--> -->
Trang chủ Văn hóa - Du lịch
08:58 | 16/02/2021 GMT+7
Theo dõi thoidai.com.vn trên

Tục cúng ghe đầu năm ở Nam Bộ

Ngày Tết của những người làm nghề kinh doanh vận tải trên sông nước không thể không có một bàn thờ trên ghe với mâm ngũ quả, bình hoa, cặp bánh tét và nhang đèn.
Muốn tài lộc may mắn quanh năm, cần biết tầm quan trọng của phong tục xin sớ cầu an dịp Mùng 1 và Vía Thần Tài đầu năm Muốn tài lộc may mắn quanh năm, cần biết tầm quan trọng của phong tục xin sớ cầu an dịp Mùng 1 và Vía Thần Tài đầu năm
Mùng 1 và Ngày Vía Thần Tài (mùng 10 tháng giêng) hàng năm đều là dịp để người dân chen chúc nhau mua vàng cầu tài lộc, đi chùa cầu may mắn cả năm. Nhưng không phải ai cũng biết đến phong tục xin sớ cầu an trong ngày Mùng 1 Tết và ngày Vía Thần Tài. Cùng tìm hiểu ý nghĩa và tầm quan trọng của việc xin sớ cũng như xin sớ như thế nào để được sở cầu như ý, trừ họa tại ương.
Tục thờ cúng Mè Nàng trong gia đình người Nùng ở Lạng Sơn Tục thờ cúng Mè Nàng trong gia đình người Nùng ở Lạng Sơn
Tại vùng đất Lạng Sơn, đồng bào dân tộc Nùng với 3 nhóm địa phương là Inh, Phàn Slình và Cháo sinh sống đan xen cùng với các dân tộc khác. Từ xưa, người Nùng ở Lạng Sơn có tục thờ cúng Mè Nàng

Đồng bằng sông Cửu Long, đặc điểm cơ bản nhất là sông ngòi chằng chịt. Cứ bước chân ra khỏi cửa nhà là gặp ngay kinh, rạch. Từ đó, ghe xuồng được ví như đôi chân, giúp con người rong ruổi khắp đó đây từ việc mưu sinh đến các chức năng khác.

Người miền Tây Nam Bộ nói chung và người dân Hậu giang nói riêng coi ghe như nhà. Từ những chiếc ghe tam bản, xuồng ba lá dùng để đi lại hàng ngày cho đến những chiếc ghe chài, ghe mui lớn dùng để đi buôn bán, vận chuyển hàng hóa, chủ nhân của nó đều thờ, cúng ghe.

Đối tượng được dân đi ghe thờ là Bà Cậu. Tuy thần tích không rõ ràng, đối với người bình dân, Bà Cậu là thần tốt, thân thiện, còn Hà Bá là ác thần chuyên gây tai họa cho con người.

Về hình tượng Bà Cậu có nhiều giả thuyết, nhưng đa số chủ ghe thường truyền tụng đó là bà già và hai người con trai là cậu Trài (Tài) và cậu Quý, chuyên cứu giúp người trên sông nước. Thờ cúng Bà Cậu là hướng tới hai đối tượng có quan hệ mẹ - con. Tran thờ Bà có luôn hình “nhị vị công tử” được đặt trang trọng phía trước. Mặt Bà và hai Cậu thường nhìn ngang.

Tục cúng ghe đầu năm ở Nam Bộ
Sách Ăn Tết chơi Tết miền Tây. Ảnh: Q.M.

Nơi tran thờ lúc nào cũng có dĩa trái cây, ba chung nước. Hàng ngày các ghe đều thắp nhang đều đặn vào lúc chạng vạng và bình minh.

Đến ngày mùng hai và mười sáu hàng tháng thì cúng thêm dĩa bánh, kẹo, bó hoa tươi...

Năm hết, Tết cận kề cũng là lúc người đi ghe xuồng tranh thủ kéo ghe lên bờ vừa chà rửa sạch sẽ vừa để sửa chữa, trét chai, lấp vò... Đây là lúc những chiếc ghe được... nghỉ ngơi.

Tác giả Nguyễn Thanh Lợi cho rằng: “Ngày Tết của những người làm nghề kinh doanh vận tải trên sông nước không thể không có một bàn thờ Bà trên ghe tàu với mâm ngũ quả, bình hoa, cặp bánh tét và nhang đèn (đôi khi là đèn điện màu nhấp nháy). Vào ngày mùng ba, mùng bốn hoặc mùng năm Tết thường có một ngày họ dùng cặp vịt cúng Bà. Món vịt chế biến là luộc nấu cháo (Nguyễn Thanh Lợi (2015), Tín ngưỡng thờ thủy thần ở Nam bộ, NXB Khoa học Xã hội, Hà Nội, tr.10).

Tìm hiểu thực tế trong đời sống dân gian miệt Hậu Giang, chúng tôi nhận thấy nếu như người chăn nuôi cúng ông Chuồng, bà Chuồng, người đi ghe cũng Tết ghe, cúng Bà Cậu.

Tết nhà, Tết vườn cúng gà để năm mới lên gà (chỉ sự phát triển), theo cánh gà bay cao, thì người đi sông nước cúng vịt để ghe nổi và chuyện mua bán cũng nổi (mọi thứ đều trôi chảy hay chỉ sự phất lên nhanh chóng) như vịt bơi trên mặt nước.

Đây là cách chơi chữ hết sức thú vị phản ánh tính hài hước nhưng cũng đậm chất trí tuệ dân gian.

Hai con vịt chéo cánh được luộc trong nồi cháo. Khi cúng để vịt ra dĩa, hai con cùng nằm song song, miệng vịt có thể vắt thêm nhánh mai hay bông vạn thọ, bông cúc, cạnh đó là ba chén cháo, dĩa gạo muối, giấy tiền vàng mã, chai rượu đế, bình trà mới và mấy cái chung, có người còn thêm ba miếng trầu đã têm vôi, ba miếng cau để trong dĩa.

Mâm cúng được bày ngay trên sạp lái hoặc sạp mũi ghe, hoặc cũng có người để mâm cúng trên cái ghế đẩu, cặp bờ sông, mũi ghe xuồng được cúng đậu sát nơi đó. Chủ ghe van vái Bà Cậu phù hộ độ trì cho năm mới việc mua bán được thuận buồm xuôi gió; chuyện đi lại được xuôi chèo mát mái...

Khi cúng xong, người ta cũng dán trước mũi ghe, dán trên bánh lái, cặp chèo... những miếng giấy vàng bạc cho ghe, chèo... ăn Tết.

Gạo muối được rải hết đi, lui nhang, vịt đem lên nhà chặt ra trộn gỏi rồi chủ ghe dọn mời anh em, bạn bè đi ghe hay bà con lối xóm cùng nâng những chung rượu đầu năm với hy vọng một sự thành công mới sẽ đến.

Muốn tài lộc may mắn quanh năm, cần biết tầm quan trọng của phong tục xin sớ cầu an dịp Mùng 1 và Vía Thần Tài đầu năm Muốn tài lộc may mắn quanh năm, cần biết tầm quan trọng của phong tục xin sớ cầu an dịp Mùng 1 và Vía Thần Tài đầu năm
Mùng 1 và Ngày Vía Thần Tài (mùng 10 tháng giêng) hàng năm đều là dịp để người dân chen chúc nhau mua vàng cầu tài lộc, đi chùa cầu may mắn cả năm. Nhưng không phải ai cũng biết đến phong tục xin sớ cầu an trong ngày Mùng 1 Tết và ngày Vía Thần Tài. Cùng tìm hiểu ý nghĩa và tầm quan trọng của việc xin sớ cũng như xin sớ như thế nào để được sở cầu như ý, trừ họa tại ương.
Tục thờ cúng Mè Nàng trong gia đình người Nùng ở Lạng Sơn Tục thờ cúng Mè Nàng trong gia đình người Nùng ở Lạng Sơn
Tại vùng đất Lạng Sơn, đồng bào dân tộc Nùng với 3 nhóm địa phương là Inh, Phàn Slình và Cháo sinh sống đan xen cùng với các dân tộc khác. Từ xưa, người Nùng ở Lạng Sơn có tục thờ cúng Mè Nàng
Lào và Việt Nam tiếp tục kề vai sát cánh, chia ngọt sẻ bùi cùng hỗ trợ nhau phát triển Lào và Việt Nam tiếp tục kề vai sát cánh, chia ngọt sẻ bùi cùng hỗ trợ nhau phát triển
​Nhân kỉ niệm 45 năm Quốc khánh nước CHDCND Lào (2/12/1975 - 2/12/2020), sáng 26/11, Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền Việt Nam tại Lào Nguyễn Bá Hùng đã đến chúc mừng tại Ban Đối ngoại Trung ương Đảng Nhân dân Cách mạng Lào và Bộ Ngoại giao Lào.
Theo Trần Minh Thương / NXB Văn hóa - Văn nghệ TP.HCM
Nguồn:

Tin bài liên quan

Dự án TRVC trao thưởng cho 8 doanh nghiệp tham gia chuỗi giá trị lúa gạo bền vững tại ĐBSCL

Dự án TRVC trao thưởng cho 8 doanh nghiệp tham gia chuỗi giá trị lúa gạo bền vững tại ĐBSCL

