Thêm yêu sách nhờ góc đọc thân thiện

Với diện tích 120m² , thư viện trường TH Dạ Lê có hơn 10.000 cuốn sách, với các thể loại đa dạng, phong phú như sách giáo khoa, sách tham khảo, báo, truyện thiếu nhi, truyện khoa học.

Bước chân vào “Thư viện thân thiện” trường TH Dạ Lê, dễ có cảm giác đây là một không gian chỉ có ở những trường học nước ngoài. Không phải là một phòng sách đơn điệu, “thư viện thân thiện” được trang trí bằng những bức tranh rất sinh động, gần gũi với tuổi thơ như rừng cây, hoa lá, nhân vật hoạt hình, loài vật dễ thương,... Trên tường là những danh ngôn ý nghĩa về việc đọc sách, bảng nội quy phòng đọc bằng thơ lục bát, vừa tạo không khí nghiêm túc, vừa gần gũi, dễ nhớ, dễ thuộc.

Học sinh trường TH Dạ Lê đọc sách tại "thư viện thân thiện". Ảnh TH Dạ Lê.

Ngoài những bộ bàn ghế được thiết kế hiện đại với màu sắc trang nhã, thư viện còn có góc nghệ thuật nơi các em có thể tập vẽ, tô tượng, chơi cờ vua,...

Thư viện cũng được trang bị ti vi kết nối internet màn hình 58 inch và hệ thống loa máy, wifi truy cập Internet nhằm phục vụ nhu cầu thông tin đa phương tiện.

Không phải ai cũng biết, chỉ ba năm trước, thư viện trường TH Dạ Lê chỉ là một dãy nhà cấp 4 cũ kỹ, xuống cấp, “không gian thư viện chật hẹp, ẩm thấp, số lượng bạn đọc ít ỏi” (chia sẻ của cô Đặng Thị Tuyết Hồng, Thủ thư Trường).

Căn phòng ẩm thấp, thiếu ánh sáng, bàn ghế, giá sách thiếu thốn, làm giảm đi niềm hứng thú với việc đọc sách của các em học sinh, các thầy cô giáo, gián tiếp ảnh hưởng đến chất lượng dạy và học…

Giúp thầy trò miền Trung kết bạn với sách

Tháng 12 năm 2015 một niềm vui lớn đã đến với thầy và trò trường TH Dạ Lê, khi một “Thư viện thân thiện” khang trang được xây dựng, thay thế cho thư viện cũ tồi tàn. Công trình được xây dựng trong khuôn khổ dự án “Làm bạn với sách” do tổ chức phi chính phủ Zhishan (Đài Loan) thực hiện.

Thư viện còn có góc nghệ thuật nơi các em có thể tập vẽ, tô tượng, chơi cờ vua. Ảnh Zhishan VN.

Dự án “Làm bạn với sách” được triển khai từ năm 2008 trên địa bàn 5 tỉnh miền Trung là Thừa Thiên- Huế, Quảng Trị, Quảng Bình, Hà Tĩnh và Nghệ An, với sự phối hợp của Zhishan, các Phòng Giáo dục & Đào tạo địa phương và các trường tham gia dự án.

Dự án hướng đến đối tượng là trẻ em ở những vùng còn hạn chế về cơ sở vật chất phục vụ việc đọc sách cũng như cơ hội được định hướng, rèn luyện kỹ năng đọc.

Ba mục tiêu chính của “Làm bạn với sách” là tạo hứng thú và bồi dưỡng thói quen đọc sách cho học sinh; Rèn luyện và trang bị cho học sinh các kĩ năng học tập cơ bản (lắng nghe, quan sát, lí giải suy luận, biểu đạt và sáng tạo) và Hỗ trợ nhà trường cải thiện môi trường giáo dục, nâng cao chất lượng dạy học.

Không chỉ giúp các trường học xây dựng thư viện thân thiện và hỗ trợ việc hoạt động của thư viện trong hai năm đầu tiên, Zhishan còn chú trọng việc xây dựng kỹ năng đọc sách và tổ chức hoạt động đọc sách hiệu quả thông qua việc cung cấp sách truyện, sổ tay ghi nhật kí đọc sách, lồng ghép hoạt động đọc sách vào chương trình chính khóa, ngoại khóa.

Điển hình là hoạt động đọc và chia sẻ sách được triển khai vào 15 phút đầu giờ, hoặc giờ học Đạo đức, giờ sinh hoạt lớp (2-3 lần/ tuần).

Hoạt động được chia thành các cấp độ, từ trả lời các câu hỏi về tên sách, tác giả, điều thích nhất (cho học sinh lớp 1, 2) cho tới trình độ cao hơn như tóm tắt nội dung, bài học vận dụng vào thực tế (lớp 3, 4).

