Phát biểu tại tọa đàm, Phó chủ tịch UBND TP.HCM Bùi Xuân Cường cho biết, TP.HCM là một siêu đô thị với trên 10 triệu dân, nhu cầu về hạ tầng, từ hạ tầng giao thông, đến trường học, bệnh viện, nhà ở, công viên… là rất lớn và không ngừng tăng lên. Để triển khai bài toán này, TP.HCM phải huy động nguồn lực tổng hợp đủ lớn nhưng điều này lại không dễ dàng. Đây cũng là trăn trở rất lớn không chỉ của lãnh đạo thành phố, mà cả trung ương.

Tọa đàm Nắn dòng kiều hối vào hạ tầng do Báo Sài Gòn Giải Phóng tổ chức. (Ảnh: SGGP)

Cũng theo lãnh đạo UBND TP.HCM, giai đoạn 2021-2025, nguồn vốn ngân sách Trung ương giao cho TP.HCM hơn 33.000 tỷ đồng, nguồn vốn ngân sách thành phố là 142.500 tỷ đồng. Năm 2024, TP.HCM được giao vốn đầu tư công kỷ lục là 79.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, so với nhu cầu đầu tư thực tế thì số ngân sách này chưa đáp ứng được nhu cầu.

Ông Cường nhận định, nếu có thể phát huy tốt nguồn lực kiều hối, nắn dòng kiều hối vào hạ tầng giao thông, giáo dục, y tế, an sinh xã hội… chắc chắn sẽ tạo ra bước chuyển mạnh mẽ cho sự phát triển kinh tế xã hội của TP.HCM.

Đóng góp ý kiến tại tọa đàm, TS Nguyễn Trí Hiếu, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển Thị trường Tài chính - Bất động sản Toàn Cầu cho biết huy động kiều bào đổ tiền vào TP.HCM qua việc phát hành trái phiếu cho cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài là khả thi. Năm 2023, người Việt sinh sống và làm việc tại nước ngoài gửi về nước khoảng 16 tỉ USD, trong đó TP.HCM tiếp nhận 9,5 tỉ USD, chiếm gần 60% lượng kiều hối của cả nước.

Tuy nhiên, kiều hối đổ về Việt Nam được sử dụng chủ yếu cho tiêu dùng trong nước và đầu tư vào các lãnh vực bất động sản, công nghiệp và nông nghiệp. Kiều hối không được sử dụng để phát triển hạ tầng cơ sở tại Việt Nam, trong khi hệ thống giao thông đường bộ, đường hàng không, đường sắt và các cơ sở hạ tầng khác ngày một xuống cấp, cần hiện đại hoá.

Tiến sỹ Nguyễn Trí Hiếu chia sẻ về đề xuất phát hành trái phiếu cho kiều bào. (Ảnh: SGGP)

TS Nguyễn Trí Hiếu ước tính, với khoảng 5,5 triệu kiều bào trên thế giối, thu nhập bình quân 20.000 USD/năm, số thu nhập này của kiều bào khoảng 100 tỉ USD, bằng ¼ GDP. Trong khi đó, trong năm 2023, kiều hối chuyển về Việt Nam chỉ khoảng 16 tỉ USD thì tiềm năng kiều hối còn lớn. Thời gian trước, kiều bào đổ tiền về nước thường gửi USD tại ngân hàng để lấy lãi suất. Tuy nhiên nhiều năm qua, ngân hàng trả lãi suất tiền gửi USD ở mức 0% nên kiều bào không còn mặn mà gửi về. Do đó, một kế hoạch phát hành trái phiếu cho kiều bào tại nhiều nước mà kiều bào có thu nhập cao và có khả năng đóng góp cho việc phát triển TP.HCM cần được nghiên cứu và triển khai càng sớm càng tốt.

"Phát hành trái phiếu cho kiều bào, tôi tin rằng 70% thành công với điều kiện TP.HCM minh bạch về tài chính, khả năng thu thuế như thế nào", ông Nguyễn Trí Hiếu cho hay.

TS Nguyễn Trí Hiếu nhấn mạnh các điểm then chốt để việc phát hành trái phiếu thành công đó là TPHCM phải đảm bảo và chứng minh tình hình tài chính của thành phố đủ khả năng để trả lãi suất và vốn gốc đúng hạn. Trong đó, phải minh bạch: trái phiếu sẽ tài trợ cho dự án đặc biệt nào chứ không thể nói chung chung là cho các dự án hạ tầng. Ví dụ xây dựng cầu đường thì thu phí ra sao, xây dựng các cơ sở giáo dục thì phải nói rõ nguồn trả nợ ở đâu?

Bên cạnh đó, thành phố phải minh bạch và công khai trung thực các yếu tố liên quan đến rủi ro của trái phiếu, rủi ro tín dụng của cơ quan phát hành, rủi ro thị trường và tất cả rủi ro liên quan đến việc mất khả năng trả nợ của nhà phát hành.

Tạo "lực đẩy" thu hút nguồn kiều hối nhiều hơn nữa

GS.TS Đặng Lương Mô: Cần tranh thủ nguồn kiều hồi từ Việt kiều hưu trí