Khí hậu cực đoan

El Nino xảy ra trung bình cứ sau 2-7 năm và các đợt thường kéo dài từ 9-12 tháng. Đó là một hiện tượng khí hậu xảy ra tự nhiên liên quan đến sự nóng lên của nhiệt độ bề mặt đại dương ở vùng nhiệt đới trung tâm và phía Đông Thái Bình Dương.

Nó diễn ra trong bối cảnh khí hậu bị thay đổi bởi các hoạt động của con người. Lần gần nhất hiện tượng El Nino xuất hiện là vào năm 2015-2016 và được xem là đợt El Nino mạnh kỷ lục và kéo dài nhất trong vòng 60 năm.

Hiện tượng El Nino đang xảy ra.

Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO) vừa cho biết, hiện tượng El Nino đã chính thức xuất hiện và ước tính có đến 90% khả năng hiện tượng thời tiết này sẽ kéo dài đến nửa cuối năm. Kể từ đầu năm 2023, các quốc gia trên thế giới đã phải đối mặt với hàng loạt hiện tượng thời tiết cực đoan gây ra bởi tình trạng biến đổi khí hậu kết hợp cùng El Nino.

Nhiệt độ tăng ở Bắc Đại Tây Dương, trong khi băng biển ở Nam Cực giảm xuống làm dấy lên lo ngại về thiệt hại trên diện rộng do thời tiết khắc nghiệt.

Năm nay đã chứng kiến những đợt nắng nóng kỷ lục và nghiêm trọng bao trùm rộng khắp từ Puerto Rico qua Siberia cho đến Tây Ban Nha. Sức nóng thiêu đốt ở Canada đã gây ra những đám cháy rừng lớn.

Xác suất El Nino xuất hiện vào nửa cuối năm 2023 là 90% (phần màu vàng).

Tổng thư ký WMO Petteri Taalas cho biết: “Hiện tượng El Nino xuất hiện sẽ làm tăng đáng kể khả năng những kỷ lục về nhiệt độ hiện nay sẽ bị phá vỡ. Thậm chí, nhiều nơi trên thế giới và các đại dương sẽ chứng kiến các điều kiện thời tiết cực đoan”.

Trung tâm Dự báo môi trường quốc gia Mỹ (NCEP) còn cho biết ngày 3/7/2023 được ghi nhận là "ngày nóng kỷ lục" khi nhiệt độ ở nhiều nơi đồng loạt tăng. Nhiệt độ trung bình toàn cầu là 17,01 độ C, vượt kỷ lục 16,92 độ C ghi nhận hồi tháng 8/2016. Các nhà khoa học về khí hậu nhận định sự bất thường của thời tiết hiện nay chỉ là khởi đầu cho một loạt kỷ lục nắng nóng mới trong năm 2023. Cảnh báo trên được đưa ra trong bối cảnh nhiều khu vực trên thế giới đang trải qua giai đoạn nắng nóng khắc nghiệt.

Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA) cũng thông báo hiện tượng El Nino đã chính thức xuất hiện; đồng thời, cảnh báo nhiệt độ mùa hè năm 2023 và năm 2024 có thể ghi nhận các mức kỷ lục mới trên cả đất liền và trên biển. Hầu hết những năm nóng nhất lịch sử đều xảy ra trong thời kỳ El Nino. Sự xuất hiện của nó thường dẫn đến hoặc làm trầm trọng thêm lũ lụt, sóng nhiệt, khan hiếm nước và cháy rừng, đặc biệt là ở Nam bán cầu.

Hạn hán ở Ấn Độ.

Mô hình dự báo bão của NOAA cho thấy, hiện tượng El Nino sẽ khiến nhiệt độ mặt nước biển trung bình ở vùng trung tâm và phía Đông Thái Bình Dương tăng lên, khiến các cơn bão hình thành ở khu vực này trở nên mạnh hơn rõ rệt.