Một buổi tập huấn kỹ năng tổ chức đọc sách cho giáo viên. Ảnh Zhishan VN.

Trong quá trình đọc và chia sẻ về sách, các em học sinh được rèn luyện kĩ năng vận dụng sơ đồ tư duy, kỹ năng tổng hợp, biện luận,...

Một trong những điểm sáng của dự án “Làm bạn với sách” là sự chú trọng vào việc bồi dưỡng kĩ năng cho đội ngũ giáo viên.

Trong năm 2018, song song với công tác hỗ trợ cơ sở vật chất, dự án đã tăng cường chuỗi hoạt động đa dạng như tổ chức tập huấn chuyên đề về đọc sách, tham quan học tập ở trong và ngoài nước, về thực tế các điểm trường giám sát hỗ trợ thực hành. Trong đó, đáng kể nhất là sự thành công của chuyến tham quan học tập mô hình đọc sách ưu việt của tổ chức Reading Teams - Hồng Kông thực hiện tại tỉnh Hồ Nam –Trung Quốc.

Hàng năm, trong khuôn khổ dự án, các hội thi kể chuyện theo sách, chương trình tổng kết, khen thưởng được tổ chức sôi nổi, nghiêm túc, nhằm động viên, ghi nhận những nỗ lực của cả thầy và trò trong việc nâng cao văn hóa đọc. Vào cuối năm học 2017-2018, dự án đã hỗ trợ kinh phí trao thưởng phong trào đọc sách cho 149 trường, với 1.948 học sinh và 552 tập thể lớp, kịp thời động viên khích lệ sự nỗ lực tổ chức thực hiện của học sinh và giáo viên tại các trường.

“Quả ngọt” sau 10 năm

Sau 10 năm thực hiện, dự án “Làm bạn với sách” đã thực sự tạo ra nhiều chuyển biến tích cực.

Tính đến cuối tháng 8 năm 2018, tổng cộng dự án đã hỗ trợ 184 trường, trong đó hoàn thành xây dựng 176 thư viện, hỗ trợ hơn 70.000 học sinh tham gia hoạt động đọc sách, bình quân mỗi thư viện phục vụ gần 2000 lượt học sinh mỗi tháng, mỗi học sinh bình quân đọc 50 quyển sách/năm học.

Riêng trong 8 tháng đầu năm 2018, dự án đã hoàn thành 13 thư viện thân thiện tại 4 tỉnh Thừa Thiên - Huế, Quảng Trị, Hà Tĩnh, Nghệ An, hỗ trợ 152 tủ sách tại lớp học cho 16 trường tiểu học ở huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên - Huế. Các trường đánh giá rất cao cơ sở vật chất do dự án cung cấp, thiết bị bàn ghế đẹp mắt, chắc chắn, mô hình bài trí thư viện hấp dẫn và tiện lợi.

Bình quân mỗi thư viện phục vụ gần 2000 lượt học sinh mỗi tháng, mỗi học sinh bình quân đọc 50 quyển sách/năm học. Ảnh Zhishan VN.

Đặc biệt, dự án phát huy hiệu quả nổi trội ở những địa phương khó khăn như huyện Quảng Điền, Thừa Thiên - Huế. Hiện tại, toàn bộ 20 trường tiểu học trên địa bàn huyện đã được hưởng lợi từ dự án. Từ một huyện nghèo, chất lượng giáo dục ở mức trung bình, nay Quảng Điền đã vươn lên lọt vào top các trường có chất lượng giáo dục đứng đầu tỉnh. Kết quả được minh chứng rõ rệt qua thành tích học sinh đạt được trong “các kỳ thi học sinh giỏi, thi năng khiếu”, theo Nhà giáo ưu tú Phan Văn Hưng – Trưởng Phòng Giáo dục & Đào tạo huyện Quảng Điền.

Dựa trên những kết quả khả quan đã đạt được, trong năm học 2018-2019, dự án “Làm bạn với sách” phấn đấu sẽ xây dựng khoảng 20-30 “Thư viện thân thiện”, tiếp tục hỗ trợ phương tiện và kĩ thuật tổ chức hoạt động đọc sách tại các địa bàn dự án, tổ chức các chuyến tham quan học tập trong và ngoài nước.

Trong dài hạn, Zhishan dự định sẽ nghiên cứu để nhân rộng mô hình “Làm bạn với sách” tới tất cả các địa phương trong cả nước, bồi dưỡng văn hóa đọc, khơi nguồn cảm hứng với tri thức cho thế hệ trẻ.

Phi Yến