Do ảnh hưởng của El Nino mạnh và kéo dài nhất trong lịch sử, năm 2015 mùa mưa ở ĐBSCL kết thúc sớm, tổng lượng mưa thiếu hụt nhiều so với trung bình nhiều năm. Những tháng đầu năm 2016, lượng dòng chảy về sông Cửu Long giảm mạnh; ĐBSCL chịu ảnh hưởng của đợt xâm nhập mặn nghiêm trọng nhất từ trước tới nay: hầu hết các cửa sông mặn xâm nhập sâu 50-70 km, trên sông Vàm Cỏ xâm nhập mặn sâu trên 90 km (sâu hơn trung bình nhiều năm cùng kỳ khoảng 15-25 km) ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất và đời sống của Nhân dân.

Hạn hán nghiêm trọng ở ĐBSCL

Đến nay 9/13 tỉnh, thành phố với gần 40% diện tích ĐBSCL bị ảnh hưởng xâm nhập mặn, gần 200.000 ha lúa vụ Đông Xuân và vườn cây ăn trái bị thiệt hại, 155.000 hộ dân thiếu nước sinh hoạt, đặc biệt tại tỉnh Bến Tre 160/164 xã, phường trên địa bàn, 70% diện tích gieo trồng bị ảnh hưởng xâm nhập mặn.

Trong thời gian tới, xâm nhập mặn tiếp tục diễn ra gay gắt ở ĐBSCL, nhất là trong tháng 3 và 4 và có thể kéo dài tới tháng 6/2016, gây thiệt hại cho sản xuất, nguy cơ thiếu nước ngọt trên diện rộng.

Tình hình xâm nhập mặn khiến nhiều diện tích lúa ở đồng bằng sông Cửu Long bị ảnh hưởng. Ảnh: A.X.

Tập trung bảo đảm đời sống nhân dân

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố vùng Đồng bằng sông Cửu Long tập trung bảo đảm đời sống Nhân dân, tổ chức rà soát, nắm chắc số hộ thiếu đói, thiếu nước ngọt sinh hoạt, nhất là đối với các hộ nghèo, hộ gia đình chính sách, đồng bào dân tộc thiểu số để kịp thời thực hiện hỗ trợ theo quy định.

Triển khai thực hiện các biện pháp phù hợp (lắp đặt hệ thống đường ống dẫn nước, chở nước ngọt cung cấp cho nhân dân…) nhằm bảo đảm nguồn nước ngọt hợp vệ sinh phục vụ sinh hoạt của Nhân dân và hoạt động của các bệnh viện, cơ sở y tế, trường học, không để người dân bị thiếu nước sinh hoạt, sử dụng nước không hợp vệ sinh dẫn tới bùng phát dịch bệnh.

Nắng nóng, xâm nhập mặn ở ĐBSCL: Thủy sản nước mặn cũng chết hàng loạt

Đồng thời tiếp tục triển khai các giải pháp cấp bách phù hợp với điều kiện cụ thể của địa phương để chủ động ứng phó với xâm nhập mặn (chủ động vận hành hệ thống thủy lợi kiểm soát mặn, nạo vét kênh rạch khơi thông dòng chảy, đắp đập tạm khoanh vùng ngăn mặn, giữ ngọt…) bảo vệ sản xuất, giảm thiểu thấp nhất thiệt hại, nhất là đối với lúa Đông Xuân đang chuẩn bị thu hoạch, vườn cây ăn trái và diện tích nuôi trồng thủy sản...

Bên cạnh đó rà soát, bổ sung phương án phòng cháy, chữa cháy rừng, xác định cụ thể khu vực trọng điểm có nguy cơ xảy ra cháy rừng; kiểm soát việc sử dụng lửa trong và gần rừng; chuẩn bị sẵn sàng lực lượng, phương tiện theo phương châm “bốn tại chỗ” phù hợp với từng khu vực trọng điểm, chủ động kiểm soát tình hình, kịp thời khống chế nhanh nhất khi cháy rừng xảy ra, kiên quyết không để xảy ra cháy lớn; xác định rõ trách nhiệm của các cấp, ngành và chủ rừng.

Huyện Vĩnh Thạnh (Cần Thơ) chủ động nạo vét kênh mương tạo nguồn nước sản xuất lúa Đông Xuân.

