Kết luận trên nằm trong báo cáo Quốc hội kết quả hoạt động giám sát của UB Trung ương MTTQ Việt Nam thực hiện từ sau kỳ họp thứ 7 đến kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XIV (tháng 5/2019 đến hết tháng 9/2019).

Tiến hành giám sát các nội dung phát sinh trong việc thực hiện pháp luật trong vụ “thỉnh vong”, “giải oan gia trái chủ” tại chùa Ba Vàng, TP. Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh (bằng hình thức nghiên cứu, xem xét văn bản của cơ quan có thẩm quyền liên quan), Ban Thường trực UB Trung ương MTTQ Việt Nam nhận định, các cơ quan quản lý Nhà nước về tôn giáo đã chủ động vào cuộc khi sự việc được các cơ quan truyền thông đăng tin, đề xuất các biện pháp xử lý kịp thời và đúng pháp luật.

Theo đó, Giáo hội đã tích cực, chủ động, có thái độ rõ ràng, khách quan trong xử lý vụ việc tại chùa Ba Vàng, đúng quy định của Hiến chương Giáo hội và nội quy Tăng sự Trung ương.

Ban Thường trực lưu ý, việc đưa tin “chưa có định hướng” ở giai đoạn đầu về vụ việc “thỉnh vong”, “giải oan gia trái chủ” đã gây xôn xao dư luận và nhiễu thông tin. (Ảnh: internet)

Theo đó, Ban Thường trực kết luận, các hoạt động “thỉnh vong”, “giải oan gia trái chủ” gắn với một số biểu hiện “hù dọa” là không đúng tinh thần cứu khổ cứu nạn của Phật giáo.

Việc buộc phải “trả nợ cho vong” bằng tiền thông qua hình thức công đức vào chùa hoặc làm công quả lao động, theo Ban Thường trực, là trái với thuần phong, mỹ tục, đạo đức, truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.

Ban Thường trực khẳng định cơ quan chức năng đã buông lỏng quản lý, để chùa Ba Vàng tổ chức cúng "oan gia trái chủ", "thỉnh vong" kéo dài từ năm 2015

Đánh giá về công tác truyền thông, Ban Thường trực nhấn mạnh vai trò của các cơ quan báo chí, truyền thông đã kịp thời thông tin kết quả xử lý vụ việc giúp giải tỏa những bức xúc trong dư luận, khuyến cáo người dân tỉnh táo sàng lọc thông tin, tránh bị kích động bởi những thông tin thiếu tính xác thực, góp phần giúp các cấp chính quyền trong việc phát hiện và tăng cường công tác quản lý, định hướng các hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo.

Tuy nhiên, ở góc độ khác, Ban Thường trực cũng lưu ý, việc đưa tin “chưa có định hướng” ở giai đoạn đầu về vụ việc “thỉnh vong”, “giải oan gia trái chủ” đã gây xôn xao dư luận và nhiễu thông tin.

Những tác động trái chiều của truyền thông trong vụ việc “thỉnh vong”, “giải oan gia trái chủ” tại chùa Ba Vàng, theo Ban Thường trực, đã làm ảnh hưởng tới hình ảnh tốt đẹp và lòng tin của người dân đối với Phật giáo, ảnh hưởng tới công tác quản lý Nhà nước về tôn giáo, tạo điều kiện cho kẻ xấu lợi dụng tuyên truyền, nói xấu chế độ...

Không dừng lại ở đó, vẫn có hiện tượng lợi dụng hình ảnh lãnh đạo Đảng, Nhà nước đến thăm chùa Ba Vàng trong những chuyến công tác địa phương để bôi nhọ, nói xấu nhằm mục đích chia rẽ, gây mất đoàn kết trong nội bộ Phật giáo và khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Đoàn giám sát cho rằng cơ quan chức năng đã buông lỏng quản lý, để chùa Ba Vàng tổ chức cúng "oan gia trái chủ", "thỉnh vong" kéo dài từ năm 2015. (Ảnh: Internet)

Ngoài ra, đánh giá thêm về công tác quản lý Nhà nước về tôn giáo, Ban Thường trực cũng khẳng định các cơ quan chức năng, địa phương đã có sự buông lỏng trong công tác quản lý khiến các vụ việc “thỉnh vong”, “giải oan gia trái chủ” bị kéo dài từ năm 2015 tại chùa Ba Vàng.

Đồng thời khẳng định việc nắm bắt thông tin của các cơ quan chức năng còn hạn chế, cơ chế phòng ngừa chưa được quan tâm đúng mức. Chưa có sự nhắc nhở, tỏ thái độ với các biểu hiện, việc làm sai trong khi sự vào cuộc của các cơ quan quản lý Nhà nước còn lúng túng, đến nay vẫn chưa có kết luận có sự ép buộc, trục lợi hay không…

Nguyên nhân tồn đọng những hạn chế của cơ quan chức năng trong việc quản lý chùa Ba Vàng tổ chức "thỉnh vong"

Ban Thường trực chỉ rõ, nguyên nhân ban đầu nằm ở chính nhận thức của một số người dân còn hạn chế nên dễ bị lợi dụng, tuyên truyền những tư tưởng xấu, độc, những sự việc thiếu cơ sở khoa học.

Sau đó, Ban Thường trực cũng nêu ra sự buông lỏng quản lý, giáo dục ở Chùa Ba Vàng buông lỏng quản lý, giáo dục, để một số người lợi dụng truyền bá những sự việc chưa đúng với tinh thần đạo Phật.

Cùng với đó chính là một số quy định của pháp luật chưa rõ, chưa có quy định về xử phạt hành chính trong lĩnh vực tín ngưỡng, tôn giáo; mức xử phạt các hành vi phạm pháp luật và các quy định về lĩnh vực văn hóa chưa đủ sức răn đe.

Sau giám sát, Đoàn Chủ tịch UB Trung ương MTTQ Việt Nam đề nghị Quốc hội, Chính phủ tiếp tục chỉ đạo các cơ quan liên quan tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền, phổ biến pháp luật, giúp người dân nâng cao nhận thức về tôn giáo, tín ngưỡng, nâng cao cảnh giác đối với các hoạt động mê tín dị đoan, lợi dụng tôn giáo tín ngưỡng để trục lợi.

Đồng thời, xử lý nghiêm những hành vi lợi dụng tín ngưỡng, tôn giáo để tuyên truyền, xuyên tạc, nói xấu, kích động, gây mất trật tự an ninh xã hội, trục lợi, hoàn thiện cơ chế, chính sách pháp luật về công tác tôn giáo, tín ngưỡng…