Đồ chơi truyền thống lên ngôi

Những năm trước đây, mỗi dịp Trung thu đến, những sản phẩm đồ chơi Trung Quốc giành nhiều thị phần, chiếm ưu thế trên thị trường. Ngược lại, đồ chơi truyền thống lại không được người tiêu dùng ưa chuộng. Nguyên nhân chính là do tâm lý của phụ huynh và sự ảnh hưởng của văn hóa, phim ảnh… nước ngoài tới trẻ em. Những sản phẩm đồ chơi Trung Quốc có mẫu mã, màu sắc bắt mắt, mô phỏng các nhân vật hoạt hình nổi tiếng được trẻ em ưa thích, trong khi đồ chơi Việt có hình thức lỗi thời, không bắt kịp xu thế của xã hội.

Cửa hàng bán đồ chơi truyền thống thu hút khách

Tuy nhiên, mùa Trung thu 2017, các mặt hàng truyền thống “lấn át” các hàng ngoại nhập, được nhiều người ưa thích. Minh chứng là trên một số tuyến phố như Hàng Mã, Lương Văn Can, Hàng Lược, Tôn Thất Tùng… đồ chơi truyền thống chiếm khoảng 80% với nhiều chủng loại. Các sản phẩm được người tiêu dùng ưa chuộng là đèn lồng, mặt nạ, đầu lân…

Đơn cử như phố Hàng Mã là điểm đến của rất nhiều du khách trong và ngoài nước, đặc biệt là các gia đình có trẻ nhỏ trong dịp Tết Trung thu. Ngay từ những ngày đầu tháng 7, con phố đã rực rỡ sắc màu với những cửa hàng bày bán đồ chơi truyền thống như đèn lồng, đèn ông sao, các loại mặt nạ với nhiều hình hài khác nhau, đầu sư tử vui nhộn, đèn kéo quân đủ loại to nhỏ và rất nhiều loại đồ chơi mang hình ảnh những con vật ngộ nghĩnh đáng yêu từ các bộ phim hoạt hình.

Vì Trung thu chỉ diễn ra trong một ngày duy nhất, nên nhiều bậc phụ huynh đã mua đồ chơi cho trẻ từ rất sớm. Chị Trang Nhung (Cầu Giấy, Hà Nội) chia sẻ: “Trẻ nhà mình cũng nhiều đồ chơi lắm rồi, nhưng cứ dịp đầu tháng 7, thấy ở trường các bạn được bố mẹ sắm đồ chơi Trung thu sớm, con nhà mình cũng về đòi mẹ. Với lại buổi tối cuối tuần, nhà mình cũng hay cho con lên phố đi dạo, cu cậu nhìn thấy những chiếc đèn lồng và đèn kéo quân nhiều hình mẫu ngộ nghĩnh là thích ngay, năn nỉ mẹ mua cho bằng được”.

Theo một số tiểu thương trên phố Hàng Mã, năm nay mặt hàng đồ chơi Trung Quốc vẫn xuất hiện nhưng có phần giảm đáng kể cả về lượng hàng hóa và khách hàng. Khách hàng vẫn ưu tiên sử dụng những sản phẩm được làm thủ công từ giấy và nan tre, với cách trang trí của người dân Việt Nam hơn.

Anh Nam (Hoàn Kiếm, Hà Nội) chia sẻ, sản phẩm đồ chơi Trung thu năm nay khá đa dạng, phong phú về mẫu mã và màu sắc. “Đa số mọi người dừng chân tại các cửa hàng bán đèn lồng, đèn kéo quân, chứ không lựa chọn các cửa hàng có đồ chơi Trung Quốc”.

Tùy vào từng sản phẩm cũng có giá bán khác nhau. Cụ thể, đèn ông sao cỡ nhỏ giá từ 10.000 đồng – 20.000 đồng/chiếc, cỡ lớn từ 50.000 đồng – 100.000 đồng/chiếc; những chiếc đèn cách điệu hình con cá, con bướm, bông hoa… có giá cao hơn. Những chiếc đèn lớn hơn như đèn kéo quân sẽ có giá cao hơn, khoảng 200.000 đồng một chiếc. Giá của các loại mặt nạ cũng khá “mềm”, dao động từ 7.000 – 30.000 đồng một chiếc. Đắt nhất là các loại đầu lân, đầu sư được làm cầu kì, tỉ mỉ thì có giá lên đến cả triệu đồng.

Đồ chơi Trung thu – nét đẹp văn hóa, lịch sử truyền thống

Những giá trị văn hoá của Trung thu xưa vẫn được gìn giữ và ngày một phát huy. Theo thời gian, việc đón Tết Trung thu có khác đi nhưng ý nghĩa về sự đoàn viên, sum họp gia đình và chăm lo đời sống giải trí – văn hóa cho thiếu nhi vẫn còn nguyên giá trị.

Ông cha ta quan niệm trò chơi và đồ chơi không đơn thuần để giải trí mà còn là công cụ giáo dục, nuôi dưỡng tâm hồn thế hệ trẻ. Do đó, những món đồ chơi trung thu truyền thống Việt Nam như tiến sĩ giấy, ông đánh gậy, đèn ông sao, đèn lồng, đèn kéo quân... là lời nhắn nhủ thầm lặng và sâu sắc của cha ông với thế hệ trẻ về tinh thần hiếu học, khuyến khích sự học, thành đạt.