Ngày 18/3, tại thành phố Cần Thơ, trong khuôn khổ Dự án Chuyển đổi chuỗi giá trị lúa gạo ứng phó với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long (TRVC), Tổ chức Phát triển Hà Lan SNV phối hợp Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng các đơn vị có liên quan tổ chức lễ trao giải vụ 1 (vụ hè thu 2024) cho các doanh nghiệp có thành tích trong thực hiện Dự án TRVC.
Việt Nam - Hà Lan hợp tác triển khai giải pháp bền vững cho nuôi trồng thủy sản

Việt Nam - Hà Lan hợp tác triển khai giải pháp bền vững cho nuôi trồng thủy sản

Ngày 27/11, tại TP Cần Thơ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) phối hợp Ðại sứ quán Hà Lan tại Việt Nam tổ chức Diễn đàn doanh nghiệp “Việt Nam và Hà Lan - hợp tác triển khai giải pháp thực tiễn cho nuôi trồng thủy sản bền vững khu vực ÐBSCL”.
Kinh tế xanh - "đòn bẩy" mới cho phát triển bền vững vùng Đồng bằng sông Cửu Long

Kinh tế xanh - "đòn bẩy" mới cho phát triển bền vững vùng Đồng bằng sông Cửu Long

Mekong Startup 2024 vừa ra mắt Mạng lưới chuyển đổi xanh Mekong - "động lực" thúc đẩy phát triển kinh tế xanh bền vững cho đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL).

Đọc nhiều

Trao 34 suất học bổng của Chính phủ Trung Quốc cho học viên Việt Nam

Trao 34 suất học bổng của Chính phủ Trung Quốc cho học viên Việt Nam

Ngày 24/07 tại Hà Nội, Đại sứ quán Trung Quốc đã tổ chức Lễ trao giấy nhập học cho ứng viên trúng tuyển Học bổng Chính phủ Trung Quốc năm học 2025 - 2026. Đây là hoạt động ý nghĩa trong khuôn khổ hợp tác giáo dục giữa hai nước, góp phần thúc đẩy giao lưu nhân dân và tăng cường tình hữu nghị Việt Nam - Trung Quốc.
Việt Nam kêu gọi Thái Lan - Campuchia giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình

Việt Nam kêu gọi Thái Lan - Campuchia giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình

Trước tình hình xung đột leo thang tại khu vực biên giới Thái Lan - Campuchia, ngày 24/7, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Phạm Thu Hằng nhấn mạnh Việt Nam bày tỏ lo ngại và kêu gọi hai bên kiềm chế, không sử dụng vũ lực, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, phù hợp luật pháp quốc tế và tinh thần đoàn kết ASEAN.
Hợp tác thúc đẩy phúc lợi cho người Việt tại Hàn Quốc

Hợp tác thúc đẩy phúc lợi cho người Việt tại Hàn Quốc

Tổng Hội người Việt Nam tại Hàn Quốc (AVCK) và Quỹ Thế giới Yongbong đã ký kết Biên bản ghi nhớ hợp tác (MOU) vào ngày 23/7/2025, nhằm triển khai các hoạt động hỗ trợ cộng đồng người Việt tại Hàn Quốc. Thỏa thuận góp phần tăng cường nguồn lực phục vụ cộng đồng, đồng thời thúc đẩy giao lưu nhân dân Việt – Hàn.
Lãnh đạo Đảng, Nhà nước vào Lăng viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh, tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ

Lãnh đạo Đảng, Nhà nước vào Lăng viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh, tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ

Nhân kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947-27/7/2025), sáng 24/7/2025, tại Hà Nội, các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các bộ, ngành, cơ quan Trung ương và TP. Hà Nội đặt vòng hoa, vào Lăng viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh và tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ tại đài tưởng niệm trên đường Bắc Sơn (Ba Đình, Hà Nội).
Cà Mau nâng cao chất lượng công tác thông tin đối ngoại nhằm quảng bá hình ảnh địa phương, tăng cường hợp tác quốc tế

Cà Mau nâng cao chất lượng công tác thông tin đối ngoại nhằm quảng bá hình ảnh địa phương, tăng cường hợp tác quốc tế

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, công tác thông tin đối ngoại đóng vai trò ngày càng quan trọng, không chỉ là cầu nối văn hóa mà còn là đòn bẩy chiến lược cho sự phát triển kinh tế - xã hội. Nhận thức rõ tầm quan trọng này, tỉnh Cà Mau đang đẩy mạnh nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác thông tin đối ngoại nhằm quảng bá hình ảnh địa phương, thu hút đầu tư, tăng cường hợp tác quốc tế...

