Tầm nhìn lớn của ông Tập đang ngày càng khó khăn hơn bởi cuộc chiến thương mại với Mỹ

Mới đây, trên trang Bloomberg đã đăng tải bài viết, đánh giá con đường thực hiện mục tiêu trở thành siêu cường kinh tế của Trung Quốc vào năm 2050 đang ngày càng khó khăn bởi cuộc chiến thương mại với Mỹ.

Bài viết nhận định, áp lực gia tăng từ Tổng thống Mỹ Donald Trump làm tăng thêm hàng loạt thách thức cơ cấu đối với nền kinh tế 14 nghìn tỷ USD của Trung Quốc, bao gồm mức nợ công kỷ lục, ô nhiễm tràn lan, dân số già và nguy cơ bị mắc kẹt trong "bẫy thu nhập trung bình” trước khi nước này có thể đạt đến mức độ giàu có của các nước phát triển.

Các nhà kinh tế cho rằng chính phủ của ông Tập có thể tránh được số phận đó bằng cách thúc đẩy tiêu dùng trong nước, tự do hóa thị trường và tăng sức mạnh công nghệ của đất nước. Nhưng điều này không hề dễ dàng.

“Chỉ có năm quốc gia đang phát triển đã thực hiện quá trình chuyển đổi sang vị thế quốc gia tiên tiến mà vẫn duy trì mức tăng trưởng cao kể từ năm 1960”, theo Michael Spence, giáo sư tại Trường Kinh doanh Stern của Đại học New York, người từng đoạt giải Nobel cho biết,

Ông Andrew Polk, đồng sáng lập công ty nghiên cứu Trivium tại Bắc Kinh cho biết: "Trung Quốc đang cố gắng làm điều này trong sự phản đối từ Mỹ khiến việc thực hiện gặp càng nhiều rào cản và khó khăn". "Nhưng Mỹ đã thắp lên một ngọn lửa cho Trung Quốc. Nếu thành công, Trung Quốc có thể nhìn lại thời điểm này vì Mỹ thực sự đã làm động lực cho Trung Quốc nỗ lực hơn”.

Hôm 9/8, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) nhấn mạnh thách thức của ông Tập, cho biết trong báo cáo thường niên về kinh tế Trung Quốc rằng nếu không đạt được thỏa thuận thương mại toàn diện, sẽ làm hỏng triển vọng dài hạn của Bắc Kinh. “Khả năng tiếp cận thị trường và công nghệ nước ngoài của Trung Quốc có thể bị giảm đáng kể", IMF cho biết.

Tỷ lệ cho một thỏa thuận thương mại ngắn hạn là rất thấp. Sau khi ông Trump vừa đưa ra một áp lực mới khi áp dụng mức thuế mới đối với 300 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc vào hai tuần trước. Ngay lập tưc, Bắc Kinh đã phản ứng bằng cách tạm dừng mua cây trồng của Mỹ và cho phép đồng nhân dân tệ giảm xuống mức thấp nhất kể từ năm 2008 vào ngày 5/8.

Sau đó, Chính quyền Tổng thống Trump đã chỉ trích Trung Quốc là quốc gia thao túng tiền tệ. Nhà Trắng cũng hoãn quyết định miễn trừ cho các công ty Mỹ muốn hợp tác với Huawei, Tập đoàn công nghệ khổng lồ của Trung Quốc đã bị Mỹ đưa vào danh sách đen hồi tháng 5.

“Sự nhượng bộ từ Trung Quốc sẽ khó xảy ra, ít nhất là đến tháng 10”, ông Jeff Moon, cựu trợ lý đại diện thương mại Mỹ cho các vấn đề Trung Quốc cho biết.

Ông Tập phải đối mặt với áp lực nội bộ ngày càng tăng về việc phải tăng cường sức mạnh khi các cuộc biểu tình chống chính phủ ở Hồng Kông gia tăng và Trung Quốc đang chuẩn bị kỷ niệm 70 năm Quốc khánh vào ngày 1/10. “Bất kỳ dấu hiệu của sự yếu kém là không thể chấp nhận đối với các nhà lãnh đạo Trung Quốc", ông Moon nói.

Trong dấu hiệu cho thấy mối quan hệ Trung-Mỹ đã xấu đi nhanh chóng, một số cơ quan truyền thông nhà nước ở Trung Quốc đã đưa ra triển vọng rằng Bắc Kinh có thể xem xét cắt đứt hoàn toàn thương mại với Mỹ. Các cơ quan báo chí đã đề cao chủ nghĩa dân tộc khi thể hiện niềm tin vào hệ thống kinh tế của Trung Quốc và sự linh hoạt của nó để đối phó với các thách thức bên ngoài.

"Các doanh nghiệp Trung Quốc đang tăng tốc điều chỉnh để tạo ra thị trường xuất khẩu mới", ông Hu Xijin, tổng biên tập tờ Global Times của Trung Quốc, cho biết trong một bài đăng trên Twitter hôm 8/8.

GDP của Trung Quốc giảm dần qua các năm. Dự kiến dưới mức 6% trong năm 2021. Nguồn: Bloomberg

Trong ngắn hạn, chính phủ Trung Quốc có động lực dồi dào để ngăn chặn tăng trưởng kinh tế giảm xuống mức dưới 6% thấp hơn giới hạn mục tiêu hàng năm. Các nhà kinh tế của Bloomberg dự đoán rằng ngân hàng trung ương sẽ cắt giảm lãi suất trong năm nay, trong khi Standard Chartered dự kiến ​​kích thích tài khóa sẽ thúc đẩy sự phục hồi trong nửa cuối năm 2019.

