Tổng thống Donald Trump liên tục cảnh báo việc mở rộng các mức thuế quan và giờ đây điều đó đã trở thành hiện thực. Thuế quan 25% đối với hàng hóa từ Mexico và Canada đã có hiệu lực từ 4/3, cùng với thuế bổ sung 10% đối với hàng hóa từ Trung Quốc.

Đây là một động thái ảnh hưởng đến hàng nghìn tỷ đô la thương mại và sẽ định hình lại giá cả của mọi hàng hóa, từ ô tô đến thuốc men, đồng thời làm căng thẳng thêm mối quan hệ với các đối tác thương mại quan trọng của Mỹ.

Hàng hóa nhập khẩu là động lực chính của nền kinh tế Mỹ, với tổng giá trị nhập khẩu đạt 2,9 nghìn tỷ USD vào năm 2024, theo Cục Thống kê Dân số Hoa Kỳ. Trong đó, Trung Quốc, Canada và Mexico chiếm hơn 40% khối lượng này.

Những đối tác thương mại hàng đầu này cũng chính là mục tiêu mà ông Trump thường xuyên chỉ trích.

Biểu đồ: 10 đối tác thương mại hàng đầu của Mỹ năm 2024.

Mỹ đang có với thâm hụt thương mại, nghĩa là nhập khẩu nhiều hàng hóa hơn xuất khẩu. Thuế quan có thể giúp thu hẹp khoảng cách này bằng cách tăng giá hàng hóa nước ngoài và khuyến khích người Mỹ mua các sản phẩm thay thế từ trong nước.

Trong một số trường hợp, ngay cả những lời đe dọa áp thuế quan cũng có thể đạt được mục đích này bằng cách thúc đẩy các nhà sản xuất di chuyển hoạt động sản xuất sang nơi khác. Tuy nhiên, những cơ sở sản xuất này không nhất thiết sẽ được chuyển về Mỹ.

Trung Quốc từng là nhà xuất khẩu lớn nhất sang Mỹ trong một thời gian dài. Nhưng tổng lượng xuất khẩu của Trung Quốc bắt đầu giảm sau khi ông Trump áp đặt thuế quan đối với nước này trong nhiệm kỳ đầu tiên. Khi đó, các công ty bắt đầu chuyển hoạt động sản xuất từ Trung Quốc sang Mexico. Kết quả là, Mexico đã vượt qua Trung Quốc để trở thành quốc gia xuất khẩu lớn nhất sang Mỹ vào năm 2023.

Biểu đồ: Khối lượng nhập khẩu vào Mỹ từ Trung Quốc, Canada, Mexico năm 2024.

Thuế quan thường làm gia tăng chi phí đối với người tiêu dùng, vì các công ty bị ảnh hưởng sẽ chuyển những chi phí này sang khách hàng của họ. Một nghiên cứu kinh tế kết luận rằng chi phí từ cuộc chiến thương mại năm 2018 của ông Trump đã “hoàn toàn rơi vào tay các nhà nhập khẩu và người tiêu dùng Mỹ.” Một báo cáo năm 2019 từ Cục Dự trữ Liên bang cho thấy các mức thuế năm 2018 dẫn đến việc làm mất đi ở Mỹ và giá tiêu dùng cao hơn.

Trong tất cả các loại hàng hóa, những mặt hàng được nhập khẩu nhiều nhất ở Mỹ là các sản phẩm liên quan đến máy móc, thiết bị điện tử và sản phẩm ô tô. Canada, Trung Quốc và Mexico đóng góp một phần đáng kể trong các mặt hàng nhập khẩu này, điều đó có nghĩa là người tiêu dùng có thể sớm thấy giá cả tăng lên đối với mọi mặt hàng, từ ô tô, điện thoại thông minh đến xe đạp.

Biểu đồ: Năm mặt hàng nhập khẩu hàng đầu của Mỹ trên toàn thế giới năm 2024.

Trong khi thuế quan sẽ làm tăng giá hàng tiêu dùng, ông Trump đã ám chỉ khả năng giảm hoặc loại bỏ thuế thu nhập cá nhân nhờ nguồn thu từ thuế quan mới.

Nếu điều xảy ra, người tiêu dùng có thể giảm bớt khó khăn trong bối cảnh lãi suất thế chấp cao ngất ngưởng và giá cả tăng vọt đối với các mặt hàng thiết yếu như trứng và sữa. Tuy nhiên, thuế thu nhập chiếm phần lớn trong tổng số hàng nghìn tỷ USD mà chính phủ thu được năm ngoái.

Biểu đồ: Xu hướng doanh thu liên bang của Mỹ năm 2024.

Mặt khác, thuế hải quan (tức thuế quan) tuy vẫn là một khoản thu đáng kể, nhưng chỉ chiếm một phần rất nhỏ trong tổng doanh thu quốc gia. Chỉ có hai lần trong hơn 60 năm qua, tỷ lệ doanh thu liên bang từ thuế hải quan vượt quá 2%.

Biểu đồ: Tỷ lệ doanh thu liên bang từ thuế hải quan của Mỹ từ 1960-2020.

Chiến thuật thuế quan của Mỹ có thể định hình lại thương mại toàn cầu Tổng thống Trump coi thuế quan là "công cụ" để tăng doanh thu, khắc phục tình trạng mất cân bằng thương mại và gây sức ép để các quốc gia khác phải hành động theo các mối quan ngại của Mỹ.

[Infographic] Diễn biến cuộc chiến thương mại Trump 2.0 Bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai, Tổng thống Donald Trump đã triển khai hàng loạt chính sách thương mại mới điều chỉnh cán cân kinh tế và phục vụ các mục tiêu chiến lược của Mỹ. Dưới đây là những bước đi quan trọng của chính quyền Trump cùng phản ứng từ các quốc gia liên quan.