Đi ngược xu hướng đô thị hiện đại

Theo số liệu Sở Công thương Tp.HCM công bố thì hiện toàn bộ hệ thống chiếu sáng tại TP.HCM trên 90% vẫn sử dụng công nghệ chiếu sáng lạc hậu (đèn sợi đốt, đèn huỳnh quang, đèn HPS công suất 100W- 400W) tiêu tốn tiền điện hàng trăm tỷ mỗi năm. Bên cạnh đó, Tp.HCM còn mất thêm hàng trăm tỷ đồng dành cho công tác quản lý, vận hành, duy tu hệ thống chiếu sáng tạo ra gánh nặng ngân sách cho thành phố. Ngoài ra, việc sử dụng hệ thống chiếu sáng bằng các loại bóng đèn thông thường nêu trên còn thải ra môi trường ước tính 31 tấn phát thải CO2 mỗi năm.

Hệ thống chiếu sáng công cộng tại Tp.HCM đang tiêu tốn nhiều năng lượng do thiết kế, lắp đặt thiết bị và sử dụng chiếu sáng chưa hiệu quả

Chính vì lý do đó, năm 2017, UBND TP.HCM đã chấp thuận chủ trương thực hiện chương trình thay thế hệ thống chiếu sáng đô thị hiện hữu bằng công nghệ đèn Led giai đoạn 2016 - 2020 nhằm đảm bảo an toàn điện, phòng chống cháy nổ, tiết kiệm điện năng, góp phần xây dựng mỹ quan đô thị.

Nắm bắt được chủ trương đó, nhiều nhà đầu tư (ví dụ: Cty TNHH MTV Đầu tư phát triển Trường Thành, Cty TNHH Grand Person Vina, Cty TNHH NSJ…) đã đề xuất UBND Tp.HCM được bỏ tiền đầu tư thay thế toàn bộ hệ thống đèn chiếu sáng cũ bằng hệ thống đèn Led tiết kiệm điện. Dự kiến, nếu lắp đặt toàn bộ đèn chiều sáng đô thị tại Tp.HCM bằng đèn Led thì doanh nghiệp sẽ phải bỏ ra khoản tiền khoảng 1,7 nghìn tỷ đồng. Như vậy, Tp.HCM không mất một đồng ngân sách nào nhưng vẫn có được hệ thống chiếu sáng mới, đẹp hơn, tiết kiệm điện năng sử dụng và theo kịp với các đô thị hiện đại, văn minh trên thế giới.

Đổi lại, hệ thống đèn Led đưa vào vận hành sẽ tiết kiệm được tới 60 – 70% điện năng và số tiền tiết kiệm điện được trả cho nhà đầu tư.

Tuy nhiên, các kiến nghị trên của các nhà đầu tư đã bị Sở Giao thông Tp.HCM “om” lại bằng quan điểm “các nhà đầu tư chưa đủ cơ sở để lựa chọn và trình UBND Tp.HCM.

Mãi tới tháng 05/2018, Sở Giao thông vận tải Tp. HCM mới đề nghị các nhà đầu tư quan tâm đến lĩnh vực nêu trên xem nội dung tiêu chí yêu cầu, tiến hành lập hồ sơ đề xuất dự án và gửi về Sở Giao thông vận tải Tp.HCM.

Ồ ạt tổ chức đấu thầu trước giờ G?

Ngày 23/10/2018 UBND Tp.HCM có QĐ số 4719/QĐ-UBND phê duyệt Đề án sắp xếp lại chức năng, nhiệm vụ một số ngành của thành phố, trong đó có việc điều chuyển chức năng nhiệm vụ công việc “chiếu sáng đô thị” từ Sở Giao thông vận tải Tp.HCM sang Sở Xây dựng Tp.HCM.