Multimedia

Xem trên
infographic dau hieu nhan biet lu quet
so doanh nghiep thanh lap moi va quay tro lai hoat dong tang 265
infographic ky nang tranh bay lua dao du lich mua cao diem
Xin chờ trong giây lát...
[Video] Người truyền cảm hứng về tình yêu nước
Sinh viên Lào đi chùa tắm Phật mừng Tết cổ truyền Bunpimay
[Video] 60 phút - Hành trình thay đổi cuộc đời
MV "Bắc Bling": Cụ già, em nhỏ ngân nga, du khách gần xa tỏ bày hứng thú
[Video] Dự án CAF: Ươm mầm những công dân toàn cầu tương lai
[Video] Du khách quốc tế trải nghiệm lễ Phật đầu năm tại chùa Tam Bảo (Đà Nẵng)
Tết của bác sĩ trực cấp cứu - hồi sức tích cực
Đại sứ nhóm G4 hát "Năm qua đã làm gì"
[Video] Bản hòa ca tình hữu nghị chào năm mới 2025
[Video] 30 năm quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ: từ chiến tranh đến đối tác chiến lược toàn diện
[Video] Samaritan’s Purse và Plan International Việt Nam hỗ trợ người dân Việt Nam phục hồi sau bão
[Video] Tái thiết thôn Làng Nủ: Quân đội - Nhân dân đồng hành xây dựng tương lai mới
Dự kiến có khoảng 6-8 cơn bão/áp thấp nhiệt đới hoạt động trên Biển Đông

Dự kiến có khoảng 6-8 cơn bão/áp thấp nhiệt đới hoạt động trên Biển Đông

Từ nay đến cuối năm 2025 có thể xuất hiện từ 8 - 11 cơn bão, áp thấp nhiệt đới trên Biển Đông, trong đó khả năng từ 3-5 cơn đi vào đất liền nước ta.
Người dân chủ động theo dõi thời tiết, chằng chống nhà cửa, sẵn sàng ứng phó bão số 3 (Wipha)

Người dân chủ động theo dõi thời tiết, chằng chống nhà cửa, sẵn sàng ứng phó bão số 3 (Wipha)

Sáng 19/7, bão số 3 (Wipha) đã vượt qua đảo Lu Dông (Philippines), tiến vào Biển Đông với cường độ ngày càng mạnh. Dự báo trong những ngày tới, bão có thể đạt cấp 12, giật cấp 14, gây mưa lớn, biển động dữ dội, nguy cơ cao xảy ra lốc xoáy, sạt lở. Cơ quan chức năng khuyến cáo người dân cần theo dõi sát các bản tin dự báo thời tiết, chủ động phòng tránh, chằng chống nhà cửa, không ra khơi và chuẩn bị các phương án ứng phó thiên tai phù hợp.
Những khuyến cáo người dân cần lưu ý để đảm bảo an toàn trước, trong và sau bão số 3

Những khuyến cáo người dân cần lưu ý để đảm bảo an toàn trước, trong và sau bão số 3

Sáng 20/7, cường độ bão số 3 (Wipha) mạnh lên đầu cấp 12 (118-133km/h), giật cấp 15. Dự báo trong hôm nay và những ngày tới, bão sẽ tiếp tục di chuyển theo hướng tây, sau chuyển tây tây nam hướng về phía nước ta với tốc độ 20-25km/h. Trước diễn biến của bão, Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) hướng dẫn kỹ năng ứng phó với bão số 3 và mưa lũ sau bão.
Thời tiết hôm nay (23/7): Bão số 3 đã tan, mưa lớn tiếp diễn ở nhiều khu vực

Thời tiết hôm nay (23/7): Bão số 3 đã tan, mưa lớn tiếp diễn ở nhiều khu vực

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, ngày 23/7, dù bão số 3 (Wipha) đã tan nhưng vùng nhiễu động suy yếu từ bão vẫn gây mưa to cho Bắc Bộ và các vùng lân cận.
Bão số 3 Wipha tiếp tục diễn biến phức tạp, tâm bão rất gần Hải Phòng, Hưng Yên, Ninh Bình

Bão số 3 Wipha tiếp tục diễn biến phức tạp, tâm bão rất gần Hải Phòng, Hưng Yên, Ninh Bình

Bão số 3 (tên quốc tế Wipha) tiếp tục diễn biến phức tạp, hoàn lưu rộng, gây ảnh hưởng sớm đến khu vực Bắc Bộ.
Bão số 3 gây mưa dông kèm lốc sét ở Hà Nội, người dân chằng chống nhà cửa sẵn sàng ứng phó

Bão số 3 gây mưa dông kèm lốc sét ở Hà Nội, người dân chằng chống nhà cửa sẵn sàng ứng phó

Dự báo trưa 22/7, bão số 3 đổ bộ đất liền khu vực Hưng Yên - Ninh Bình, hoàn lưu bão gây mưa to và có thể có dông ở khu vực nội thành Hà Nội.