--> -->
Trang chủ Văn hóa - Du lịch
08:58 | 16/02/2021 GMT+7
Theo dõi thoidai.com.vn trên

Tục cúng ghe đầu năm ở Nam Bộ

Ngày Tết của những người làm nghề kinh doanh vận tải trên sông nước không thể không có một bàn thờ trên ghe với mâm ngũ quả, bình hoa, cặp bánh tét và nhang đèn.
Muốn tài lộc may mắn quanh năm, cần biết tầm quan trọng của phong tục xin sớ cầu an dịp Mùng 1 và Vía Thần Tài đầu năm Muốn tài lộc may mắn quanh năm, cần biết tầm quan trọng của phong tục xin sớ cầu an dịp Mùng 1 và Vía Thần Tài đầu năm
Mùng 1 và Ngày Vía Thần Tài (mùng 10 tháng giêng) hàng năm đều là dịp để người dân chen chúc nhau mua vàng cầu tài lộc, đi chùa cầu may mắn cả năm. Nhưng không phải ai cũng biết đến phong tục xin sớ cầu an trong ngày Mùng 1 Tết và ngày Vía Thần Tài. Cùng tìm hiểu ý nghĩa và tầm quan trọng của việc xin sớ cũng như xin sớ như thế nào để được sở cầu như ý, trừ họa tại ương.
Tục thờ cúng Mè Nàng trong gia đình người Nùng ở Lạng Sơn Tục thờ cúng Mè Nàng trong gia đình người Nùng ở Lạng Sơn
Tại vùng đất Lạng Sơn, đồng bào dân tộc Nùng với 3 nhóm địa phương là Inh, Phàn Slình và Cháo sinh sống đan xen cùng với các dân tộc khác. Từ xưa, người Nùng ở Lạng Sơn có tục thờ cúng Mè Nàng

Đồng bằng sông Cửu Long, đặc điểm cơ bản nhất là sông ngòi chằng chịt. Cứ bước chân ra khỏi cửa nhà là gặp ngay kinh, rạch. Từ đó, ghe xuồng được ví như đôi chân, giúp con người rong ruổi khắp đó đây từ việc mưu sinh đến các chức năng khác.

Người miền Tây Nam Bộ nói chung và người dân Hậu giang nói riêng coi ghe như nhà. Từ những chiếc ghe tam bản, xuồng ba lá dùng để đi lại hàng ngày cho đến những chiếc ghe chài, ghe mui lớn dùng để đi buôn bán, vận chuyển hàng hóa, chủ nhân của nó đều thờ, cúng ghe.

Đối tượng được dân đi ghe thờ là Bà Cậu. Tuy thần tích không rõ ràng, đối với người bình dân, Bà Cậu là thần tốt, thân thiện, còn Hà Bá là ác thần chuyên gây tai họa cho con người.

Về hình tượng Bà Cậu có nhiều giả thuyết, nhưng đa số chủ ghe thường truyền tụng đó là bà già và hai người con trai là cậu Trài (Tài) và cậu Quý, chuyên cứu giúp người trên sông nước. Thờ cúng Bà Cậu là hướng tới hai đối tượng có quan hệ mẹ - con. Tran thờ Bà có luôn hình “nhị vị công tử” được đặt trang trọng phía trước. Mặt Bà và hai Cậu thường nhìn ngang.

Tục cúng ghe đầu năm ở Nam Bộ
Sách Ăn Tết chơi Tết miền Tây. Ảnh: Q.M.

Nơi tran thờ lúc nào cũng có dĩa trái cây, ba chung nước. Hàng ngày các ghe đều thắp nhang đều đặn vào lúc chạng vạng và bình minh.

Đến ngày mùng hai và mười sáu hàng tháng thì cúng thêm dĩa bánh, kẹo, bó hoa tươi...

Năm hết, Tết cận kề cũng là lúc người đi ghe xuồng tranh thủ kéo ghe lên bờ vừa chà rửa sạch sẽ vừa để sửa chữa, trét chai, lấp vò... Đây là lúc những chiếc ghe được... nghỉ ngơi.

Tác giả Nguyễn Thanh Lợi cho rằng: “Ngày Tết của những người làm nghề kinh doanh vận tải trên sông nước không thể không có một bàn thờ Bà trên ghe tàu với mâm ngũ quả, bình hoa, cặp bánh tét và nhang đèn (đôi khi là đèn điện màu nhấp nháy). Vào ngày mùng ba, mùng bốn hoặc mùng năm Tết thường có một ngày họ dùng cặp vịt cúng Bà. Món vịt chế biến là luộc nấu cháo (Nguyễn Thanh Lợi (2015), Tín ngưỡng thờ thủy thần ở Nam bộ, NXB Khoa học Xã hội, Hà Nội, tr.10).