QĐ của UBND Tp.HCM sắp xếp lại nhiệm vụ chức năng một số sở ngành, trong đó điều chuyển "Chiếu sáng đô thị" từ sở GTVT về sở XD

Điều bất bình thường là chỉ sau đúng 13 ngày, kể từ ngày UBND Tp.HCM ra quyết định điều chuyển chức năng quản lý “chiếu sáng đô thị” về Sở Xây dựng Tp.HCM, ngày 05/11/2018 các Khu quản lý giao thông đô thị số 1,2,3,4 và Trung tâm quản lý đường hầm sông Sài gòn (thuộc Sở Giao thông vận tải Tp HCM) lại ồ ạt ra Thông báo mời thầu các gói thầu “Cung ứng sản phẩm, dịch vụ công ích công tác quản lý, bảo dưỡng thường xuyên hệ thống chiếu sáng công cộng” với tổng giá trị các gói thầu lên đến 1.137 tỷ đồng.

Sở GTVT ồ ạt tổ chức đấu thầu

Điều lạ là, thay vì mỗi năm một lần đấu thầu (như thông lệ) thì lần này ngành giao thông Tp. HCM lại tổ chức đấu thầu gộp cả 0 3 năm (2019, 2020, 2021) cho một lần đấu thầu.

Có thể dễ dàng nhận thấy, ở thời điểm nhậy cảm như phân tích ở trên thì việc Sở Giao thông vận tải Tp.HCM ồ ạt tổ chức đấu thầu nhiều năm một lần trước “giờ G”, dư luận có quyền đặt ra câu hỏi, phải chẳng ngành Giao Tp.HCM tranh thủ “tiêu bằng hết” tiền ngân sách trước khi mất quyền quản lý lĩnh vực “chiếu sáng đô thị”?

Không nhưng thế, nếu việc đấu thầu ồ ạt các gói thầu “chiếu sáng đô thị” cho cả 03 năm là 2019- 2020- 2021 với các sản phẩm được đầu tư là các loại “bóng đèn ngốn điện” được thực hiện trót lọt thì Tp.HCM không chỉ lãng phí hơn 1 nghìn tỷ đồng mà việc làm trên còn “dập tắt” cả chủ trương Led hóa chiếu sáng đô thị của UBND Tp.HCM đã ban hành trước đó.

Được biết, từ đầu năm 2017, UBND Tp.HCM đã có chủ trương thay thế toàn bộ hệ thống chiếu sáng đô thị từ bóng đèn thông thường sang hệ thống đèn Led tiết kiệm điện theo mô hình xã hội hóa để giảm gánh nặng cho ngân sách thành phố. UBND Tp.HCM cũng giao Sở Giao thông vận tải Tp.HCM làm đầu mối xây dựng nội dung, tiêu chí, yêu cầu dành cho các nhà đầu tư đã đề xuất đầu tư đèn Led theo mô hình xã hội hóa.

Như vậy, nếu việc đấu thầu các gói thầu đối với các sản phẩm “bóng đèn lạc hậu” cho cả 03 năm không bị “tuýt còi” thì ít nhất phải tới năm 2020 chủ trương Led hóa chiếu sang đô thị của Tp. HCM mới tiếp tục được bàn tới?

Vì lý do gì Sở Giao thông vận tải Tp HCM lại cố tình chọn cách tiêu tốn ngân sách trền 1 nghìn tỷ đồng? Thay vào đó vẫn là hệ thống chiếu sáng lạc hậu, đi ngược lại xu hướng phát triển chung của các đô thị hiện đại tại các địa phương khác trên cả nước cũng như trên thế giới?

Đề nghị, Thành ủy, UBND Tp.HCM khẩn trương kiểm tra, xử lý sự việc nêu trên theo quy định pháp luật, nếu không rất có thể xảy ra tình trạng “mẻ lưới cuối cùng” trong lĩnh vực đầu tư của thành phố và có thể làm thất thoát, lãng phí ngân sách của nhà nước.

Hữu Bắc