thời tiết qua hiện tượng thiên nhiên - mây (rồng lấy nước ở đây tức là đám mây hình cột từ phía biển vươn lên trời).

Rồng đến nhà tôm: Người cao sang đến thăm kẻ thấp hèn (thường thấy trong lời ngoại giao, nói nhún của chủ nhà với khách).

Rồng giao đầu, phụng (phượng) giao đuôi: Cặp đôi có sự ứng xử khéo léo, phối hợp ăn ý trong giao tiếp, sinh hoạt và đời sống nói chung.

Rồng lội ao tù: Người anh hùng sa cơ thất thế, bị kìm hãm, tù túng, không có điều kiện thi thố tài năng.

Rồng mây gặp hội: Cơ hội may mắn cho sự gặp gỡ và hòa nhập.

Rồng nằm bể cạn phơi râu: Trạng thái thờ ơ vì bất lực của người vốn tài giỏi nhưng bị đặt trong môi trường khó hoạt động, khó phát triển được.

Rồng ở với giun: 1. Dám chấp nhận sống chung với người có sở thích, tính cách, điều kiện, giá trị… rất khác/khác hẳn với mình; 2. Người cao sang - vì lý do cần thiết hoặc bất ngờ nào đó - phải sống chung với người bần hàn.

Rồng thiêng uốn khúc: Người anh hùng, tài giỏi nhưng gặp vận xấu, phải sống nép mình, ẩn dật chờ thời cơ.

Rồng tranh hổ chọi: Hai đối thủ hùng mạnh giao đấu.

Rồng vàng tắm nước ao tù: Người tài giỏi ở trong hoàn cảnh bó buộc, bất lợi hoặc phải chấp nhận chung sống với kẻ kém cỏi.

Thêu rồng vẽ phượng: Bày vẽ, làm đẹp thêm.

Trai ơn vua - cưỡi thuyền rồng, gái ơn chồng - bồng con thơ: Một quan niệm xưa, cho rằng nghĩa vụ chính của người đàn ông là phụng sự nhà cầm quyền, còn của người đàn bà là chăm lo gia đình và con cái.

Trên lưng chẳng có một đồng, cười nói như rồng cũng chẳng ai nghe: Ảnh hưởng quan trọng, quyết định của tiền bạc, vật chất trong mọi mối giao tiếp, quan hệ.

Trứng rồng lại nở ra rồng, liu điu lại nở ra dòng liu điu: Tính tất yếu của sự bảo toàn, di truyền những giá trị và bản chất nòi giống.

Vân tòng long, phong tòng hổ (Mây theo rồng, gió theo hổ): Thời cơ, vận hội đến với những người có chí khí, năng nổ, mạnh mẽ, các anh hùng, hào kiệt.

Vẽ rồng nên/ra giun: Có mục đích hay, tham vọng lớn nhưng do bất tài nên chỉ tạo ra sản phẩm xấu, dở.

Vẽ rồng vẽ rắn: Bày vẽ lôi thôi, luộm thuộm, rườm rà.

Xấu có cấu (gạo) nuôi chồng, đẹp như rồng để chồng chết đói: Trong đời sống gia đình, đạo đức và vật chất có tác động quan trọng hơn hẳn nhan sắc, hình thức.

Tết con rồng ở Trung Quốc Tết con rồng ở Trung Quốc
Phát huy bản sắc “ngoại giao cây tre” trong đối ngoại nhân dân Phát huy bản sắc “ngoại giao cây tre” trong đối ngoại nhân dân

Theo VOH
Nguồn: voh.com.vn

Tin bài liên quan

Đọc nhiều

Tin quốc tế ngày 06/6: Mỹ công bố danh sách các quốc gia cần "theo dõi đặc biệt" về chính sách ngoại hối

Tin quốc tế ngày 06/6: Mỹ công bố danh sách các quốc gia cần "theo dõi đặc biệt" về chính sách ngoại hối

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Donald Trump điện đàm, Mỹ công bố danh sách các quốc gia cần "theo dõi đặc biệt" về chính sách ngoại hối, Ukraine tấn công căn cứ tên lửa của Nga ở tỉnh Bryansk, phá hủy bệ phóng Iskander, Thái Lan kêu gọi Campuchia không đưa tranh chấp biên giới lên tòa quốc tế... là tin tức quốc tế đáng chú ý ngày 05/6.
Hà Nội – Bulgaria tăng cường giao lưu, vun đắp tình hữu nghị

Hà Nội – Bulgaria tăng cường giao lưu, vun đắp tình hữu nghị

Nhân kỷ niệm 75 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Bulgaria (1950-2025), Hội hữu nghị Việt Nam - Bulgaria thành phố Hà Nội tổ chức đoàn thăm, làm việc và tham gia các hoạt động giao lưu hữu nghị tại Bulgaria từ ngày 01-10/6. Tại đây, đoàn đã gặp gỡ Tổng thống Bulgaria, giao lưu với trí thức và bạn bè Bulgaria yêu mến Việt Nam. Các hoạt động góp phần tăng cường quan hệ hữu nghị truyền thống giữa hai nước.
Tạo bước ngoặt cho kỷ nguyên mới

Tạo bước ngoặt cho kỷ nguyên mới

Quốc hội vừa kết thúc Đợt 1 kỳ họp thứ 9 với nhiều kết quả quan trọng, thể hiện tinh thần trách nhiệm cao, trí tuệ và đổi mới mạnh mẽ.
Cần Thơ trao gần 500 suất học bổng cho con em người lao động vượt khó