Tìm hiểu thực tế trong đời sống dân gian miệt Hậu Giang, chúng tôi nhận thấy nếu như người chăn nuôi cúng ông Chuồng, bà Chuồng, người đi ghe cũng Tết ghe, cúng Bà Cậu.

Tết nhà, Tết vườn cúng gà để năm mới lên gà (chỉ sự phát triển), theo cánh gà bay cao, thì người đi sông nước cúng vịt để ghe nổi và chuyện mua bán cũng nổi (mọi thứ đều trôi chảy hay chỉ sự phất lên nhanh chóng) như vịt bơi trên mặt nước.

Đây là cách chơi chữ hết sức thú vị phản ánh tính hài hước nhưng cũng đậm chất trí tuệ dân gian.

Hai con vịt chéo cánh được luộc trong nồi cháo. Khi cúng để vịt ra dĩa, hai con cùng nằm song song, miệng vịt có thể vắt thêm nhánh mai hay bông vạn thọ, bông cúc, cạnh đó là ba chén cháo, dĩa gạo muối, giấy tiền vàng mã, chai rượu đế, bình trà mới và mấy cái chung, có người còn thêm ba miếng trầu đã têm vôi, ba miếng cau để trong dĩa.

Mâm cúng được bày ngay trên sạp lái hoặc sạp mũi ghe, hoặc cũng có người để mâm cúng trên cái ghế đẩu, cặp bờ sông, mũi ghe xuồng được cúng đậu sát nơi đó. Chủ ghe van vái Bà Cậu phù hộ độ trì cho năm mới việc mua bán được thuận buồm xuôi gió; chuyện đi lại được xuôi chèo mát mái...

Khi cúng xong, người ta cũng dán trước mũi ghe, dán trên bánh lái, cặp chèo... những miếng giấy vàng bạc cho ghe, chèo... ăn Tết.

Gạo muối được rải hết đi, lui nhang, vịt đem lên nhà chặt ra trộn gỏi rồi chủ ghe dọn mời anh em, bạn bè đi ghe hay bà con lối xóm cùng nâng những chung rượu đầu năm với hy vọng một sự thành công mới sẽ đến.

Muốn tài lộc may mắn quanh năm, cần biết tầm quan trọng của phong tục xin sớ cầu an dịp Mùng 1 và Vía Thần Tài đầu năm Muốn tài lộc may mắn quanh năm, cần biết tầm quan trọng của phong tục xin sớ cầu an dịp Mùng 1 và Vía Thần Tài đầu năm
Mùng 1 và Ngày Vía Thần Tài (mùng 10 tháng giêng) hàng năm đều là dịp để người dân chen chúc nhau mua vàng cầu tài lộc, đi chùa cầu may mắn cả năm. Nhưng không phải ai cũng biết đến phong tục xin sớ cầu an trong ngày Mùng 1 Tết và ngày Vía Thần Tài. Cùng tìm hiểu ý nghĩa và tầm quan trọng của việc xin sớ cũng như xin sớ như thế nào để được sở cầu như ý, trừ họa tại ương.
Tục thờ cúng Mè Nàng trong gia đình người Nùng ở Lạng Sơn Tục thờ cúng Mè Nàng trong gia đình người Nùng ở Lạng Sơn
Tại vùng đất Lạng Sơn, đồng bào dân tộc Nùng với 3 nhóm địa phương là Inh, Phàn Slình và Cháo sinh sống đan xen cùng với các dân tộc khác. Từ xưa, người Nùng ở Lạng Sơn có tục thờ cúng Mè Nàng
Lào và Việt Nam tiếp tục kề vai sát cánh, chia ngọt sẻ bùi cùng hỗ trợ nhau phát triển Lào và Việt Nam tiếp tục kề vai sát cánh, chia ngọt sẻ bùi cùng hỗ trợ nhau phát triển
​Nhân kỉ niệm 45 năm Quốc khánh nước CHDCND Lào (2/12/1975 - 2/12/2020), sáng 26/11, Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền Việt Nam tại Lào Nguyễn Bá Hùng đã đến chúc mừng tại Ban Đối ngoại Trung ương Đảng Nhân dân Cách mạng Lào và Bộ Ngoại giao Lào.
Theo Trần Minh Thương / NXB Văn hóa - Văn nghệ TP.HCM
Nguồn:

Tin bài liên quan

Dự án TRVC trao thưởng cho 8 doanh nghiệp tham gia chuỗi giá trị lúa gạo bền vững tại ĐBSCL

Dự án TRVC trao thưởng cho 8 doanh nghiệp tham gia chuỗi giá trị lúa gạo bền vững tại ĐBSCL

