Phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng của Nghị định 178 là cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong các cơ quan, tổ chức, đơn vị của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tổ chức chính trị - xã hội từ Trung ương đến cấp huyện; cán bộ, công chức cấp xã; lực lượng vũ trang (gồm Quân đội nhân dân, Công an nhân dân và cơ yếu) trong quá trình sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính các cấp của hệ thống chính trị.

Theo ông Nguyễn Quang Dũng, Chánh Văn phòng Ban cán sự Đảng Bộ Nội vụ, mục đích của việc ban hành Nghị định 178 là có chính sách tốt, bảo đảm quyền lợi cho cán bộ, công chức, viên chức nghỉ việc do sắp xếp tổ chức bộ máy, góp phần thực hiện mục tiêu sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, cơ cấu lại và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Nghị định cũng đưa ra nhiều chính sách giữ và trọng dụng cán bộ có phẩm chất, năng lực nổi trội; tăng cường cán bộ, công chức, viên chức ở Trung ương và ở cấp tỉnh đi công tác ở cơ sở (dự kiến 2 cán bộ/xã) để tăng nguồn nhân lực, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Ông Nguyễn Quang Dũng, Chánh Văn phòng Ban cán sự Đảng Bộ Nội vụ. (Ảnh: VPG)

8 chính sách lớn của Nghị định 178/2024/NĐ-CP

Chính sách 1: Chính sách đối với người nghỉ hưu trước tuổi

Theo đó, trường hợp có tuổi đời đủ 10 năm trở xuống so với tuổi nghỉ hưu trong điều kiện lao động bình thường và đủ 05 năm trở xuống so với tuổi nghỉ hưu trong điều kiện làm việc ở vùng đặc biệt khó khăn và đủ thời gian đóng BHXH bắt buộc để nghỉ hưu thì được hưởng 03 chế độ sau:

Một là, được hưởng trợ cấp hưu trí một lần cho thời gian nghỉ sớm:

- Trường hợp nghỉ trong thời hạn 12 tháng: Nếu có tuổi đời còn từ đủ 05 năm trở xuống đến tuổi nghỉ hưu, được hưởng trợ cấp bằng 01 tháng tiền lương hiện hưởng nhân với số tháng nghỉ sớm; nếu có tuổi đời còn từ đủ 05 năm đến đủ 10 năm đến tuổi nghỉ hưu, được hưởng trợ cấp bằng 0,9 tháng tiền lương hiện hưởng nhân với 60 tháng.

- Trường hợp nghỉ từ tháng thứ 13 trở đi thì được hưởng bằng 0,5 mức trợ cấp của trường hợp nghỉ trong 12 tháng nêu trên.

Hai là, được hưởng chính sách nghỉ hưu trước tuổi, gồm:

- Được hưởng lương hưu và không bị trừ tỷ lệ lương hưu.

- Được hưởng trợ cấp nghỉ hưu trước tuổi, gồm: Đối với người còn từ đủ 02 năm đến dưới 05 năm đến tuổi nghỉ hưu thì được trợ cấp bằng 05 tháng tiền lương hiện hưởng cho mỗi năm nghỉ sớm; Đối với người còn từ đủ 05 năm đến đủ 10 năm đến tuổi nghỉ hưu thì được trợ cấp bằng 04 tháng tiền lương hiện hưởng cho mỗi năm nghỉ hưu sớm.

- Được hưởng trợ cấp theo thời gian công tác có trên 20 năm đóng bảo diểm xã hội bắt buộc.

Trường hợp có tuổi đời còn dưới 02 năm đến tuổi nghỉ hưu quy định và có đủ thời gian công tác có đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc để được hưởng lương hưu, thì được hưởng chế độ hưu trí theo quy định và không bị trừ tỷ lệ lương hưu do việc nghỉ hưu trước tuổi.