Cần Thơ trao gần 500 suất học bổng cho con em người lao động vượt khó

Ngày 05/6, Liên đoàn Lao động thành phố Cần Thơ tổ chức Chương trình trao học bổng và hoạt động trại hè cho con đoàn viên, công nhân viên chức lao động có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn thành phố.
Kỷ niệm 226 năm ngày sinh đại thi hào Nga A.S. Pushkin tại Hà Nội

Kỷ niệm 226 năm ngày sinh đại thi hào Nga A.S. Pushkin tại Hà Nội

Ngày 6/6 tại Hà Nội, Trung tâm Khoa học và Văn hóa Nga đã tổ chức lễ kỷ niệm 226 năm ngày sinh của đại thi hào Alexandr Sergeyevich Pushkin (26/5/1799 – 26/5/2025).

Multimedia

Xem trên
cong nghiep phuc hoi manh xuat nhap khau tang truong an tuong
infographic viet nam hoan thanh vai tro dong chu tich chuong trinh dong nam a searp giai doan 2022 2025
infographic sua phap lenh dan so vo chong tu quyet dinh so con va thoi gian sinh con
Xin chờ trong giây lát...
[Video] Người truyền cảm hứng về tình yêu nước
Sinh viên Lào đi chùa tắm Phật mừng Tết cổ truyền Bunpimay
[Video] 60 phút - Hành trình thay đổi cuộc đời
MV "Bắc Bling": Cụ già, em nhỏ ngân nga, du khách gần xa tỏ bày hứng thú
[Video] Dự án CAF: Ươm mầm những công dân toàn cầu tương lai
[Video] Du khách quốc tế trải nghiệm lễ Phật đầu năm tại chùa Tam Bảo (Đà Nẵng)
Tết của bác sĩ trực cấp cứu - hồi sức tích cực
Đại sứ nhóm G4 hát "Năm qua đã làm gì"
[Video] Bản hòa ca tình hữu nghị chào năm mới 2025
[Video] 30 năm quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ: từ chiến tranh đến đối tác chiến lược toàn diện
[Video] Samaritan’s Purse và Plan International Việt Nam hỗ trợ người dân Việt Nam phục hồi sau bão
[Video] Tái thiết thôn Làng Nủ: Quân đội - Nhân dân đồng hành xây dựng tương lai mới
Thời tiết hôm nay (07/6): Miền Bắc nắng nóng, chiều tối có mưa rào

Thời tiết hôm nay (07/6): Miền Bắc nắng nóng, chiều tối có mưa rào

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia, ngày 07/6, miền Bắc ngày nắng, có nơi nắng nóng trên 37 độ C. Chiều tối và đêm có mưa rào và dông vài nơi, riêng khu vực vùng núi có mưa rào và dông rải rác, cục bộ có nơi mưa to.
Mô hình đô thị vệ tinh kích hoạt cực tăng trưởng mới tại Tây Bắc TP.HCM

Mô hình đô thị vệ tinh kích hoạt cực tăng trưởng mới tại Tây Bắc TP.HCM

Tốc độ đô thị hóa ngày càng tăng nhanh đang tạo áp lực lớn lên hạ tầng, môi trường và chất lượng sống tại các đô thị trung tâm. Trong bối cảnh đó, mô hình đô thị vệ tinh - đã chứng minh hiệu quả tại nhiều quốc gia phát triển - đang trở thành giải pháp chiến lược giúp tái cấu trúc không gian đô thị, phân bổ lại dân cư và kích hoạt các cực tăng trưởng mới tại siêu đô thị đa trung tâm như TP.HCM.
Hơn 280 triệu lượt ý kiến đóng góp sửa đổi Hiến pháp năm 2013, tỷ lệ đồng thuận đạt 99,75%

Hơn 280 triệu lượt ý kiến đóng góp sửa đổi Hiến pháp năm 2013, tỷ lệ đồng thuận đạt 99,75%

Theo báo cáo của Chính phủ, ý kiến nhân dân, các cấp, các ngành đóng góp về dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 đều tán thành rất cao đối với nội dung dự thảo Nghị quyết. Tính trung bình, tỷ lệ tán thành đối với các nội dung nêu trên của dự thảo Nghị quyết là 99,75%.
Chủ xe VF 9: Động cơ mạnh, nội thất sang, dịch vụ như Bentley mà chi phí bằng 0

Chủ xe VF 9: Động cơ mạnh, nội thất sang, dịch vụ như Bentley mà chi phí bằng 0

Chiếc SUV điện VinFast VF 9 đã chinh phục trái tim nhiều chủ xe nhờ sự kết hợp hoàn hảo giữa thiết kế sang trọng, vận hành đẳng cấp và chi phí vận hành “như ngửi”.
Thời tiết hôm nay (6/6): Nhiều khu vực trên cả nước có mưa lớn

Thời tiết hôm nay (6/6): Nhiều khu vực trên cả nước có mưa lớn

Thời tiết hôm nay ngày 6/6, khu vực Bắc Bộ khu vực Nam Trung Bộ, Tây Nguyên và Nam Bộ tiếp tục có mưa rào và dông rải rác.
Thời tiết hôm nay (4/6): Bắc và Trung Bộ có mưa giải nhiệt

Thời tiết hôm nay (4/6): Bắc và Trung Bộ có mưa giải nhiệt

Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia cho biết, ngày 4/6, mưa rào và dông kết hợp gió giật mạnh là hình thái thời tiết trải dài khắp cả nước.