Luật quốc tế trên không gian mạng: Nền tảng đảm bảo quyền con người và lợi ích quốc gia

Khách hàng sử dụng mạng Vinaphone kêu trời vì tin nhắn rác

Tai bay vạ gió sau 1 đêm

Dạo một vòng trên các mạng xã hội như Facebook, Zalo… thấy những status có nội dung nói xấu, thóa mạ hay vu cáo nhau không phải là chuyện hiếm, kể cả nêu đích danh hoặc nói cạnh khóe. Có người sau một đêm ngủ dậy bỗng thấy mình thành “gái bán dâm”, “trai bao” với cả số điện thoại cá nhân đính kèm; lại có người tự dưng thành tội phạm, kẻ đồi bại, ngoại tình, tham nhũng… mà thủ phạm bêu xấu có thể là người quen biết, hoặc một cái tên “lạ hoắc lạ huơ”…

Ngày 19/5 vừa qua, lãnh đạo Công an quận 6 (TP HCM) cho biết đã nhận được đơn của anh Đỗ Văn Hùng (SN 1990) tố giác những tài khoản Facebook có hành vi xâm phạm hình ảnh đời tư cá nhân và vu khống anh là nghi can giết người trong vụ án Hồ Duy Hải mà dư luận đang quan tâm. Anh Đỗ Văn Hùng kể sáng 9/5, anh nhận tin nhắn từ bạn bè cho biết có nhiều tài khoản Facebook lấy hình ảnh của anh chú thích là Nguyễn Văn Nghị, từng là nghi can trong vụ án giết 2 nữ nhân viên Bưu điện Cầu Voi (tỉnh Long An).

Ban đầu, anh Hùng nghĩ chỉ là sự nhầm lẫn nhưng sau đó, những hình ảnh gia đình anh được phát tán một cách có hệ thống, thông tin sai sự thật làm ảnh hưởng nặng nề đến cả nhà. Chủ nhân các tài khoản Facebook chủ yếu ghi sống ở Thái Lan, Mỹ và Canada, chia sẻ vào các hội nhóm có đông lượt theo dõi. Họ bịa đặt anh Hùng đã phẫu thuật thẩm mỹ, thay tên đổi họ.

"Tôi lo lắng cho sự an toàn của cá nhân cũng như người thân nếu thông tin sai lệch không được dập tắt kịp thời. Vì vậy, tôi yêu cầu công an nhanh chóng vào cuộc để bảo vệ tôi cũng như ngăn chặn những thông tin bịa đặt thiếu kiểm chứng đang được phát tán trên mạng" - anh Hùng nói.

Đây không phải lần đầu tiên một cá nhân bỗng dưng "nổi tiếng" và bị cư dân mạng chửi bới, hăm dọa. Trước đây, không lâu, trên mạng xuất hiện hình ảnh một bác bảo vệ già mất việc bị chủ nhà trọ đánh đuổi trong mùa dịch Covid-19 khi không đóng đủ tiền ở trọ. Lập tức, những "thẩm phán online" đã mạt sát, đòi "xử" chủ nhà trọ trên đường Bến Vân Đồn (quận 4, TP HCM). Trước tình hình này, anh Thảo, chủ nhà trọ, phải liên hệ khắp nơi để thanh minh, trả lại sự công bằng cho mình.

Theo đó, trong mùa Covid-19, bác bảo vệ bị công ty cho tạm nghỉ việc nên sau đó tự chuyển ra ngoài chứ anh Thảo không đuổi. Khi chuyển đi, ông vẫn còn nợ 5 triệu đồng nhưng anh chưa một lần đòi vì biết ông đang quá khó khăn. Chưa hết, do bị mất việc, bác bảo vệ cầm cố giấy tờ để lấy tiền chữa bệnh, anh Thảo đã chở ông đi chuộc lại các giấy tờ. Khi ông quay lại muốn tiếp tục ở trọ, anh Thảo đã sẵn sàng tiếp nhận. Như vậy, từ một người tử tế, anh Thảo đã trở thành "tội đồ" trên thế giới mạng khiến anh phải khổ sở đi phân trần khắp nơi.

Bài viết trên mạng xã hội về bác bảo vệ bị chủ trọ “đánh, đuổi”. (Ảnh từ mạng xã hội)

Lập ngay vi bằng, tố cáo đến cơ quan điều tra

Vậy các nạn nhân bị bêu xấu trên mạng cần phải làm gì? Theo Luật sư (LS) Hoàng Hải Hà (Đoàn LS TP. Hà Nội), trước hết người bị xúc phạm cần thu thập bằng chứng thông qua việc yêu cầu Văn phòng thừa phát lại lập vi bằng những status hoặc bình luận có nội dung được cho rằng xúc phạm, gây ảnh hưởng đến uy tín, danh dự của mình. “Việc lập vi bằng cần phải thực hiện ngay sau khi phát hiện có hành vi xâm phạm, vì nếu để lâu, những thông tin đó có thể bị gỡ bỏ, xóa dấu vết”, LS Hà khuyến cáo.

Ảnh minh họa.

Trường hợp có địa chỉ của người bêu xấu, người bị xúc phạm có thể gửi thư hoặc văn bản yêu cầu gỡ ngay các status hoặc bình luận không đúng sự thật. Nếu người bêu xấu không được thực hiện yêu cầu, theo LS Nguyễn Đức Chánh (Đoàn LS TP. Hồ Chí Minh), người bị xúc phạm nên làm đơn tố cáo gửi cơ quan công an. Theo quy định, trong thời hạn 20 ngày hoặc chậm nhất là 2 tháng, cơ quan công an phải có văn bản trả lời. “Nếu kết luận của cơ quan công an xác định hành vi của người đưa thông tin lên mạng xã hội là bịa đặt thì tùy mức độ vi phạm, thiệt hại xảy ra để xử lý trách nhiệm hình sự, xử phạt hành chính người đưa thông tin. Nếu kết luận của cơ quan công an xác minh thông tin trên mạng xã hội là đúng, nhưng rơi vào trường hợp thuộc bí mật đời tư thì người bị xúc phạm vẫn có thể khởi kiện dân sự đòi bồi thường, buộc xin lỗi vì bị xâm phạm bí mật đời tư”, LS Chánh nói và cho biết thêm: “Các điều 34, 38 bộ luật Dân sự 2015 cũng quy định đời sống riêng tư, bí mật cá nhân là bất khả xâm phạm và được pháp luật bảo vệ. Trường hợp thông tin cá nhân bị xâm phạm, gây ảnh hưởng đến uy tín, danh dự, nhân phẩm thì cá nhân liên quan có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại, yêu cầu người phát tán chấm dứt hành vi vi phạm, xin lỗi công khai”.

Tuy nhiên, có một thực tế là không ít trường hợp những kẻ nói xấu không dùng trang cá nhân, hay danh tính thật, mà lập một trang ảo để nói xấu, bôi nhọ người khác. Về điều này, theo LS Chánh: “Cơ quan chức năng giải quyết tin báo, tố giác tội phạm không dựa vào tên trên mạng để xác minh hành vi vi phạm, mà có nhiều biện pháp nghiệp vụ khác. Vì vậy, dù người vi phạm có sử dụng nick ảo hoặc tên người khác để che giấu thì vẫn có thể bị phát hiện, xử lý”.

Tài xế vụ 39 thi thể trong xe tải ở Anh nhận tội ngộ sát

Luật quốc tế trên không gian mạng: Nền tảng đảm bảo quyền con người và lợi ích quốc gia