Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Ted Osius dành cho Tuổi Trẻ một cuộc phỏng vấn riêng trước chuyến thăm Mỹ sắp tới của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng và ngay sau hàng loạt sự kiện ngoại giao quốc phòng song phương nổi bật gần đây.

* Nhiều người rất quan tâm đến chuyến thăm Mỹ sắp tới của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng. Đại sứ có thể cung cấp những thông tin gì về chuyến thăm quan trọng này?

- Đại sứ Ted Osius: Tôi không phải là người phù hợp để thông báo về thời gian chuyến thăm. Cơ quan chức năng hai nước sẽ công bố ngày giờ chính thức. Tuy nhiên, những gì tôi có thể tiết lộ là Mỹ đang chuẩn bị cho chuyến thăm của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng trong vài tuần tới.

Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam sẽ được đón tiếp trọng thị. Nếu chuyến thăm Mỹ của Tổng bí thư thành công, đó sẽ là thành tựu lớn nhất mà tôi đạt được trên cương vị đại sứ ở Việt Nam tính đến thời điểm hiện tại.

Đó là chuyến thăm mang tính lịch sử và cực kỳ quan trọng vì nó cho thấy mối quan hệ của hai nước tiến xa như thế nào.

* Gần đây có nhiều cuộc gặp giữa quan chức quân sự cấp cao hai nước như cuộc hội kiến giữa Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter và Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Việt Nam Phùng Quang Thanh tại Hà Nội, các cuộc làm việc của thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh với phía Mỹ bên lề Đối thoại Shangri-La ở Singapore. Đại sứ nhận định như thế nào về triển vọng thương mại quốc phòng giữa hai nước?

- Tuyên bố tầm nhìn chung mà bộ trưởng quốc phòng hai nước ký kết vào ngày 1-6 có bao gồm cam kết tăng cường thương mại quốc phòng. Tuy nhiên, như tôi được biết, cho đến giờ vẫn chưa có cam kết cụ thể nào.

Phía Việt Nam đang đánh giá nhu cầu của mình. Việt Nam đang tỏ ra rất cẩn trọng trong việc chi nguồn lực hạn chế của mình cho các quyết định quốc phòng chiến lược. Việt Nam có thể chọn nhà cung cấp hệ thống quốc phòng và dù chọn ai đi nữa, chúng tôi vẫn sẽ giới thiệu tất cả các phương án có lợi cho phía Việt Nam.

* Trong một cuộc phỏng vấn gần đây với báo Tuổi Trẻ, thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh cho biết Việt Nam mong muốn Mỹ đóng góp bảo đảm hòa bình lâu dài trong khu vực dựa trên luật pháp quốc tế vì lợi ích hai nước. Trên thực tế, khả năng đó ra sao?

- Dù quan hệ quốc phòng hai nước vẫn còn trong giai đoạn đầu nhưng chúng ta vẫn có thể làm sâu sắc thêm. Theo biên bản ghi nhớ hợp tác quốc phòng Việt - Mỹ năm 2011, hai nước hợp tác trong năm lĩnh vực chính bao gồm các cuộc đối thoại cấp cao, hợp tác an ninh biển, tìm kiếm cứu nạn, các hoạt động giữ gìn hòa bình của Liên Hiệp Quốc và hỗ trợ nhân đạo. Bây giờ, tuyên bố tầm nhìn chung tạo cơ hội cho hai nước thúc đẩy quan hệ quốc phòng nhiều hơn.

Về vấn đề Biển Đông, Bộ trưởng Quốc phòng Ashton Carter đề xuất các nước chấm dứt các hoạt động bồi đắp đảo và quân sự hóa, đồng thời kêu gọi sử dụng kênh ngoại giao để giải quyết tranh chấp và hạ nhiệt căng thẳng.

Tôi nghĩ phía Việt Nam hoan nghênh biện pháp này. Ngoài ra tôi cũng muốn chia sẻ rằng tất cả chín trụ cột trong quan hệ đối tác toàn diện Việt - Mỹ đều đạt sự tiến bộ. Tôi luôn tìm cách thúc đẩy sự hợp tác ở tất cả trụ cột.

* Mới đây, Hạ viện Mỹ đã bác bỏ gói hỗ trợ điều chỉnh thương mại (TAA). Việc bỏ phiếu trao quyền xúc tiến thương mại (TPA) cho Tổng thống Obama sẽ phải còn chờ đợi các vận động hành lang. Như vậy, triển vọng ký kết Hiệp định đối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương (TPP) sẽ ra sao?

- Quá trình đàm phán để kết thúc TPP sẽ kéo dài hơn so với kỳ vọng. Nhưng tôi vẫn lạc quan cho rằng TPP sẽ được ký kết trong năm nay.

Tôi muốn chia sẻ thêm rằng mới đây khoảng 2 tấn vải của Việt Nam đã được chuyển sang Mỹ. Đó là một tín hiệu rất đáng mừng. Và khi TPP được hoàn tất, quan hệ thương mại hai nước sẽ tăng cao nhiều hơn nữa.

* Đại sứ có thể nói gì về những hoạt động kỷ niệm 20 năm bình thường hóa quan hệ ngoại giao hai nước sắp tới (11-7-1995 - 11-7-2015)?

- Chúng tôi không giới hạn tổ chức sự kiện trong một tháng hay một nơi. Chúng tôi tổ chức mỗi tháng ở khắp Việt Nam. Sắp tới sẽ có những chuyến thăm cấp cao giữa hai nước. Ở Mỹ cũng sẽ có những hoạt động kỷ niệm quy mô lớn. Chúng tôi coi ngày kỷ niệm quan trọng này là cơ hội tăng cường quan hệ hai nước và tạo tầm nhìn cho tương lai.

Quỳnh Trung - TTO thực hiện