Việc Cục Thuế TPHCM vừa ra quyết định truy thu và phạt 4,1 tỷ đồng với một cá nhân có nguồn thu nhập 41 tỷ đồng trên mạng Facebook, Google, YouTube... không kê khai và nộp thuế đang gây chú ý dư luận. Sự quan tâm không chỉ vì nhóm người sản xuất nội dung trên YouTube hay Facebook ngày càng nhiều ở Việt Nam mà còn bởi việc quản lý thuế đối với những trường hợp này cũng chưa bao giờ được nhắc đến.

Theo Cục Thuế TPHCM, rất nhiều cá nhân, doanh nghiệp trong nước nhận được tiền 'khủng' từ các tổ chức nước ngoài nhưng phần lớn không được kê khai thuế hoặc kê khai không đầy đủ. Các nguồn thu ở đây đến từ các hoạt động như viết phần mềm, trò chơi, hoặc các video clip... rất đa dạng.

Nhiều cá nhân nhận được tiền 'khủng' từ các tổ chức nước ngoài nhưng phần lớn "quên" kê khai thuế. Ảnh minh họa: KT

Thông qua rà soát với các ngân hàng, Cục Thuế TP.HCM đã phát hiện những trường hợp này và phát thư mời gần 14.000 chủ tài khoản lên làm việc. Theo tính toán, nếu sàng lọc, truy thu đúng và đủ, ngành Thuế sẽ thu về khoản tiền thuế lên tới cả trăm tỷ đồng mỗi năm.

Thiếu sự phối hợp chặt chẽ

Theo PGS. TS. Đinh Trọng Thịnh, Giảng viên cao cấp Học viện Tài chính, việc thu thuế kinh doanh trên mạng tương đối khó, do cơ quan thuế không thể kiểm tra, giám sát thường xuyên các hoạt động kinh doanh trên các mạng này. Đặc biệt, trong bối cảnh các loại hình kinh doanh qua mạng đang có xu thế bùng nổ nhanh chóng.

“Sự phối hợp giữa cơ quan thuế với các ngân hàng cũng như các nhà mạng thời gian qua vẫn chưa chặt chẽ, bài bản. Do không có sự quản lý một cách đầy đủ của phía cơ quan quản lý đăng ký kinh doanh cũng như sự phối kết hợp giữa các nhà mạng, cơ quan thuế và sự vào cuộc của các ngân hàng thương mại nên mới xảy ra tình trạng thất thu thuế trong hoạt động kinh doanh qua mạng”, PGS. Đinh Trọng Thịnh chỉ rõ.

PGS. Đinh Trọng Thịnh cho rằng, việc tiến hành thu thuế trước hết phải bắt đầu từ nhà mạng. Nhà mạng phải có trách nhiệm và nghĩa vụ kết hợp với cơ quan thuế để quản lý các hoạt động kinh doanh, quảng bá trên các phương tiện thông tin đại chúng, trên các mạng xã hội. Để từ đó có được cái nhìn tổng thể nhất về các chủ thể kinh doanh qua mạng.

Bên cạnh đó, Bộ Công thương là đơn vị quản lý đăng ký kinh doanh cũng phải phối hợp với nhà mạng, trên cơ sở đó, cơ quan thuế dựa vào các đăng ký kinh doanh trên mạng xã hội để có thể thường xuyên theo dõi, quản lý các chủ thể này giống như cách thức giám sát đối với chủ thể kinh doanh truyền thống.

“Việc truy thu thuế như vừa qua chỉ là việc cực chẳng đã. Đáng lẽ nếu có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan liên quan thì có thể theo dõi được doanh thu, lợi nhuận cũng như khoản thuế phải đóng của các chủ tài khoản này, cũng như đảm bảo quyền lợi cho người tiêu dùng”, PGS. Đinh Trọng Thịnh cho hay.

Trong khi các quốc gia trên thế giới đã tiến hành thu thuế những người có doanh thu từ Google và Facebook từ rất lâu thì đến nay Việt Nam mới bắt đầu tiến hành. Ông Đức đánh giá, điều này thể hiện sự chậm trễ và thiếu trách nhiệm của cơ quan chức năng, cụ thể là Bộ Tài chính và Tổng Cục thuế.

Ngành thuế đang chậm trễ

Dù đánh giá cao động thái của Cục thuế TPHCM, nhưng luật sư Trương Thanh Đức, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty Luật Basico lại cho rằng, việc truy thu thuế đang được thực hiện một cách thiếu bài bản và chuyên nghiệp.

“Đáng lý ra, việc này phải chỉ đạo từ trên xuống dưới để biết triển khai như thế nào, yêu cầu ra sao, thống nhất cách thức thực hiện, còn hiện nay, chúng ta đang để việc này được thực hiện một cách tự phát”, ông Đức nói.

“Ở nước ngoài họ có những quy định rất rõ về việc thu thuế đối với những tổ chức, cá nhân có thu nhập từ Google, Facebook. Ví dụ như Úc, họ định nghĩa rõ dấu hiệu kinh doanh như thế nào, quảng cáo, doanh thu như thế nào để nhận biết và tiến hành truy thu. Còn hiện nay chúng ta đang tù mù, tự phát”, ông Đức nói.

Theo các chuyên gia, việc tiến hành thu thuế các cá nhân có thu nhập khủng từ Google và mạng xã hội thiếu bài bản

Vừa qua, Cục thuế TP.HCM xác định những người có thu nhập từ Google và Facebook chủ yếu dựa vào sự sàng lọc từ hệ thống công nghệ thông tin của Tổng cục Thuế. Nghiệp vụ ngành thuế xác minh các đầu mối để truy ra doanh thu như nguồn hàng họ đã lấy bán, doanh số giao hàng thực hiện qua bưu điện hoặc công ty giao nhận, số tiền thanh toán giao dịch qua các ngân hàng,... trong đó, chủ yếu là thông qua giao dịch ngân hàng.

Khi thấy có những giao dịch lớn thì những chủ tài khoản sẽ được mời lên làm việc, xác minh. Song ông Đức cho rằng, phương thức này không khả quan bởi những giao dịch lớn từ ngân hàng cũng có thể là hoạt động chuyển tiền thông thường của người dân.

Chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh kiến nghị cơ quan chức năng cần phải có những quy định, thông tư hướng dẫn cụ thể để các địa phương đều có thể thực hiện. Đặc biệt, phải có chế tài xử phạt cho những người “quên” không khai báo và nộp thuế theo quy định. Qua đó người dân sẽ có ý thức đóng thuế khi có thu nhập từ những nguồn như Google, Facebook.

N.H (t/h)