Năm nay cũng vậy, Tết Trung thu là dịp bố mẹ đưa các con đi chơi, mua quà tặng, qua đó giáo dục các con về những nét đẹp văn hóa truyền thống của ông cha từ lâu đời. Vì vậy, việc chọn đồ chơi cũng được các bậc phụ huynh lưu ý rất kỹ cả về chất lượng cũng như giá trị sử dụng.

Khi lựa chọn đồ chơi cho con em mình, phụ huynh cũng chú trọng đến tính giáo dục cao, giúp con em mình biết được những nét giá trị văn hóa từ lâu đời của cha ông. Bố mẹ nên định hướng, giải thích cho các bé để lựa chọn đồ chơi phù hợp, an toàn, đúng lứa tuổi, tránh những đồ chơi phi giáo dục.

Tết Trung thu không thể thiếu hình ảnh của những chiếc đèn ông sao

Một số khách hàng có mặt tại phố Hàng Mã chia sẻ, đồ chơi Trung thu truyền thống năm nay đa dạng về mẫu mã, màu sắc cũng như thể loại, có nhiều loại đồ chơi cho trẻ lựa chọn hơn. Chỉ cần đi dọc con đường này, chúng tôi đã chọn được rất nhiều món đồ chơi Trung thu theo đúng sở thích của các cháu.

Chị Thu Huyền (Xã Đàn, Hà Nội) chia sẻ: “ Mình đã mua quà Trung thu cho các cháu từ tuần trước bởi ngày nào đi làm qua Hàng Mã, mình cũng bị thu hút bởi những sản phẩm ở đây, đặc biệt là đèn lồng. So với các loại đồ chơi khác thì mình luôn chọn mua loại đồ chơi làm thủ công, bởi sự khéo léo, tỉ mỉ của từng sản phẩm, thể hiện những nét đẹp văn hóa truyền thống của ông cha từ lâu đời nên mang giá trị giáo dục to lớn”.

Đồ chơi truyền thống “thổi hồn” cho Tết Trung thu

Nhận thấy, đồ chơi truyền thống Việt Nam nói chung có đầy đủ tính đa dạng, tính thẩm mỹ và tính nhân văn. Các làng nghề, thợ thủ công, doanh nghiệp sản xuất đồ chơi trẻ em đang dần nắm bắt được thị hiếu khách hàng, song song với nỗ lực nâng cao chất lượng thì mẫu mã sản phẩm cũng được chú trọng cải tiến thêm phần đa dạng và phong phú. Các hoạt động cộng đồng cho trẻ thêm hiểu và thêm yêu nét văn hóa truyền thống dân tộc cũng là những tín hiệu vui.

Thị trường đồ chơi truyền thống dần chiếm lại thị phần và được khách hàng tin tưởng, song những sản phẩm đồ chơi truyền thống vẫn phải đối mặt với sự cạnh tranh của hàng ngoại bởi tâm lý tiêu dùng của khách hàng tuy đã thay đổi nhưng vẫn chưa thật sự rõ rệt. Vì vậy, để phát triển bền vững, ngoài việc nâng cao chất lượng và mẫu mã sản phẩm, cần tổ chức các hoạt động, sự kiện văn hóa hấp dẫn kết hợp với các hoạt động tổ chức trò chơi dân gian cho các bé.

Theo bà Nguyễn Thị Yến, Trưởng phòng Thông tin tuyên truyền (Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long - Hà Nội): “Trong thời đại trẻ nhỏ bị chi phối nhiều vào các trò chơi điện tử thì những không gian đậm giá trị truyền thống sẽ giúp thế hệ măng non hôm nay hiểu hơn về văn hóa dân tộc. Đó là lý do, Hoàng thành Thăng Long những năm gần đây tổ chức vui Tết Trung thu với nhiều hoạt động thiết thực và gần gũi hơn”.

Với chuỗi sự kiện này, Ban tổ chức mong muốn giúp các em nhỏ thấy rõ ông trăng tròn và sáng như thế nào, cây đèn kéo quân có người chạy bên trong vui nhộn ra sao, cách làm mặt nạ, đèn ông sao, đầu sư tử, ông tiến sỹ giấy, làm bánh, đốt hạt bưởi đón trăng... Hàng trăm bạn trẻ và các em thiếu nhi đã có cơ hội được tìm hiểu về Tết Trung thu xưa qua lời kể của các nghệ nhân làm đồ chơi truyền thống. Đặc biệt, các bạn trẻ và các em thiếu nhi còn được trải nghiệm thực tế các công đoạn làm ra một món đồ chơi dân gian truyền thống như đèn ông sao, tiến sỹ giấy, mặt nạ giấy bồi...

Việc cho trẻ tìm hiểu và tự tay làm nên những món đồ chơi truyền thống đã giúp thế hệ trẻ học được tính kiên trì, cẩn thận và tỉ mỉ cũng như nỗi vất vả mà các nghệ nhân đã trải qua. Theo đó, Tết Trung thu sẽ mãi mang những giá trị văn hóa và những nét đẹp dân gian, đúng mực.

Tân Ninh – Minh Châu