Khát vọng độc lập và vai trò tiên phong trong phi thực dân hóa

Theo ông Nguyễn Vũ Minh, Phó Vụ trưởng Vụ Các tổ chức quốc tế (Bộ Ngoại giao), Tuyên ngôn độc lập của Việt Nam năm 1945 đã phản ánh tinh thần tôn trọng các nguyên tắc của Hiến chương Liên hợp quốc. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định rằng việc nhân dân Việt Nam tuyên bố độc lập là phù hợp với Hiến chương Liên hợp quốc.

Thông cáo đầu tiên về chính sách ngoại giao của Việt Nam vào ngày 3/10/1945 cũng nhấn mạnh rằng: việc Việt Nam đấu tranh giành độc lập đã góp phần trực tiếp vào quá trình phi thực dân hóa toàn cầu, cổ vũ cho các quốc gia đang đấu tranh giành tự do, trở thành thành viên của Liên hợp quốc, đồng thời góp phần vào sự phát triển của tổ chức này trong những năm đầu khó khăn.

Ngày 20/9/1977, tại khóa họp thứ 32, Đại hội đồng Liên hợp quốc thông qua Nghị quyết công nhận Việt Nam là thành viên của Liên hợp quốc. (Ảnh: TTXVN)

Việt Nam trong giai đoạn hậu chiến: đối mặt với khó khăn và đóng góp toàn cầu

Sau khi trở thành thành viên chính thức của Liên hợp quốc vào năm 1977, Việt Nam đã sử dụng diễn đàn này để thúc đẩy lợi ích quốc gia, đồng thời đóng góp vào hòa bình và phát triển nhân loại. Giai đoạn này, đất nước phải đối mặt với nhiều thách thức từ bao vây cấm vận và khắc phục hậu quả chiến tranh. Các cơ quan phát triển và nhân đạo của Liên hợp quốc đã đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ Việt Nam phục hồi kinh tế, xã hội với tổng viện trợ lên đến hơn 500 triệu USD.

Cùng lúc đó, Việt Nam tích cực đấu tranh tại Liên hợp quốc để bác bỏ những luận điệu sai lệch về cuộc chiến tại Campuchia, khẳng định vị thế của mình trong khu vực Đông Nam Á. Việc tham gia vào một số công ước quốc tế về nhân quyền, như Công ước Geneva về bảo vệ tù binh và nạn nhân chiến tranh, đánh dấu bước đầu tiên của Việt Nam trong quá trình xây dựng nền tảng quan trọng về quyền con người, một giá trị cốt lõi mà Liên hợp quốc luôn đề cao.

Đổi mới và hợp tác toàn diện với Liên hợp quốc

Từ thập kỷ 1990, chính sách đổi mới của Việt Nam đã mở ra một kỷ nguyên mới về hợp tác quốc tế. Việt Nam trở thành thành viên tích cực và đáng tin cậy trong hệ thống Liên hợp quốc. Chính sách "đa phương hóa, đa dạng hóa" của Đại hội Đảng lần thứ VII đã mở ra con đường hợp tác toàn diện với các nước và tổ chức quốc tế, trong đó Liên hợp quốc đóng vai trò trọng tâm.

Ngày 22/10/2022, tại trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính tiếp Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc (LHQ) António Guterres trong chuyến thăm chính thức Việt Nam nhân dịp kỷ niệm 45 năm Việt Nam tham gia Liên hợp quốc. (Ảnh: VGP)

Trong lĩnh vực phát triển, Việt Nam đã trở thành quốc gia tiên phong trong việc hợp tác với Liên hợp quốc để thực hiện các Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ (MDGs), đặc biệt là trong việc xóa đói giảm nghèo, cải cách thể chế kinh tế và thúc đẩy các tiến bộ về khoa học - kỹ thuật. Những thành quả này không chỉ giúp Việt Nam thoát khỏi tình trạng nghèo nàn, lạc hậu mà còn được chia sẻ và lan tỏa như một mô hình thành công cho nhiều quốc gia đang phát triển khác.

Song song với đó, Việt Nam cũng tham gia vào các điều ước quốc tế quan trọng về hòa bình và an ninh, trong đó có các hiệp định về giải trừ quân bị và chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt. Đây là những đóng góp thiết thực cho nỗ lực chung của cộng đồng quốc tế trong việc duy trì hòa bình và an ninh toàn cầu.

