Dành 3 lần đề cập cụ thể Trung Quốc, ông Trump thể hiện sự giận dữ và cáo buộc Bắc Kinh thực hiện nhiều chính sách bất công - tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP) đưa tin.

Tổng thống Mỹ nói, "họ không ngừng bán phá giá sản phẩm, cưỡng ép chuyển gia công nghệ, và ăn cắp sở hữu trí tuệ. Nước Mỹ đã mất hơn 3 triệu việc làm trong lĩnh vực sản xuất - gần 1/4 của toàn bộ công ăn việc làm trong ngành thép, và 60.000 nhà máy - sau khi Trung Quốc gia nhập Tổ chức thương mại thế giới (WTO). Chúng tôi đã mất 13.000 tỉ USD vì thâm hụt thương mại trong hai thập kỷ qua."

"Những ngày đó đã chấm dứt. Chúng tôi sẽ không nhân nhượng với sự lạm dụng này nữa. Chúng tôi sẽ không cho phép công nhân của mình trở thành nạn nhân, các doanh nghiệp của mình bị lừa gạt, và tài sản của Mỹ bị bòn rút và chuyển ra ngoài. Mỹ sẽ không bao giờ xin lỗi vì bảo vệ công dân của mình.

Nước Mỹ vừa công bố áp thuế quan lên 200 tỉ USD hàng hóa Trung Quốc, nâng tổng số [giá trị hàng Trung Quốc bị đánh thuế] lên 250 tỉ USD. Tôi rất tôn trọng và quý mến người bạn là chủ tịch Tập Cận Bình, nhưng tôi cũng nói rõ rằng tình trạng bất cân bằng thương mại là không thể chấp nhận. Việc Trung Quốc bóp méo thị trường và cách họ xử lý là không thể nhân nhượng," ông Trump nói.

"Điểm mặt" Trung Quốc là quốc gia bất hảo trong lĩnh vực thương mại, thông điệp của tổng thống Trump là tín hiệu rằng chính quyền của ông sẽ leo thang hơn nữa cuộc chiến thương mại giữa hai nước - nổ ra từ tháng 7 năm nay, cũng như khẳng định quyết tâm của Nhà Trắng trong việc thay đổi tính chất quan hệ Mỹ-Trung.

Giáo sư Zhao Ma, từ Đại học Washington ở St. Louis, Mỹ, chỉ rằng LHQ là diễn đàn có ý nghĩa đặc biệt với Trung Quốc. Vai trò thành viên LHQ và Ủy viên thường trực Hội đồng bảo an LHQ là biểu trưng cho thấy Trung Quốc được đón nhận như một thành viên của cộng đồng toàn cầu.

"Công khai chỉ trích Trung Quốc ngay tại diễn đàn được Trung Quốc chú trọng nhất cho thấy chính quyền Trump cố gắng gây sức ép tối đa lên Trung Quốc tại các cuộc đàm phán thương mại trong tương lai," ông Zhao nói.

• Cùng đường trong trận chiến thuế quan, TQ chơi đòn "dưới thắt lưng" với ông Trump?

Ông Trump yêu cầu Trung Quốc thực hiện những thay đổi then chốt không chỉ trong luật đầu tư - vốn đòi hỏi doanh nghiệp nước ngoài hoạt động tại Trung Quốc phải chuyển giao công nghệ cho đối tác bản địa, mà còn trong chính sách công nghiệp.

"Trong khi Mỹ và nhiều nước khác chơi theo luật, thì những nước này (gồm Trung Quốc) lợi dụng nền công nghiệp do chính phủ điều hành và những doanh nghiệp quốc doanh để thao túng hệ thống theo cách có lợi cho họ," ông phát biểu trước đại diện các nước dự phiên họp Đại hội đồng lần thứ 73.

Quan hệ Mỹ-Trung đã vấp nhiều rạn nứt trong thời gian gần đây. Đại sứ Mỹ tại Trung Quốc Terry Branstad bị Bắc Kinh triệu hồi vào cuối tuần qua để phản ứng về vụ Bộ ngoại giao Mỹ trừng phạt các thực thể Trung Quốc do mua vũ khí của Nga. Trước đó, Trung Quốc cũng hủy vòng đàm phán thương mại với Washington do chính quyền Trump thông báo áp thuế lên 200 tỉ USD hàng hóa Trung Quốc.

Yun Sun, trợ lý cấp cao trong Chương trình Đông Á tại Trung tâm Stimson ở Washington, Mỹ, bình luận: "Ông Trump tái nhấn mạnh giá trị và tầm quan trọng của chiến tranh thương mại với Trung Quốc, thể hiện rằng việc thỏa hiệp với ông là không thể.

Lập trường cứng rắn trong thương mại [của ông Trump] phản ánh góc nhìn của một phần nước Mỹ về sự rạn nứt của hai nền kinh tế - với ý nghĩa quan trọng về chính trị và an ninh."

Trong bài diễn văn trước ĐHĐLHQ năm ngoái, ông Trump chỉ đề cập trực tiếp đến Trung Quốc khi cảm ơn chủ tịch Tập Cận Bình vì sự hợp tác trong vấn đề Triều Tiên.

Thủ tướng Campuchia và Thủ tướng Hàn Quốc đến viếng Chủ tịch nước Trần Đại Quang

Hải Võ