Đề xuất gây tranh cãi sau cuộc họp Nga-Mỹ

Theo The Telegraph, Donald Trump đang yêu cầu Tổng thống Volodymyr Zelensky tổ chức một cuộc bầu cử có thể khiến ông mất chức, coi đó là điều kiện cần thiết để đạt được hòa bình với Nga. Tuyên bố này được đưa ra sau cuộc gặp lịch sử giữa Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov và Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio tại Saudi Arabia, cuộc họp kéo dài hơn bốn giờ để thảo luận các điều kiện chấm dứt xung đột.

Donald Trump phát biểu trước báo giới vào thứ Ba (18/2) tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago của ông ở Palm Beach, Florida. (Ảnh: AFP)

Phát biểu từ khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago ở Palm Beach, Trump nói: "Chúng ta có một tình huống mà Ukraine chưa tổ chức bầu cử, nơi thiết quân luật đang được áp dụng. Lãnh đạo của Ukraine, tôi ghét phải nói điều này, nhưng tỷ lệ ủng hộ của ông ấy chỉ còn 4%, và đất nước thì đã bị tàn phá nặng nề... Nếu Ukraine muốn có một ghế tại bàn đàm phán, chẳng phải người dân cũng cần phải nói rằng đã quá lâu rồi họ chưa có một cuộc bầu cử hay sao?"

Đáng chú ý, Trump còn đổ lỗi cho Ukraine về việc khởi phát cuộc chiến khi tuyên bố: "Ba năm rồi... Đáng lẽ các bạn không nên để nó bắt đầu. Các bạn có thể đã đạt được một thỏa thuận”.

Đề xuất tổ chức bầu cử trước khi đạt được thỏa thuận hòa bình đã làm dấy lên nhiều lo ngại. Giới quan sát cho rằng Nga có thể lợi dụng cuộc bầu cử để loại bỏ nhà lãnh đạo thời chiến của Ukraine và đưa một ứng viên thân Moskva lên nắm quyền, người này sẽ dễ dàng chấp nhận các điều khoản hòa bình có lợi cho Nga.

Theo các cuộc thăm dò, tỷ lệ ủng hộ thực tế của Tổng thống Zelensky đã giảm xuống khoảng 50% vào cuối năm 2024, thấp hơn nhiều so với mức hơn 70% của một năm trước đó, nhưng vẫn cao hơn đáng kể so với con số 4% mà Trump đề cập.

Tổng thống Nga Vladimir Putin đã nhiều lần đặt câu hỏi về tính hợp pháp của nhiệm kỳ của ông Zelensky sau khi ông tiếp tục nắm quyền dù nhiệm kỳ chính thức đã kết thúc vào tháng 5 năm ngoái do tình trạng chiến tranh.

Trump bảo vệ quyết định loại Ukraine khỏi đàm phán, Zelensky phản ứng mạnh mẽ

Ông Trump bảo vệ quyết định không mời Ukraine tham gia các cuộc đàm phán ở Saudi Arabia, cho rằng Kyiv đã có đủ thời gian để giải quyết xung đột. "Họ phàn nàn vì không có ghế tại bàn đàm phán? Họ đã có ghế trong suốt ba năm và cả trước đó nữa. Vấn đề này đáng lẽ đã có thể được giải quyết rất dễ dàng”, ông nói.

"Một nhà đàm phán dù chỉ ở mức trung bình cũng có thể giải quyết xong chuyện này từ lâu, mà không mất đi nhiều lãnh thổ, gần như không mất lãnh thổ nào, không có thiệt hại về người, và không có các thành phố bị san phẳng," Trump tuyên bố.

Tổng thống Zelensky, người không được mời tham dự cuộc đàm phán ở Saudi Arabia, đã bày tỏ sự phẫn nộ và hủy bỏ chuyến thăm dự kiến đến quốc gia này. "Tôi không biết ai sẽ ở lại đó và ai sẽ rời đi, và thành thật mà nói, tôi cũng không quan tâm”, ông nói.