Hội nhập quốc tế sâu rộng và nâng cao vai trò tại Liên hợp quốc

Bước vào thế kỷ 21, Việt Nam tiếp tục thể hiện sự chủ động và trách nhiệm thông qua hai nhiệm kỳ thành viên không thường trực tại Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (2008-2009 và 2020-2021). Trong các nhiệm kỳ này, Việt Nam đã thúc đẩy các sáng kiến về bảo vệ phụ nữ và trẻ em trong xung đột vũ trang, đưa ra nhiều đề xuất liên quan đến chống biến đổi khí hậu - một trong những vấn đề lớn nhất của thế giới hiện nay.

Việt Nam tích cực tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc. (Ảnh: peacekeeping.un.org)

Đặc biệt, sự tham gia tích cực của Việt Nam vào lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc đã khẳng định cam kết của đất nước trong việc đóng góp vào nỗ lực gìn giữ hòa bình trên toàn cầu, với các đơn vị quân y và kỹ thuật tham gia vào các nhiệm vụ tại nhiều điểm nóng toàn cầu.

Thúc đẩy quyền con người: Cam kết và ưu tiên cho nhiệm kỳ mới

Trong lĩnh vực quyền con người, Việt Nam đã có những bước tiến vững chắc, tham gia 7/9 công ước quốc tế cơ bản về quyền con người và đảm nhiệm hai nhiệm kỳ tại Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc với nhiều sáng kiến quan trọng, đặc biệt trong lĩnh vực biến đổi khí hậu và bảo vệ các nhóm yếu thế. Nhiệm kỳ 2023-2025 tiếp tục là cơ hội để Việt Nam thúc đẩy các giá trị về "tôn trọng và hiểu biết, đối thoại và hợp tác" – thông điệp mà Việt Nam mang đến Hội đồng Nhân quyền.

Trong nhiệm kỳ này, Việt Nam đặc biệt tập trung vào các ưu tiên như quyền con người trước tác động của biến đổi khí hậu, chống bạo lực và phân biệt đối xử và thúc đẩy bình đẳng giới. Đồng thời, Việt Nam tiếp tục phát huy vai trò điều phối viên ASEAN tại Hội đồng Nhân quyền, đóng góp vào các vấn đề toàn cầu như tiêm chủng và bảo vệ cơ sở hạ tầng thiết yếu trong xung đột vũ trang.

Tầm nhìn trong tương lai: đóng vai trò nòng cốt và dẫn dắt tại Liên hợp quốc

Hướng tới tương lai, Việt Nam đã xác định một tầm nhìn chiến lược về việc tham gia vào Liên hợp quốc, với mục tiêu trở thành "quốc gia nòng cốt, dẫn dắt và hòa giải" trong nhiều vấn đề quốc tế. Việt Nam đang nỗ lực tái định vị mình trong quan hệ với Liên hợp quốc thông qua việc đảm nhiệm các vai trò quan trọng tại các tổ chức, diễn đàn của tổ chức này.

Trong lĩnh vực hòa bình và an ninh, Việt Nam tiếp tục cam kết đóng góp vào việc định hình các thể chế an ninh khu vực và toàn cầu. Về phát triển, Việt Nam đang tích cực tham gia vào việc triển khai Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững. Về quyền con người, Việt Nam đã và đang tiếp tục góp phần thúc đẩy các giá trị nhân quyền, đặc biệt là bảo vệ các nhóm dễ bị tổn thương trong xã hội.

Từ một quốc gia bị chiến tranh tàn phá, Việt Nam đã từng bước trở thành một thành viên tích cực và đáng tin cậy của Liên hợp quốc. Những đóng góp của Việt Nam không chỉ giúp cải thiện hình ảnh của đất nước trên trường quốc tế, mà còn góp phần vào sự nghiệp chung của nhân loại trong việc xây dựng một thế giới hòa bình, công bằng và phát triển bền vững.

Phát huy vị thế 25 năm Hà Nội - "Thành phố vì hòa bình" tại diễn đàn Liên hợp quốc

Thúc đẩy hợp tác giữa Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam và Liên Hợp Quốc tại Việt Nam