Theo dõi chặt chẽ, dự báo ảnh hưởng của xâm nhập mặn

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các Bộ: Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Tài chính, Lao động-Thương binh và Xã hội theo chức năng, nhiệm vụ được giao tổng hợp, rà soát nhu cầu hỗ trợ gạo cứu đói, kinh phí phòng, chống hạn hán, xâm nhập mặn của các địa phương, kịp thời đề xuất báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định theo quy định.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ đạo cơ quan chức năng theo dõi chặt chẽ, dự báo ảnh hưởng của xâm nhập mặn thời gian tới, thông tin kịp thời, hướng dẫn, chỉ đạo sản xuất vụ Hè Thu năm 2016 phù hợp với khả năng nguồn nước (hướng dẫn thời vụ, giống cây trồng, vật nuôi), những nơi không bảo đảm nguồn nước cần tuyên truyền, hướng dẫn người dân không gieo sạ để hạn chế thiệt hại; hướng dẫn kỹ thuật để đẩy mạnh phát triển thủy sản trong điều kiện xâm nhập mặn sâu, kéo dài, nguồn nước ngọt hạn chế.

Người dân Bến Tre và nhiều tỉnh đồng bằng sông Cửu Long chịu thiệt hại nặng nề vì xâm nhập mặn

Bộ Y tế phối hợp với cơ quan thông tin tuyên truyền hướng dẫn, khuyến cáo người dân sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh để bảo vệ sức khỏe; chỉ đạo lực lượng y tế cơ sở làm tốt công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân, tăng cường giám sát bảo đảm an toàn môi trường, ứng phó kịp thời, hiệu quả khi xảy ra dịch bệnh do tình trạng thiếu nước ngọt, xâm nhập mặn kéo dài.

Bộ Tài nguyên và Môi trường tiếp tục theo dõi tình hình, dự báo, cập nhật kịch bản biến đổi khí hậu; tăng cường hợp tác quốc tế, giám sát, dự báo nguồn nước, xâm nhập mặn để thông tin kịp thời cho các cơ quan, địa phương biết và triển khai các biện pháp ứng phó phù hợp với từng giai đoạn.

Hỗ trợ hộ dân, doanh nghiệp bị thiệt hại do xâm nhập mặn

Thủ tướng Chính phủ giao Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chỉ đạo hệ thống ngân hàng nhà nước ở địa phương, ngân hàng thương mại, ngân hàng chính sách thực hiện các giải pháp hỗ trợ, khoanh nợ, giãn nợ, xử lý rủi ro đối với các hộ dân, doanh nghiệp trên địa bàn bị thiệt hại do thiên tai hạn hán, xâm nhập mặn theo quy định và tiếp tục cho vay để sớm phục hồi, phát triển sản xuất.

Đắp đập thời vụ ngăn mặn trên địa bàn phường VII, thành phố Vị Thanh

Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với các cơ quan, địa phương có liên quan rà soát, cập nhật, điều chỉnh quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế-xã hội vùng ĐBSCL. Trên cơ sở quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội, các Bộ quản lý chuyên ngành rà soát, cập nhật, điều chỉnh quy hoạch tổng thể thuộc lĩnh vực quản lý ngành, đặc biệt là quy hoạch hạ tầng giao thông, thủy lợi, sản xuất nông nghiệp, cấp thoát nước, khu đô thị, dân cư, khu công nghiệp,... của vùng; các địa phương điều chỉnh quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế -xã hội trên địa bàn phù hợp với tình hình biến đổi khí hậu, diễn biến xâm nhập mặn.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với các Bộ: Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Tài chính và các cơ quan, địa phương ưu tiên bố trí ngân sách trung ương (bao gồm ngân sách đầu tư phát triển tập trung, vốn trái phiếu Chính phủ, vốn ODA), ngân sách địa phương trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020 và các nguồn vốn hợp pháp khác để hỗ trợ nhân dân khắc phục hậu quả thiệt hại do thiên tai, đẩy nhanh tiến độ đầu tư các công trình thủy lợi nhằm chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, hạn hán, xâm nhập mặn, phòng chống sạt lở ven biển, bảo đảm hiệu quả.

Theo chinhphu.vn