Suốt chặng đường lịch sử kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao, Ai Cập và Việt Nam đã duy trì quan hệ hữu nghị tốt đẹp. Chính phủ và nhân dân Ai Cập đã ủng hộ Việt Nam trong các cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm giành độc lập dân tộc, cũng như trong giai đoạn xây dựng và phát triển đất nước. Việt Nam và Ai Cập có quan hệ hợp tác tốt trên tất cả các lĩnh vực từ chính trị, ngoại giao, kinh tế, văn hóa, giáo dục...

Việt Nam và Ai Cập có quan hệ hợp tác hữu nghị truyền thống. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đến Ai Cập vào các năm 1911 và 1946. Ai Cập cũng là một trong những nước Arab đầu tiên có quan hệ với Việt Nam. Từ năm 1958, Việt Nam đã có cơ quan đại diện thương mại tại Ai Cập. Ngày 1/9/1963, Việt Nam và Ai Cập chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao. Cùng năm đó, Việt Nam mở Đại sứ quán tại Cairo, thủ đô của Ai Cập. Năm 1964, Ai Cập mở Đại sứ quán tại Hà Nội.

Quan hệ ngoại giao chặt chẽ

Về hợp tác chính trị, Ai Cập ủng hộ quan điểm nhất quán của Việt Nam trong duy trì an ninh, hòa bình, ổn định ở khu vực; tăng cường lợi ích chung giữa các nước thành viên Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) với các nước trong khu vực và thỏa thuận liên kết ASEAN trong tăng cường hòa bình, ổn định, tự do hàng hải trên Biển Đông. Nhằm tạo ra khuôn khổ hợp tác chung, Việt Nam và Ai Cập đã thành lập Ủy ban liên Chính phủ hai nước và đã họp được 5 lần (lần thứ 5 họp tại Hà Nội từ ngày 21-23/8/2017).

Trong hợp tác ngoại giao, Việt Nam và Ai Cập đã trao đổi nhiều đoàn cấp cao. Đặc biệt, chuyến thăm Việt Nam lần đầu tiên của Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah El-Sisi vào tháng 9-2017 kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao, được coi là dấu mốc quan trọng trong quan hệ hợp tác Việt Nam - Ai Cập. Chuyến thăm thể hiện sự coi trọng Việt Nam, xem Việt Nam là một trong những ưu tiên trong chính sách đối ngoại hướng Đông của Ai Cập và mong muốn tăng cường hợp tác với Việt Nam, đưa hợp tác hai nước ngày càng hiệu quả và sâu rộng hơn.

Ai Cập đánh giá cao lập trường của Việt Nam đối với các vấn đề của thế giới Arab, đặc biệt là Tiến trình Hòa bình Trung Đông. Chính quyền Ai Cập khẳng định coi trọng thúc đẩy quan hệ hợp tác hữu nghị nhiều mặt với Việt Nam. Chính quyền Ai Cập đã tích cực hỗ trợ Việt Nam trong 2 đợt sơ tán lao động tại Libya năm 2011 và 2014.

Hai nước thường xuyên phối hợp, ủng hộ lẫn nhau trên các diễn đàn quốc tế, chia sẻ quan điểm về nhiều vấn đề cùng quan tâm tại Liên Hợp Quốc (LHQ).

Ai Cập ủng hộ Việt Nam ứng cử vào Hội đồng Bảo an LHQ (HĐBA LHQ) nhiệm kỳ 2020 - 2021, Hội đồng Nhân quyền LHQ nhiệm kỳ 2014 - 2016, Hội đồng Kinh tế và Xã hội LHQ (ECOSOC) nhiệm kỳ 2016 - 2018, Uỷ ban Luật pháp quốc tế nhiệm kỳ 2017 - 2021, Hội đồng Điều hành UPU nhiệm kỳ 2017 - 2020… Việt Nam ủng hộ Ai Cập vào HĐBA nhiệm kỳ 2016 - 2017, Hội đồng Nhân quyền nhiệm kỳ 2017- 2019, ECOSOC nhiệm kỳ 2016-2018, Ủy ban Công ước về quyền kinh tế, xã hội và văn hóa (CESCR), Ủy ban công ước về quyền dân sự và chính trị (ICCPR).

