Đề xuất đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với nước giải khát có đường: Nhiều ý kiến băn khoăn Hội thảo “Góp ý dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi)" do Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài, Tạp chí Nhà đầu tư và Báo Đại biểu Nhân dân phối hợp tổ chức, có nhiều ý kiến băn khoăn cho rằng việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) đối với nước giải khát có đường cần phải được nghiên cứu một cách nghiêm túc, cụ thể, kỹ lưỡng, có đánh giá tác động đối với kinh tế xã hội.

Sáng 7/3, Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (VAFIE) tổ chức hội thảo "Góp ý dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi".

Tham dự và đóng góp ý kiến tại Hội thảo có đại diện các ủy ban chuyên trách của Quốc hội, Ban Chính sách Chiến lược Trung ương, chuyên gia kinh tế, lãnh đạo các hiệp hội, doanh nghiệp trong và ngoài nước nhằm thảo luận sâu về những nội dung quan trọng của dự thảo luật.

Toàn cảnh Hội thảo.

Tại Hội thảo, các chuyên gia kinh tế đã đã dành thời gian đi sâu vào thảo luận về đề xuất áp thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) 10% đối với nước giải khát có đường.

Trước đó, trong các phiên họp Quốc hội, nhiều đại biểu bày tỏ quan điểm khác nhau về đề xuất này. Một số ý kiến đề nghị cân nhắc thận trọng, chưa áp dụng thuế ngay, trong khi một số khác cho rằng việc chỉ đánh thuế đối với đồ uống có đường là chưa toàn diện, vì còn nhiều sản phẩm khác cũng chứa đường và có thể ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng.

Áp thuế TTTB với nước giải khát có đường: Cần có lộ trình phù hợp

Phát biểu đóng góp ý kiến về đề xuất áp thuế TTTB 10% đối với nước giải khát có đường, GS.TSKH Nguyễn Mại - Chủ tich Hiệp hội VAFIE cho rằng việc bổ sung mặt hàng nước giải khát có đường vào diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt chắc chắn sẽ ảnh hưởng không chỉ đến các doanh nghiệp trong ngành nước giải khát mà còn các doanh nghiệp khác trong chuỗi cung ứng trong đó có cả các doanh nghiệp mía đường, bán lẻ, bao bì, vận chuyển, ….

Theo đánh giá của Viện Quản lý Kinh tế Trung ương, việc áp dụng thuế TTĐB đối với nước giải khát có đường sẽ dẫn đến thiệt hại cho toàn nền kinh tế khoảng 42.570 tỷ đồng và kéo theo sự sụt giảm về GDP ở mức 0,448%, lợi nhuận của các doanh nghiệp giảm khoảng 0,56% tương đương với 7.773 tỷ đồng.

Thu ngân sách từ thuế có thể tăng trong năm đầu, nhưng từ năm thứ hai trở đi thu ngân sách từ mặt hàng này sẽ giảm. Do những mục tiêu về bảo vệ sức khỏe và thu ngân sách đều không đạt được, trong khi lại có những ảnh hưởng nghiêm trọng đối với sức khỏe doanh nghiệp,.

GS.TSKH Nguyễn Mại - Chủ tịch Hiệp hội VAFIE.

Theo GS.TSKH Nguyễn Mại, nếu Quốc hội nhận thấy cần phải bổ sung mặt hàng này nhằm định hướng người tiêu dùng thì cần xem xét một lộ trình áp dụng phù hợp.

Cụ thể, trong vòng 2 năm đầu kể từ khi Luật sửa đổi bổ sung Luật thuế TTĐB có hiệu lực (2026 – 2027) đề nghị chưa áp dụng thuế TTĐB đối với nước giải khát có đường.

Trong ba năm tiếp theo (2028 – 2030) áp dụng mức thuế suất 5% với toàn bộ các sản phẩm nước giải khát có chứa đường (không phân biệt hàm lượng đường trong sản phẩm hay sản phẩm có theo tiêu chuẩn Việt Nam không).

Kể từ năm thứ 6 (tức năm 2031) áp dụng mức thuế suất 10% đổi với toàn bộ các sản phẩm nước giải khát có chứa đường.

Đồng quan điểm với GS.TSKH Nguyễn Mại, ông Nguyễn Văn Phụng - nguyên Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế doanh nghiệp lớn, Tổng cục Thuế (nay là Cục Thuế) nhấn mạnh việc đưa mặt hàng nước giải khát có đường vào đối tượng chịu thuế TTĐB như Dự thảo Luật (lần 5) cần cân nhắc kỹ lưỡng mức thuế suất, thời gian áp dụng và làm rõ phạm vi đối tượng.

Chuyên gia này dẫn chứng về ý kiến của một số đại biểu Quốc hội, theo đó, nếu chỉ áp dụng thuế TTĐB đối với một nhóm nước giải khát “theo tiêu chuẩn Việt Nam và có hàm lượng đường trên 5gram/100 ml” thì có thể bị hiểu nhầm là những sản phẩm không theo tiêu chuẩn Việt Nam có thể sẽ không bị áp thuế.

Ông Nguyễn Văn Phụng cho rằng cần cân nhắc xem có nên đưa thêm vào cụm từ “theo tiêu chuẩn Việt Nam” hay không để không tạo ra một qui định không công bằng đối với các sản phẩm theo tiêu chuẩn Việt Nam.

Tham dự hội thảo có các chuyên gia kinh tế, luật sư, lãnh đạo các hiệp hội, doanh nghiệp trong và ngoài nước.

Còn theo TS. Nguyễn Minh Thảo - Chuyên gia kinh tế, ngành nước giải khát là ngành dễ bị tổn thương trước các cú sốc, bao gồm cả những thay đổi về chính sách. Vì thế, quá trình soạn thảo các văn bản, chính sách tác động tới doanh nghiệp ngành nước giải khát càng đòi hỏi phải thận trọng, cân nhắc kỹ lưỡng.

Về tác động của việc áp thuế TTĐB với nước giải khát có đường, TS. Nguyễn Minh Thảo phân tích trong ngắn hạn, nguồn thu ngân sách từ thuế gián thu có thể tăng, nhưng ở các chu kỳ tiếp theo khi doanh nghiệp ngành nước giải khát và các ngành khác trong quan hệ liên ngành thu hẹp quy mô sản xuất, dẫn tới giảm giá trị tăng thêm, giảm giá trị sản xuất, giảm lợi nhuận...

Các ý kiến thảo luận tại hội thảo sẽ được Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài tổng hợp gửi cơ quan soạn thảo và các cơ quan chức năng của Chính phủ và Quốc hội.