Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (VAST) vừa phối hợp Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam, Ủy ban quốc tế về Tìm kiếm người mất tích (ICMP) và Cơ quan Việt Nam Tìm kiếm người mất tích (VNOSMP) tổ chức Lễ bàn giao trang thiết bị, hóa chất và quy trình giám định ADN phục vụ xác định hài cốt liệt sĩ chưa rõ danh tính tại Việt Nam.

Theo thông tin từ VAST, hoạt động nằm trong khuôn khổ Dự án ODA không hoàn lại “Nâng cao năng lực giám định hài cốt trong chiến tranh thông qua hợp tác phát triển, chuyển giao công nghệ và tiếp nhận trang thiết bị, hóa chất, vật tư tiêu hao” (Dự án) do Chính phủ Hoa Kỳ tài trợ. Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Marc Knapper và GS.TS Chu Hoàng Hà, Phó Chủ tịch VAST, chủ trì buổi lễ.

Đại diện lãnh đạo của Viện Sinh học (VAST), ICMP trao biên bản bàn giao thiết bị của Dự án. (Ảnh: VAST)

Phát biểu tại sự kiện, GS.TS Chu Hoàng Hà cho biết, sau gần hai năm triển khai, các nhà khoa học của Viện Sinh học (thuộc VAST) cùng chuyên gia quốc tế từ ICMP đã phát triển, tối ưu hóa công nghệ phân tích ADN hài cốt dựa trên kỹ thuật giải trình tự thế hệ mới (NGS) và chỉ thị SNP - phù hợp với điều kiện đặc thù của Việt Nam, nơi các mẫu hài cốt đã bị phân hủy nghiêm trọng sau nhiều thập kỷ trong môi trường nhiệt đới.

Theo GS.TS Hà, các kết quả đạt được là một bước tiến quan trọng: tỷ lệ chiết tách thành công ADN từ mẫu hài cốt tăng từ 22% lên 70%. Công nghệ mới cho phép khớp nối với thân nhân có quan hệ huyết thống xa đến 4-5 thế hệ, điều chưa từng thực hiện được trước đây. Đây là lần đầu tiên Việt Nam chứng minh được tính khả thi của việc áp dụng công nghệ giải trình tự gen tiên tiến vào công tác giám định ADN hài cốt liệt sĩ trên quy mô lớn.

Các trang thiết bị tiếp nhận lần này được đánh giá là nền tảng kỹ thuật quan trọng, giúp nâng cao năng lực phân tích, làm chủ công nghệ hiện đại và đáp ứng yêu cầu đặc thù từ những mẫu hài cốt đã phân hủy nghiêm trọng.

GS.TS Chu Hoàng Hà cho biết thêm, từ ngày 01/7/2025, phần việc còn lại của Dự án sẽ do Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, cụ thể là Ban Chính trị thuộc Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam, trực tiếp giám sát và triển khai. Sự điều chuyển này khẳng định cam kết lâu dài của Hoa Kỳ với các chương trình nhân đạo tại Việt Nam, đồng thời mở ra cơ hội phối hợp sâu rộng hơn giữa các cơ quan chuyên môn và các chuyên gia hai nước.

Các đại biểu tham quan phòng thí nghiệm ADN đặt tại Trung tâm Giám định ADN của VAST. (Ảnh: VAST)

Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Marc Knapper khẳng định, sự kiện là minh chứng cụ thể cho những gì quan hệ đối tác Việt Nam - Hoa Kỳ có thể đạt được. Trong bối cảnh hai nước kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao và hướng tới tương lai trong khuôn khổ Đối tác chiến lược toàn diện, hợp tác khoa học - công nghệ đóng vai trò thiết yếu trong nỗ lực chung khắc phục hậu quả chiến tranh. Ông bày tỏ hy vọng các bên sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ để mở rộng Dự án, đạt thêm nhiều kết quả tích cực.

Buổi lễ là dấu mốc ý nghĩa trong hợp tác nhân đạo, khắc phục hậu quả chiến tranh, đồng thời thể hiện cam kết từ Chính phủ Việt Nam - Hoa Kỳ trong việc cùng hướng đến tương lai dựa trên nền tảng của khoa học, công nghệ và giá trị nhân đạo.

Giao lưu hữu nghị Việt Nam - Hoa Kỳ: Lan tỏa tinh thần hòa giải và phát triển

30 năm ngoại giao Việt Nam - Hoa Kỳ: Vượt qua quá khứ, hướng tới tương lai bền vững