Đây là giải Nobel Y học thứ 106. Yoshinori Ohsumi giành giải cho khám phá các cơ chế phân tách và tái tạo tế bào, có thể giúp ích trong việc nghiên cứu bệnh ung thư, tiểu đường loại 2 và Parkinson.

Thông báo từ ban chấm giải cho biết: "Các khám phá của Ohsumi đã đưa đến những hình mẫu mới trong việc hiểu về cách các tế bào tái tạo các thành phần của mình. Những khám phá của ông ấy đã mở đường dẫn đến sự hiểu biết của nhiều quá trình sinh lý, chẳng hạn như trong việc tế bào thích ứng với cái đói hoặc phản ứng ứng với sự viêm nhiễm".

Ông Ohsumi, sinh năm 1945 tại Fukuoka (Nhật Bản), hiện đang làm việc tại Viện Công nghệ Tokyo. Ông Ohsumi đã nghiên cứu hàng ngàn gen đột biến và xác định được 15 gen đóng vai trò quan trọng trong quá trình tự thực.

Tự thực (autophagy) là thuật ngữ xuất phát từ tiếng Hi Lạp với thành tố auto (tự) và phagein (ăn, thực). Khoa học gia Christian de Duve, người đoạt giải Nobel Y học 1974 là "cha đẻ" của từ "autophagy" khi đưa ra khái niệm này vào năm 1963.

Theo Reuters, nghiên cứu của ông Ohsumi thuộc lĩnh vực được gọi là "tự thực" (tế bào tự "ăn" chính mình và tái sinh) có ý nghĩa quan trọng vì nó có thể giúp giải thích vấn đề trong một loạt bệnh.

Nhà khoa học Yoshinori Ohsumi. (Ảnh: Reuters)

Theo trang Noble Prize, năm nay có 273 nhà khoa học được đề cử cho giải Nobel Y học. Theo tiêu chí của giải Nobel Y học, các khám phá đoạt giải phải có tầm quan trọng đặc biệt trong y học và khoa học đời sống, thay đổi các khuôn mẫu khoa học và đem lại lợi ích lớn cho con người.

Đến nay đã có tổng cộng 106 giải Nobel được trao trong lĩnh vực y học, trong đó có 12 phụ nữ đoạt giải. Ông Frederick G. Banting là nhà khoa học trẻ nhất từng giành giải thưởng này vào năm 1923 ở tuổi 32 nhờ khám phá ra insulin điều trị bệnh tiểu đường trong khi người lớn tuổi nhất từng nhận giải thưởng này là Peyton Rous với khám phá ra các virus gây khối u đoạt giải năm 1966 khi ông 87 tuổi.

Sau giải Nobel Y học, các giải về Vật lý sẽ được công bố vào ngày 4/10, Hóa học vào ngày 5/10 và Hòa bình vào ngày 7/10. Các giải Kinh tế và Văn học sẽ công bố vào tuần sau.

Phần thưởng tài chính cho mỗi giải Nobel là 8 triệu kronor Thụy Điển (khoảng 930.000 USD). Nếu nhiều người cùng đoạt giải thì số tiền sẽ được chia đều. Giải Nobel Văn chương thường không bị chia sẻ.

Minh Kiệt (t/h)