Ba là, đối với cán bộ, công chức, viên chức được nghỉ hưu trước tuổi thuộc đối tượng khen thưởng

cán bộ, công chức, viên chức được nghỉ hưu trước tuổi thuộc đối tượng khen thưởng quá trình cống hiến mà còn thiếu thời gian công tác giữ chức vụ lãnh đạo tại thời điểm nghỉ hưu thì được tính thời gian nghỉ hưu sớm tương ứng với thời gian còn lại của nhiệm kỳ bầu cử hoặc thời gian bổ nhiệm của chức vụ hiện đảm nhiệm để xét khen thưởng quá trình cống hiến. Đối với cán bộ, công chức, viên chức không thuộc đối tượng xét khen thưởng quá trình cống hiến thì được cấp có thẩm quyền xem xét các hình thức khen thưởng phù hợp với thành tích đạt được.

Chính sách 2: Chính sách nghỉ thôi việc đối với cán bộ, công chức

Cán bộ, công chức có tuổi đời còn hơn 02 năm đến tuổi nghỉ hưu và không đủ điều kiện hưởng chính sách, chế độ nghỉ hưu trước tuổi, nếu nghỉ thôi việc thì được hưởng 04 chế độ sau:

Một là, được hưởng trợ cấp thôi việc: Nếu nghỉ trong thời hạn 12 tháng thì được hưởng trợ cấp bằng 0,8 tháng tiền lương hiện hưởng nhân với số tháng tính hưởng trợ cấp thôi việc; nếu nghỉ từ tháng thứ 13 trở đi thì được hưởng bằng 0,4 tháng tiền lương hiện hưởng nhân với số tháng tính hưởng trợ cấp thôi việc (tối đa 60 tháng).

Hai là, được trợ cấp 1,5 tháng tiền lương hiện hưởng cho mỗi năm công tác có đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc.

Ba là, được bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội hoặc hưởng bảo hiểm xã hội một lần theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội.

Bốn là, được trợ cấp 03 tháng tiền lương hiện hưởng để tìm việc làm.

Chính sách 3: Chính sách nghỉ thôi việc đối với viên chức và người lao động

Viên chức và người lao động nghỉ thôi việc được hưởng 04 chế độ như cán bộ, công chức nghỉ thôi việc, chỉ khác chế độ thứ 4 là viên chức và người lao động được hưởng trợ cấp thất nghiệp do quỹ Bảo hiểm thất nghiệp chi trả do tham gia bảo hiểm thất nghiệp.

Chính sách 4: Chính sách đối với cán bộ, công chức, viên chức lãnh đạo, quản lý thôi giữ chức vụ hoặc được bầu cử, bổ nhiệm vào chức danh, chức vụ lãnh đạo, quản lý thấp hơn

Cán bộ, công chức, viên chức lãnh đạo, quản lý thôi giữ chức vụ hoặc được bầu cử, bổ nhiệm vào chức danh, chức vụ lãnh đạo, quản lý thấp hơn thì được bảo lưu mức lương chức vụ hoặc phụ cấp chức vụ lãnh đạo cũ đến hết nhiệm kỳ bầu cử hoặc thời hạn bổ nhiệm.

Chính sách 5: Chính sách đối với người đi công tác ở cơ sở

Để tăng cường cán bộ, công chức, viên chức ở Trung ương, cấp tỉnh đi công tác ở cơ sở (thời gian 03 năm), Nghị định quy định 05 chế độ, gồm:

- Được tiếp tục hưởng tiền lương (bao gồm cả phụ cấp) theo vị trí việc làm trước khi được cơ quan, tổ chức, đơn vị cử đi;

- Được hưởng trợ cấp lần đầu bằng 10 tháng lương cơ sở tại thời điểm nhận công tác;

- Trường hợp đơn vị công tác ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn thì được hưởng chính sách quy định tại Nghị định số 76/2019/NĐ-CP ngày 18/10/2019 của Chính phủ;

- Sau khi cán bộ, công chức, viên chức hoàn thành tốt nhiệm vụ tại cơ sở, được tiếp nhận trở lại cơ quan, tổ chức, đơn vị nơi cử đi hoặc được cơ quan có thẩm quyền bố trí công tác phù hợp không thấp hơn vị trí việc làm trước khi đi tăng cường; đồng thời, được nâng lương vượt 1 bậc và được Bộ, ban, ngành và tỉnh xem xét khen thưởng theo quy định của Luật Thi đua, khen thưởng.