Trong cuộc họp báo chung với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan, Zelensky nhấn mạnh: "Ukraine và châu Âu – theo nghĩa rộng hơn, bao gồm cả Liên minh châu Âu, Thổ Nhĩ Kỳ và Anh – cần tham gia vào các cuộc đối thoại và phát triển những đảm bảo an ninh cần thiết với Mỹ liên quan đến tương lai của khu vực chúng tôi. Đàm phán không thể diễn ra sau lưng chúng tôi."

Volodymyr Zelensky nói rằng bất kỳ cuộc đàm phán nào nhằm chấm dứt chiến tranh Ukraine phải "công bằng" và có sự tham gia của các nước châu Âu. (Ảnh: NECATI SAVAS/EPA-EFE/Shutterstock)

Một nguồn tin từ Ukraine đã bày tỏ sự bức xúc: "Thật sự không thể tin nổi và vô cùng phẫn nộ với những gì Nga và Mỹ đang lên kế hoạch cho các cuộc đàm phán hòa bình ở Ukraine – hoàn toàn phi lý và vô nghĩa."

Phản ứng của châu Âu và nội dung thỏa thuận

Yêu cầu của Trump đặt ra thách thức lớn đối với Thủ tướng Anh Sir Keir Starmer, người mới đây đã kêu gọi Anh và các thành viên NATO khác gửi quân đến Ukraine để làm nhiệm vụ gìn giữ hòa bình. Tuy nhiên, Trump dường như không phản đối việc này: "Nếu châu Âu muốn làm vậy, thì tôi thấy ổn thôi. Tôi sẽ không phản đối điều đó."

Theo The Times, Anh đã sẵn sàng triển khai các máy bay chiến đấu Typhoon để bảo vệ không phận Ukraine như một phần của thỏa thuận hòa bình. Pháp cũng đã lên kế hoạch tổ chức một cuộc họp thứ hai để thảo luận về Ukraine và an ninh châu Âu.

The Telegraph cho biết, giai đoạn đầu tiên của thỏa thuận hòa bình được đề xuất sẽ là một lệnh ngừng bắn, sau đó là bầu cử tổng thống ở Ukraine – cuộc bầu cử này trước đó đã bị hoãn do thiết quân luật. Giai đoạn cuối cùng sẽ là việc Kyiv và Moskva ký một thỏa thuận chấm dứt xung đột sau cuộc bầu cử.

Phía Mỹ cũng đề xuất một lệnh cấm tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng của cả Nga và Ukraine, một đề xuất tương tự đã từng được thảo luận trong các cuộc đàm phán về thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen vào năm ngoái, nhưng Kyiv khi đó đã từ chối.

Bước ngoặt trong quan hệ Nga-Mỹ

Cuộc đàm phán hôm thứ Ba đã đánh dấu một sự thay đổi quan trọng trong quan hệ Nga-Mỹ, khi hai nước nhất trí khôi phục các phái đoàn ngoại giao và bắt đầu các cuộc đàm phán về địa chính trị và kinh tế.

Ngoại trưởng Lavrov mô tả cuộc đàm phán với Mỹ là "hữu ích" và cho biết cả hai bên đã nhất trí thành lập một nhóm đàm phán để hiện thực hóa thỏa thuận. Trong khi đó, Ngoại trưởng Rubio bày tỏ niềm tin rằng Moskva sẵn sàng tham gia vào một "quá trình nghiêm túc" để chấm dứt chiến tranh.

"Chúng ta cần giải quyết tình hình Ukraine theo cách có thể chấp nhận được với tất cả các bên," Rubio nói. "Tổng thống Trump là người duy nhất có thể làm điều đó."

Trong bối cảnh căng thẳng leo thang, các diễn biến mới này đã đặt ra nhiều câu hỏi về tương lai của Ukraine và vai trò của Tổng thống Zelensky trong tiến trình hòa bình sắp tới.

Trump điện đàm với Putin và Zelensky nhằm chấm dứt xung đột Ukraine

Hội đàm Vance - Zelensky tại Munich: Đàm phán 'đổi khoáng sản lấy viện trợ' kết thúc trong bế tắc