Ông Tập cũng đã đạt được một số tiến bộ trong việc giải quyết các thách thức dài hạn của Trung Quốc. Một chiến dịch huỷ bỏ trong hơn hai năm đã giúp loại bỏ một số dư nợ tồi tệ nhất ra khỏi đất nước. Cùng với đó, các nhà quản lý đã có chính sách cứng rắn hơn nhiều đối với các ngành công nghiệp gây ô nhiễm cao trong những năm gần đây. Và ngành dịch vụ Trung Quốc hiện chiếm hơn một nửa tổng sản phẩm quốc nội.

Trung Quốc cũng đã rót hàng tỷ đô vào việc phát triển ngành công nghiệp công nghệ cao, đối đầu với các nước phương Tây trong các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo và xe điện.

Trong bài phát biểu hồi tháng 10/2017 đưa ra tầm nhìn dài hạn cho nền kinh tế Trung Quốc, ông Tập Cận Bình tuyên bố sẽ đưa nước này gia nhập các quốc gia phát triển nhất vào năm 2035 trên con đường đến với vị thế cường quốc vào năm 2050.

Tuy nhiên, cuộc chiến thương mại đã khiến mục tiêu của ông Tập đang trở nên xa vời. Ví dụ nổi bật nhất là việc Mỹ liệt Huawei vào danh sách đen, có nguy cơ làm tê liệt “gã khổng lồ” Trung Quốc vì các thiết kế chip chưa đủ tinh vi để thay thế những sản phẩm của công ty đến từ Mỹ.

"Trung Quốc sẽ rất khó tiếp cận với công nghệ tiên tiến nhất", ông Bert Hofman, giám đốc Viện Đông Á tại Đại học Quốc gia Singapore cho biết. "Điều này sẽ khiến Trung Quốc khó bắt kịp thế giới hơn, nhưng đồng thời, nó sẽ đặt ra những động lực mạnh mẽ hơn để phát triển hệ sinh thái công nghệ của riêng họ”.

Nợ công cũng là thách thức lớn đối với Trung Quốc.

Nợ công và nhân khẩu học là hai thách thức lớn khác với Trung Quốc. Theo báo cáo của Viện Tài chính Quốc tế, gánh nặng nợ công của Trung Quốc đã tiếp tục gia tăng bất chấp chiến dịch hủy bỏ, tăng lên khoảng 303% GDP trong quý đầu tiên 2019, một trong những tỷ lệ cao nhất trong số các quốc gia đang phát triển. Dân số trong độ tuổi lao động của Trung Quốc được dự báo sẽ giảm hơn 20% xuống còn 718 triệu vào năm 2050, theo dữ liệu do Liên Hợp Quốc tổng hợp.

Trong khi GDP bình quân đầu người của Trung Quốc đã tăng gấp 10 lần kể từ năm 2000, lên tới 10.000 USD trong năm nay, nó vẫn thấp hơn nhiều so với mức khoảng 65.000 USD ở Mỹ và Singapore - một trong 5 nền kinh tế được đánh giá cao bởi Giáo sư Michael Spence.

Hiện tại nền kinh tế Trung Quốc vẫn đang mở rộng nhanh, nhưng lợi thế của nó đang bị thu hẹp dần. Tăng trưởng chậm lại tới 6,2% trong quý hai, tốc độ chậm nhất trong ít nhất 27 năm và Ngân hàng Standard Chartered ước tính rằng nếu những áp lực thuế quan của Tổng thống Trump có hiệu lực từ ngày 1/9, nó có thể cắt giảm 0,3 điểm phần trăm khỏi tỷ lệ mở rộng hàng năm của Trung Quốc.

Ông Tập Cận Bình đã cố gắng đa dạng hóa sự ổn định các đối tác nước ngoài thông qua Sáng kiến ​​Vành đai và Con đường và các hiệp định thương mại khác, nhưng Mỹ vẫn đang chiếm khoảng 20% ​​xuất khẩu của Trung Quốc.

"Căng thẳng thương mại Mỹ-Trung chắc chắn làm cho quá trình chuyển đổi trở nên khó khăn hơn", nhà kinh tế học Michelle Lam tại Hiệp hội Genere ở Hong Kong nói. "Trung Quốc sẽ mất một phần thị phần xuất khẩu và sự lan tỏa công nghệ từ Mỹ sang Trung Quốc sẽ chậm lại. Nhưng những căng thẳng hiện tại cũng tạo cơ hội cho các nhà hoạch định chính sách tập trung hơn vào cải cách".

Tổng thống Trump sẽ "trường kỳ thương chiến" với Trung Quốc? Tổng thống Mỹ Donald Trump vào 6/8 đã bác bỏ lo ngại về cuộc thương chiến với Trung Quốc sẽ bị kéo dài bất chấp ...

Trung Quốc: Mỹ phải bỏ đòn áp thuế 250 tỷ USD, mới có "đình chiến" Quan chức Trung Quốc tuyên bố rằng: Kết quả đàm phán phụ thuộc vào việc Washington có thực hiện lời hứa gỡ bỏ một phần ...

Mỹ - Trung khởi động lại đàm phán thương mại vào tuần tới Cố vấn kinh tế Nhà Trắng Larry Kudlow cho biết, các đại diện thương mại hàng đầu của Mỹ và Trung Quốc sẽ gặp nhau ...