Tháng 5/2015, hai nước họp Tham vấn chính trị lần 8 cấp Thứ trưởng Ngoại giao tại Cairo. Tháng 9-2016, Ai Cập chính thức tham gia Hiệp ước thân thiện và hợp tác ở Đông Nam Á (TAC) với ASEAN.

Đối tác thương mại lớn

Về kinh tế, Ai Cập là đối tác thương mại lớn thứ 5 của Việt Nam tại châu Phi. Kim ngạch thương mại song phương năm 2017 đạt khoảng 350 triệu USD, chủ yếu Việt Nam xuất khẩu với các mặt hàng chính gồm hải sản, linh kiện phụ tùng ô tô, vải sợi, hạt tiêu đen, cà phê, cao su và hàng tiêu dùng và nhập khẩu hóa chất, sản phẩm từ dầu mỏ, sữa, sợi...

Hai nước phấn đấu đưa kim ngạch thương mại song phương lên 1 tỷ USD/năm. Tuy vậy, kết quả hợp tác còn khiêm tốn, với kim ngạch thương mại song phương hiện mới chỉ đạt khoảng 350 triệu USD/năm, chưa tương xứng với tiềm năng của hai bên.

Ai Cập cũng là nước Bắc Phi đầu tiên công nhận Việt Nam là nước có nền kinh tế thị trường đầy đủ vào tháng 11/2013. Kỳ họp thứ nhất Tiểu ban Thương mại và Công nghiệp Việt Nam - Ai Cập đã diễn ra trong hai ngày 22 và 23/4/2018. Ai Cập hiện có 3 dự án đăng ký đầu tư vào Việt Nam với tổng số vốn 2,5 triệu USD. Tuy nhiên, Việt Nam chưa có dự án nào đầu tư tại Ai Cập.

Bên cạnh quan hệ hợp tác về thương mại và đầu tư, Việt Nam và Ai Cập còn có rất nhiều cơ hội hợp tác về mặt dịch vụ, một trong số đó là lĩnh vực du lịch. Ai Cập là một trong những nước đứng đầu và là một trong những điểm đến hấp dẫn nhất của du khách. Trong khi đó, Việt Nam có điều kiện tự nhiên xinh đẹp và hấp dẫn, bờ biển trải dài và nền văn minh lâu đời có thể trở thành một trong những đất nước dẫn đầu về du lịch quốc tế.

Hợp tác tốt về văn hóa, giáo dục

Hai nước cũng đã hợp tác tốt trong lĩnh vực văn hóa, giáo dục. Hàng năm, Ai Cập cấp cho Việt Nam 12 học bổng đào tạo sinh viên tiếng Arab. Nhân chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Abdel Fattah El-Sisi, Ai Cập cam kết hỗ trợ về kỹ thuật và đào tạo từ 10 đến 20 cán bộ về tiêu chuẩn Hala cho hàng hóa xuất khẩu sang thị trường Hồi giáo. Hiện có 11 kỹ sư Việt Nam làm việc trong dự án Nhiệt điện tại Ai Cập, 9 lao động làm việc trong lĩnh vực nhà hàng và bán lẻ, 3 sinh viên theo học chuyên ngành hồi giáo.

Hai nước thường xuyên trao đổi thông tin, hợp tác qua kênh đảng, kênh địa phương và trong các lĩnh vực thanh tra, văn hóa… Nhóm nghị sỹ hữu nghị Việt Nam - Ai Cập đã được thành lập gồm 8 thành viên do một Phó Chủ nhiệm UB Văn hóa, Giáo dục, Thanh Thiếu niên và Nhi đồng làm Chủ tịch.

Đánh giá về ý nghĩa của chuyến thăm cấp Nhà nước của Chủ tịch nước Trần Đại Quang tới Ai Cập, Đại sứ Ai Cập tại Việt Nam Mahmoud Hassan Nayel nhấn mạnh, chuyến thăm mang ý nghĩa lịch sử bởi đây là chuyến thăm đầu tiên của người đứng đầu Nhà nước Việt Nam đến Ai Cập kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao, tiếp nối chuyến thăm của Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah El-Sisi vào tháng 9-2017. Chuyến thăm càng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng khi hai nước cùng kỷ niệm 55 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (1/9/1963 - 1/9/2018). Đại sứ khẳng định: "Với chuyến thăm của Chủ tịch nước Trần Đại Quang, có thể nói Việt Nam và Ai Cập đang ở năm lịch sử của quan hệ hai nước".

Thanh Lâm (t/h)