Ngày 18/3, tại thành phố Cần Thơ, trong khuôn khổ Dự án Chuyển đổi chuỗi giá trị lúa gạo ứng phó với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long (TRVC), Tổ chức Phát triển Hà Lan SNV phối hợp Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng các đơn vị có liên quan tổ chức lễ trao giải vụ 1 (vụ hè thu 2024) cho các doanh nghiệp có thành tích trong thực hiện Dự án TRVC.
Việt Nam - Hà Lan hợp tác triển khai giải pháp bền vững cho nuôi trồng thủy sản

Việt Nam - Hà Lan hợp tác triển khai giải pháp bền vững cho nuôi trồng thủy sản

Ngày 27/11, tại TP Cần Thơ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) phối hợp Ðại sứ quán Hà Lan tại Việt Nam tổ chức Diễn đàn doanh nghiệp “Việt Nam và Hà Lan - hợp tác triển khai giải pháp thực tiễn cho nuôi trồng thủy sản bền vững khu vực ÐBSCL”.
Kinh tế xanh - "đòn bẩy" mới cho phát triển bền vững vùng Đồng bằng sông Cửu Long

Kinh tế xanh - "đòn bẩy" mới cho phát triển bền vững vùng Đồng bằng sông Cửu Long

Mekong Startup 2024 vừa ra mắt Mạng lưới chuyển đổi xanh Mekong - "động lực" thúc đẩy phát triển kinh tế xanh bền vững cho đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL).

Đọc nhiều

Việt Nam đạt chỉ số phát triển con người cao, tính toán khai thác tiềm năng từ AI

Việt Nam đạt chỉ số phát triển con người cao, tính toán khai thác tiềm năng từ AI

Theo Báo cáo Phát triển Con người 2025 của Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP), Việt Nam đã đạt chỉ số phát triển con người (HDI) cao, xếp vào nhóm quốc gia phát triển con người tốt nhất. Tuy nhiên, trong bối cảnh chuyển đổi số nhanh chóng, trí tuệ nhân tạo (AI) đang trở thành yếu tố quan trọng cần được định hình để phục vụ sự phát triển bền vững và công bằng cho con người.
Đà Nẵng hỗ trợ 4,1 tỷ đồng cho tỉnh Attapeu nâng cấp hạ tầng và an sinh xã hội

Đà Nẵng hỗ trợ 4,1 tỷ đồng cho tỉnh Attapeu nâng cấp hạ tầng và an sinh xã hội

Ngày 12/5, trong khuôn khổ chuyến thăm và làm việc tại Đà Nẵng, lãnh đạo thành phố đã trao tặng 4,1 tỷ đồng cho tỉnh Attapeu (Lào) nhằm hỗ trợ mua sắm trang thiết bị và thực hiện công tác an sinh xã hội.
Trường Phổ thông Dân tộc Bán trú Tiểu học Nậm Vì - Nơi chắp cánh ước mơ cho học trò vùng khó

Trường Phổ thông Dân tộc Bán trú Tiểu học Nậm Vì - Nơi chắp cánh ước mơ cho học trò vùng khó

Ẩn mình giữa đại ngàn Tây Bắc, Trường Phổ thông Dân tộc Bán trú Tiểu học Nậm Vì (huyện Mường Nhé, tỉnh Điện Biên) không chỉ là mái trường đơn thuần mà còn là nơi gieo mầm hy vọng, chắp cánh tri thức cho con em đồng bào dân tộc nơi vùng cao biên giới.
Chặng đường mới trong quan hệ giữa Việt Nam và các nước bạn bè

Chặng đường mới trong quan hệ giữa Việt Nam và các nước bạn bè

Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam Tô Lâm và Phu nhân cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam vừa kết thúc thành công chuyến thăm cấp Nhà nước đến Cộng hòa Kazakhstan, thăm cấp Nhà nước đến Cộng hòa Azerbaijan, thăm chính thức Liên bang Nga và dự lễ kỷ niệm 80 năm Ngày Chiến thắng trong chiến tranh Vệ quốc vĩ đại, thăm cấp Nhà nước đến Cộng hòa Belarus.
Thuế quan Mỹ - Trung hạ nhiệt: Thị trường phản ứng tích cực, giới chuyên gia vẫn thận trọng

Thuế quan Mỹ - Trung hạ nhiệt: Thị trường phản ứng tích cực, giới chuyên gia vẫn thận trọng

Thỏa thuận tạm hoãn thuế quan giữa Mỹ và Trung Quốc đã mang lại tín hiệu tích cực cho thị trường toàn cầu, song giới chuyên gia nhận định những bất ổn và rủi ro vẫn còn hiện hữu do thiếu cam kết dài hạn.