Chính sách 6: Chính sách trọng dụng người có phẩm chất, năng lực nổi trội

Người có phẩm chất, năng lực nổi trội sẽ được:

- Được nâng lương vượt 01 bậc;

- Được hưởng tiền thưởng do Thủ trưởng cơ quan, tổ chức, đơn vị quyết định trong tối đa 50% quỹ tiền thưởng của cơ quan, tổ chức, đơn vị;

- Được quan tâm, ưu tiên quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí vào vị trí lãnh đạo, quản lý, kể cả vượt cấp;

- Được hưởng chính sách thu hút, trọng dụng người có tài năng làm việc trong các cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập nếu đáp ứng đủ tiêu chuẩn, điều kiện theo quy định tại Nghị định của Chính phủ.

Chính sách 7: Chính sách đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ cán bộ, công chức sau khi sắp xếp.

Chính sách 8: Chính sách, chế độ đối với đối tượng thuộc lực lượng vũ trang trong quá trình thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy như đối với cán bộ, công chức, viên chức và lao động hợp đồng trong cơ quan nhà nước.

Để người lao động thích ứng với sự thay đổi dài hạn

Từ ngày 1/1/2025, Nghị định 178/2024/NĐ-CP chính thức có hiệu lực. Thủ tướng giao trách nhiệm hướng dẫn và tổ chức thực hiện cho các Bộ, ngành ở Trung ương; UBND cấp tỉnh và các cơ quan, tổ chức, đơn vị trực tiếp quản lý, sử dụng cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong việc ban hành tiêu chí đánh giá và tiến hành thực hiện rà soát tổng thể chất lượng cán bộ, công chức, viên chức và người lao động thuộc phạm vi quản lý; trên cơ sở đó, xác định đối tượng phải nghỉ việc do sắp xếp thuộc đối tượng của Nghị định này để sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, tinh giảm biên chế, cơ cấu lại và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động.

Có thể nói, Nghị định 178 là minh chứng rõ ràng cho việc Nhà nước không chỉ quan tâm đến mục tiêu tinh gọn bộ máy mà còn đặt lợi ích của người lao động lên hàng đầu. Các chính sách trợ cấp và bảo hiểm không chỉ giải quyết khó khăn trước mắt mà còn tạo điều kiện cho người lao động thích ứng với sự thay đổi trong dài hạn.

Việc phân biệt mức trợ cấp dựa trên thời điểm nghỉ thôi việc cho thấy sự ưu tiên cho những người sớm chấp nhận và tuân thủ các quyết định sắp xếp tổ chức. Khoản trợ cấp thôi việc và thâm niên bảo hiểm xã hội là nguồn tài chính quan trọng giúp giảm bớt áp lực kinh tế. Đặc biệt, với những người có nhiều năm công tác, việc nhận thêm 1,5 tháng lương cho mỗi năm làm việc là nguồn hỗ trợ giúp họ dễ dàng lập kế hoạch tài chính sau khi nghỉ việc.

Chính sách bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội cũng là điểm sáng giúp người lao động có thể tiếp tục tham gia hệ thống an sinh xã hội khi tìm được việc làm mới, duy trì sự ổn định xã hội, nhất là trong bối cảnh nhiều biến động hiện nay.

Nghị định 178/2024/NĐ-CP là bước tiến quan trọng trong việc đảm bảo quyền lợi của người lao động khi thực hiện các quyết định sắp xếp, tinh giản bộ máy. Tuy nhiên, để chính sách thực sự phát huy hiệu quả, cần có sự giám sát, đánh giá và điều chỉnh kịp thời từ các cơ quan chức năng. Chính sách này không chỉ là công cụ hỗ trợ mà còn góp phần xây dựng niềm tin xã hội và tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững trong tương lai.

Sắp xếp, tinh gọn bộ máy của Chính phủ: phải bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động Phát biểu tại phiên họp thứ hai của Ban Chỉ đạo của Chính phủ tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu cùng với việc làm tốt công tác tư tưởng, cần tiếp tục nghiên cứu chế độ, chính sách trên tinh thần bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động, cán bộ, công chức, viên chức và có thời kỳ quá độ phù hợp.

Ban Chỉ đạo Thành phố tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TƯ Thành ủy Hà Nội đã ban hành Thông báo kết luận số 07-TB/BCĐ của Thường trực Ban Chỉ đạo thành phố về tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TƯ “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”.