Cơn bão kinh tế mới

Sau khi chật vật đối phó với cơn bão lạm phát do đại dịch và xung đột Nga-Ukraine gây ra, các nhà hoạch định chính sách đang phải đối mặt với một cơn bão kinh tế mạnh mẽ mới. Theo một nghiên cứu vừa được công bố trên tạp chí Mỹ Science, El Nino năm nay có thể gây thiệt hại lên tới 3.000 tỷ USD đối với kinh tế thế giới. Đồng thời khiến GDP toàn cầu giảm do thời tiết khắc nghiệt tác động tiêu cực đến sản xuất nông nghiệp và công nghiệp, cũng như tạo điều kiện để dịch bệnh lây lan.

Những thiệt hại này gây ra cho cây trồng và cơ sở hạ tầng, dẫn tới lạm phát và gia tăng áp lực buộc các ngân hàng trung ương phải thắt chặt chính sách tiền tệ. Nếu biến đổi khí hậu làm cho những sự kiện như vậy xảy ra mạnh hơn và thường xuyên hơn, thì những cú sốc về nguồn cung sẽ trở nên nghiêm trọng, có khả năng đẩy giá hàng hóa lên cao chỉ trong năm tới.

Theo WMO, tuyên bố về El Nino xuất hiện trở lại là "tín hiệu để các chính phủ trên toàn thế giới huy động các biện pháp chuẩn bị nhằm hạn chế tác động của El Nino đối với sức khỏe người dân, hệ sinh thái và nền kinh tế".

Đời sống người dân bị ảnh hưởng nghiêm trọng do El Nino.

Một trong những phản ứng gần như tức thời xảy ra trên thị trường lúa gạo châu Á, 3 nguồn cung chính là Ấn Độ, Thái Lan và Việt Nam đồng loạt tăng giá do nhu cầu cao. Cụ thể, gạo Ấn Độ đã tăng tới 10 USD với các loại gạo 5% tấm và 25% tấm lên mức tương ứng là 483 USD/tấn và 463 USD/tấn. Gạo Thái Lan tăng 4 USD lên mức 512 USD/tấn và 482 USD/tấn.

Đây đều là những mức giá cao kỷ lục ở mỗi nước. Giá gạo được đẩy lên do nhu cầu tiêu dùng và tích trữ tăng cao ở nhiều nước để ứng phó với tình trạng khô hạn sắp tới.

Hợp đồng tương lai giá đường đã đạt mức cao nhất trong gần 12 năm vào tháng 6 do lo ngại độ ẩm dư thừa có thể khiến giá đường tiếp tục tăng mạnh. Lý do khác là sự kết hợp giữa mùa màng thất bát mùa trước và khả năng El Nino gây ra tình trạng thiếu nước đã khiến Ấn Độ - nhà sản xuất đường lớn thứ hai thế giới - phải cấm xuất khẩu đường cho đến năm sau.

Ấn Độ vào năm ngoái đã cấm xuất khẩu gạo tấm và áp thuế 20% đối với các loại gạo khác xuất khẩu sau những đợt gió mùa dưới mức trung bình. Trong khi đó, vào tháng 4/2022, Indonesia đã tạm thời cấm xuất khẩu dầu cọ - được sử dụng trong tất cả các loại thực phẩm và hàng hóa khác - do giá dầu ăn trong nước tăng cao.

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) thông báo đang chuẩn bị cho nguy cơ gia tăng lây lan các bệnh do virus như sốt xuất huyết, zika và chikungunya liên quan đến El Nino.

Nhiệt độ trung bình của thế giới lên mức cao kỷ lục mới do biến đổi khí hậu và El Nino Trong báo cáo đánh giá các hiện tượng khí hậu cực đoan mới được công bố, các nhà khoa học khí hậu thuộc Cơ quan theo dõi Biến đổi khí hậu Copernicus của Liên minh châu Âu (EU) cho rằng, nhiệt độ trung bình của thế giới có thể lên mức cao kỷ lục mới trong năm 2023 hoặc 2024 do biến đổi khí hậu và hiện tượng thời tiết El Nino xuất hiện trở lại.

Thế giới trồng cây xanh, phun hơi sương ứng phó với nắng nóng Trồng nhiều cây xanh, xây dựng hệ thống phun sương bằng hơi nước, ứng dụng các biện pháp làm mát thụ động… là những giải pháp hiệu quả được nhiều quốc gia áp dụng để chống chọi với một mùa hè oi bức khắc nghiệt.