Multimedia

Xem trên
infographics viet nam tai dac cu chu tich uy ban ky thuat thuong truc to chuc hai quan the gioi
hon 2700 dai bieu du dai le phat dan vesak lien hop quoc 2025 tai viet nam
infographics ngay quoc te phong chong tieng on 2542025 bien phap giam thieu tac dong cua tieng on
Xin chờ trong giây lát...
[Video] Người truyền cảm hứng về tình yêu nước
Sinh viên Lào đi chùa tắm Phật mừng Tết cổ truyền Bunpimay
[Video] 60 phút - Hành trình thay đổi cuộc đời
MV "Bắc Bling": Cụ già, em nhỏ ngân nga, du khách gần xa tỏ bày hứng thú
[Video] Dự án CAF: Ươm mầm những công dân toàn cầu tương lai
[Video] Du khách quốc tế trải nghiệm lễ Phật đầu năm tại chùa Tam Bảo (Đà Nẵng)
Tết của bác sĩ trực cấp cứu - hồi sức tích cực
Đại sứ nhóm G4 hát "Năm qua đã làm gì"
[Video] Bản hòa ca tình hữu nghị chào năm mới 2025
[Video] 30 năm quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ: từ chiến tranh đến đối tác chiến lược toàn diện
[Video] Samaritan’s Purse và Plan International Việt Nam hỗ trợ người dân Việt Nam phục hồi sau bão
[Video] Tái thiết thôn Làng Nủ: Quân đội - Nhân dân đồng hành xây dựng tương lai mới
Thời tiết hôm nay (14/5): Hà Nội ngày nắng, chiều tối mưa giông

Thời tiết hôm nay (14/5): Hà Nội ngày nắng, chiều tối mưa giông

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, ngày 14/5, Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ có nắng đến 33 độ; từ chiều tối có mưa rào và giông rải rác, riêng khu vực Tây Bắc và Việt Bắc cục bộ có nơi mưa to (mưa tập trung vào chiều tối và đêm).
Thời tiết hôm nay (11/5): Miền Bắc có mưa, trời mát

Thời tiết hôm nay (11/5): Miền Bắc có mưa, trời mát

Theo Trung tâm Khí tượng Thuỷ văn Quốc gia, khu vực miền Bắc duy trì trạng thái âm u, trời mát, có nơi mưa to đến rất to, gió Đông Bắc cấp 3 do ảnh hưởng của không khí lạnh tăng cường.
Khuyến cáo đến cộng đồng người Việt tại Ấn Độ

Khuyến cáo đến cộng đồng người Việt tại Ấn Độ

Do tình hình an ninh bất ổn tại khu vực biên giới giữa Ấn Độ và Pakistan, để đảm bảo an toàn cho công dân, Đại sứ quán Việt Nam tại Ấn Độ đã đưa ra khuyến cáo đến cộng đồng người Việt tại Ấn Độ.
Vì sao VinFast VF 7 là chiếc SUV mang lại nhiều cảm xúc nhất tầm giá dưới 1 tỷ?

Vì sao VinFast VF 7 là chiếc SUV mang lại nhiều cảm xúc nhất tầm giá dưới 1 tỷ?

Với những ai đã cầm lái VinFast VF 7, mẫu SUV điện của VinFast là sự kết hợp của những cung bậc cảm xúc tưởng như trái ngược, từ sự phấn khích tới tức ngực khi giẫm ga tới cảm giác an tâm khi cả gia đình ngồi trong khoang nội thất tiện nghi và được bảo vệ bởi những công nghệ an toàn hàng đầu.
Vinmec ghép gan thành công cho bệnh nhi 8 tháng tuổi từ người hiến chết não

Vinmec ghép gan thành công cho bệnh nhi 8 tháng tuổi từ người hiến chết não

Hệ thống Y tế Vinmec vừa thực hiện thành công ca ghép gan đặc biệt cho bệnh nhi N.L.T, 8 tháng tuổi, chỉ nặng 6,5kg, sử dụng nguồn tạng từ người hiến chết não. Đây là lần đầu tiên một bệnh viện tư nhân thực hiện thành công ca ghép gan cho một trong số ít bệnh nhi nhỏ tuổi nhất và nhẹ cân nhất từ trước đến nay tại Việt Nam. Thành công này tiếp tục khẳng định năng lực chuyên môn đỉnh cao và hệ thống vận hành đồng bộ của Vinmec trong lĩnh vực ghép tạng phức tạp.
Thời tiết hôm nay (5/5): Bắc Bộ nắng nóng trên diện rộng

Thời tiết hôm nay (5/5): Bắc Bộ nắng nóng trên diện rộng

Theo Trung tâm Khí tượng Thủy văn Quốc gia, ngày 5/5, khu vực Bắc Bộ được dự báo chiều tối và đêm có mưa rào và dông vài nơi, ngày nắng, có nơi nắng nóng.