Thanh tra Chính phủ (TTCP) vừa có kết luận thanh tra (KLTT) liên quan đến một số dự án đầu tư xây dựng từ nguồn vốn ngân sách trên địa bàn TP.Hà Nội. Trong đó có Hợp phần 1 - Xe buýt nhanh BRT thuộc dự án phát triển giao thông đô thị Hà Nội, do Sở GTVT làm chủ đầu tư với tổng số tiền sai phạm là hơn 43 tỷ đồng.

Theo KLTT, về việc triển khai các đoàn công tác đi nước ngoài nghiên cứu, khảo sát, tham quan, học tập mô hình quản lý hệ thống xe buýt BRT, UBND TP.Hà Nội tổ chức 3 đoàn đi nghiên cứu, khảo sát mô hình hệ thống xe buýt nhanh tại BRT tại Braxin, Colombia, Ecuado, Indonesia (năm 2004, 2009, 2015).

Tuy nhiên 1 đoàn không có báo cáo, 2 đoàn có báo cáo nhưng không thể hiện nội dung liên quan đến khảo sát. Các tổ được cử đi không có tài liệu để tham gia, đóng góp đối với việc lập dự án đầu tư, thiết kế, dự toán xe BRT, không đạt mục tiêu của khảo sát.

BRT không đạt hiệu quả như kỳ vọng.

Theo KLTT, dự toán 7 gói thầu xây lắp có khoản chi phí huy động, giải thể công trường nằm trong chi phí trực tiếp, chi phí chung. Tuy nhiên, chủ đầu tư vẫn lập thêm để mời thầu, ký hợp đồng, nghiệm thu thanh toán cho các nhà thầu, gây thất thoát ngân sách nhà nước hơn 300 triệu đồng.

Đối với dịch vụ kiểm tra xe và vận hành, đào tạo và chuyển giao công nghệ, Sở GTVT đã thanh toán cho nhà thầu một số khoản mục chi phí vượt hợp đồng hơn 200 triệu đồng, gây thất thoát ngân sách nhà nước.

Đáng chú ý, tại hai gói thầu BRT CP04a và BRT CP4b, chủ đầu tư và đơn vị tư vấn khi lập bước thiết kế đường đã thay thế mặt đường bê tông nhựa bằng mặt đường bê tông xi măng, trong khi đó các tuyến đều có kết quả đo cường độ mặt đường tốt. Điều này đã gây lãng phí ngân sách hơn 15 tỷ đồng.

Cũng theo TTCP, việc đầu tư dự án BRT là chưa đồng bộ, chưa tạo ra các lợi ích nhằm khuyến khích người dân chuyển từ phương tiện cá nhân sang sử dụng phương tiện vận chuyển công cộng.

Điển hình như các nhà chờ và cầu vượt chưa thuận tiện cho người sử dụng, xe buýt BRT được bố trí làm đường riêng chiếm 1/3 mặt cắt ngang của các trục đường nhưng tốc độ chưa đạt yêu cầu nên thường xuyên gây ùn tắc giao thông trong giờ cao điểm.

Kết luận TTCP về Hợp phần 1 - Xe buýt nhanh BRT.

Về lượng khách, theo báo cáo của Sở GTVT, trong sáu tháng đầu năm 2017, bình quân đạt 39,9 người/lượt, chỉ đạt 44% so với công suất thiết kế là 90 người/lượt; giờ cao điểm cũng chỉ đạt 69,7 người/lượt, đạt 75,4% công suất.

“Mặc dù được đầu tư với số tiền rất lớn nhưng dự án chưa đạt được hiệu quả như mong đợi, chưa đạt mục tiêu đề ra để hạn chế phương tiện cá nhân, giảm ùn tắc giao thông và từng bước nâng cao chất lượng môi trường TP”, KLTT nêu.

TTCP khẳng định, trách nhiệm đối với những sai phạm trên thuộc về UBND TP.Hà Nội , Sở GTVT, ban quản lý dự án và tư vấn thiết kế. Do đó, cơ quan này kiến nghị Thủ tướng giao chủ tịch UBND TP chỉ đạo rút kinh nghiệm và có biện pháp khắc phục những tồn tại trên; tăng cường công tác khuyến khích người dân tham gia sử dụng phương tiện vận tải hành khách công cộng cùng các biện pháp khác để nâng cao hiệu quả BRT.

Xuân Hòa