Theo báo cáo của Mạng thông tin an ninh lương thực (FSIN), số người bị đói năm 2023 tăng hơn 24 triệu người so với năm 2022. Báo cáo lưu ý 2023 là năm thứ 5 liên tiếp tình hình mất an ninh lương thực trở nên trầm trọng hơn. Bà Fleur Wouterse - Phó Giám đốc Văn phòng khẩn cấp thuộc Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp LHQ (FAO) cho biết, số người đói tăng từ 108 triệu người lên 282 triệu người, kể từ báo cáo đầu tiên của FSIN năm 2016. Những cuộc khủng hoảng lương thực nghiêm trọng và kéo dài đang xảy ra tại các nước Afghanistan, CHDC Congo, Ethiopia, Nigeria, Syria và Yemen.

Phụ nữ, trẻ em Sudan đối mặt với nạn đói

Báo cáo FSIN nhận định, các hiện tượng thời tiết cực đoan và kinh tế sụt giảm là những yếu tố làm gia tăng số người đối mặt với nạn đói. Lũ lụt, hạn hán là nguyên nhân chủ yếu khiến 72 triệu người đói tại 18 nước. Còn kinh tế khó khăn đẩy 75 triệu người rơi vào cảnh đói nghèo tại 21 nước và vùng lãnh thổ trên thế giới. Cũng theo báo cáo, xung đột hoặc an ninh bất ổn là nguyên nhân chính gây ra nạn đói cho 135 triệu người tại 20 nước và vùng lãnh thổ.

Liên hợp quốc cảnh báo nạn đói lại sắp xảy ra ở phía Bắc dải Gaza sau nhiều tháng xung đột. Năm ngoái, khoảng 700.000 người, trong đó có 600.000 người tại Gaza, đang ở bờ vực nạn đói. Đến nay, con số này đã tăng lên 1,1 triệu người. Trong trường hợp xấu nhất, toàn bộ người dân Gaza sẽ phải đối mặt với nạn đói vào tháng 7/2024. Liên hợp quốc cho biết, dải Gaza có số lượng người phải đối mặt với tình trạng mất an ninh lương thực nghiêm trọng ở mức độ cao nhất.

Trẻ em Gaza chờ phát lương thực cứu trợ

Ngoài ra, các quan chức Liên hợp quốc cũng cảnh báo rằng, cuộc xung đột đang diễn ra ở Sudan có thể gây ra nạn đói lớn nhất thế giới. Theo Chương trình Lương thực Thế giới (WFP), gần 18 triệu người ở Sudan phải đối mặt với tình trạng mất an ninh lương thực trầm trọng do cuộc nội chiến nổ ra vào tháng 4/2023. Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) thì cho biết, họ đã chứng kiến tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ “ngoài những dự đoán tồi tệ nhất”, cũng như các đợt bùng phát dịch tả, sởi và sốt rét.

Ngoài ra, tổ chức nhân đạo Hành động chống nạn đói (ACF) chỉ ra, một số quốc gia khác cũng có "mức độ nạn đói rất đáng lo ngại", bao gồm: Afghanistan, Cộng hòa Dân chủ Congo, khu vực Tigray của Ethiopia, Pakistan, Somalia, Syria và Yemen.

Tháng trước, WFP từng cảnh báo Haiti, quốc gia đang trải qua một cuộc khủng hoảng kinh tế và chính trị nghiêm trọng trong bối cảnh bạo lực lan rộng, đang "trên bờ vực của một cuộc khủng hoảng lương thực tàn khốc". Khoảng 1,4 triệu người được coi là đang trên bờ vực nạn đói.

WFP, UNICEF và FAO báo động gần 55 triệu người tại Tây và Trung Phi sẽ phải đối mặt với nạn đói nghiêm trọng trong một vài tháng tới. Số người sẽ phải đối mặt với nạn đói trong khoảng từ tháng 6 đến tháng 8 đã tăng gấp 4 lần trong 5 năm qua. Tuyên bố chỉ ra Nigeria, Ghana, Sierra Leone và Mali sẽ nằm trong số những nước bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Tình hình đặc biệt đáng lo ngại ở miền Bắc Mali, nơi khoảng 2.600 người có thể phải chịu nạn đói thảm khốc.

Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres nhấn mạnh: "Trong một thế giới đầy đủ, nhiều trẻ em lại sắp chết đói. Chiến tranh, biến đổi khí hậu và cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt, cùng với hành động chưa quyết liệt, khiến gần 300 triệu người đối mặt với khủng hoảng lương thực nghiêm trọng vào năm 2023".

Tiến triển trong năm 2024 sẽ tùy thuộc vào việc chấm dứt xung đột. Viện trợ có thể nhanh chóng giảm tác động của cuộc khủng hoảng như tại Gaza và Sudan một khi có khả năng tiếp cận các khu vực này.

Việt Nam hỗ trợ châu Phi giải bài toán an ninh lương thực Dù chỉ chiếm khoảng 2-5% lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính toàn cầu, nhưng châu Phi phải gánh chịu nhiều tác động của biến đổi khí hậu, trong đó có khủng hoảng lương thực. Bên cạnh các hoạt động hợp tác song phương về xuất khẩu lúa gạo, Việt Nam còn chia sẻ kinh nghiệm và chuyển giao kiến thức sản xuất nông nghiệp cho nhiều nước châu Phi, góp phần hỗ trợ giải quyết “cơn đau đầu” về lương thực của khu vực này.

Cần hành động khẩn trương để giải quyết an ninh lương thực An ninh lương thực đang bị thách thức trầm trọng do hậu quả của dịch bệnh, thiên tai và xung đột. Cần xây dựng hệ thống thực phẩm bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu.