Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đã đạt được thoả thuận được ca ngợi là "lịch sử" của Tổng thống Recep Tayyip Erdogan. Ảnh: AFP

Sau cuộc đàm phán ở thành phố Sochi của Nga, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan và người đồng cấp Nga Vladimir Putin tuyên bố đã đạt thỏa thuận vào cuối ngày 22/10, chỉ vài giờ trước thời hạn kết thúc thoả thuận đình chiến khi Thổ Nhĩ Kỳ sẽ khởi động lại cuộc tấn công vào lực lượng người Kurd Syria.

Vào thời điểm kết thúc thời hạn của thoả thuận đình chiến 5 ngày do Mỹ làm trung gian, Thổ Nhĩ Kỳ cho biết "không cần" khởi động lại cuộc tấn công.

Theo AFP, thỏa thuận vừa đạt được cho thấy vai trò chính của Nga và Thổ Nhĩ Kỳ ở Syria, sau khi Tổng thống Donald Trump tuyên bố rút quân đội Mỹ khỏi miền bắc nước này hồi đầu tháng. Thông báo đó đã "dọn đường" cho Thổ Nhĩ Kỳ phát động một cuộc tấn công quân sự xuyên biên giới vào ngày 9/10 chống lại lực lượng dân quân YPG người Kurd, mà từ lâu Ankara luôn coi họ là "những kẻ khủng bố".

Thổ Nhĩ Kỳ đã nắm quyền kiểm soát một "vùng an toàn" bên trong Syria dài khoảng 120 km (75 dặm) và sâu 32 km, giữa các thị trấn Tal Abyad và Ras al-Ain. Thỏa thuận hôm 22/10 với Moscow sẽ giúp Ankara bảo đảm khu vực đó, mang lại cho Ankara một sự hiện diện quan trọng tại Syria.

Bắt đầu từ trưa 23/10, cảnh sát quân sự Nga và bảo vệ biên giới Syria sẽ "tạo điều kiện cho việc loại bỏ" máy bay chiến đấu của người Kurd và vũ khí của họ từ trong vòng 30 km (18 dặm) từ biên giới. Việc rút quân này phải được hoàn tất trong vòng 150 giờ, theo văn bản thỏa thuận được đưa ra sau cuộc đàm phán.

Các lực lượng Nga và Thổ Nhĩ Kỳ sau đó sẽ bắt đầu tuần tra chung dọc theo khu vực do Thổ Nhĩ Kỳ kiểm soát.

Một bé gái Syria bị thương do súng cối bắn từ các khu vực do Thổ Nhĩ Kỳ kiểm soát trên Ras Al-Ain, được đưa đến bệnh viện ở Tal Tamr gần đó. Ảnh: AFP

Vào đầu ngày 23/10, Thổ Nhĩ Kỳ cho biết họ đã được Mỹ thông báo rằng việc rút quân đội Mỹ khỏi các khu vực biên giới đã "hoàn tất".

"Ở giai đoạn này, không cần phải thực hiện một hoạt động mới", Bộ Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ nói trong một tuyên bố.

Tổng thống Nga Putin nói rằng các quyết định là "rất quan trọng, cho phép chúng tôi giải quyết tình huống cấp bách ở biên giới Syria-Thổ Nhĩ Kỳ".

Trong một cuộc điện đàm với nhà lãnh đạo Nga, Tổng thống Syria Bashar al-Assad đề cập đến người Kurd là "những thành phần ly khai phải chịu trách nhiệm cho những sự kiện đã xảy ra".

Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh "ông từ chối bất kỳ cuộc xâm chiếm lãnh thổ Syria nào với bất kỳ lý do nào", hãng thông tấn nhà nước Syria SANA cho biết. Ông Assad đã nhiều lần nói rằng, ông sẽ khôi phục quyền kiểm soát của chính phủ đối với tất cả các khu vực của Syria.

Thổ Nhĩ Kỳ cho biết họ đã được Mỹ thông báo rằng Mỹ đã hoàn tất việc rút lực lượng khỏi khu vực biên giới. Ảnh: AFP

Sau nhiều thập kỷ, người Kurd ở Syria đã đứng ngoài cuộc nội chiến kéo dài 8 năm của đất nước, thay vào đó xây dựng các thể chế riêng của họ ở phía đông bắc của đất nước - nhưng họ khẳng định họ không bao giờ muốn ly khai.

Đài quan sát nhân quyền Syria có trụ sở tại Anh, cho biết khu vực "vùng an toàn" đã yên bình vào cuối ngày 22/10.

Ông Erdogan trước đó đã đe dọa sẽ nối lại cuộc tấn công quân sự của quân đội Thổ Nhĩ Kỳ chống lại lực lượng người Kurd ở Syria nếu họ không rút quân theo thỏa thuận đình chiến do Mỹ làm trung gian. Hạn chót cho việc rút quân là vào 19h ngày 22/10 (giờ địa phương).

Chiến dịch của Thổ Nhĩ Kỳ "sắp kết thúc, và mọi thứ sẽ phụ thuộc vào việc thực hiện các thỏa thuận này", Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov nói tại Sochi.

Cuộc tấn công của Thổ Nhĩ Kỳ đã làm dấy lên sự phẫn nộ của phương Tây về những cáo buộc về sự phản bội từ người Kurd, những người đóng góp rất quan trọng trong trận chiến chống lại nhóm Nhà nước Hồi giáo IS ở Syria.

Cuối ngày 22/10, quan chức cấp cao của Washington cho biết Mỹ đang "trông cậy" vào các máy bay chiến đấu của Thổ Nhĩ Kỳ và người Kurd để chống lại bất kỳ sự hồi sinh nào của IS ở Syria.

"Nếu họ không bị buộc phải đối đầu với nhau, chúng ta có thể dựa vào cả hai để chống lại IS", James Jeffrey, Đại diện đặc biệt của Syria và liên minh chống IS, nói với một ủy ban Thượng viện Mỹ.

Thổ Nhĩ Kỳ đã nắm quyền kiểm soát "vùng an toàn" bên trong Syria khoảng 120 km dài (75 dặm) và sâu 32 km. Ảnh: AFP

Đưa người tị nạn trở về

Nga là đồng minh chủ chốt của quân đội chính phủ Syria và đã yêu cầu Thổ Nhĩ Kỳ tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ của Syria.

Khi quân đội Mỹ bắt đầu rút quân vào tuần trước, các lực lượng Nga đã chuyển đến để hỗ trợ quân đội Syria.

Ông Erdogan cho biết tuần trước ông không cảm thấy phiền lòng vì sự trở lại của chế độ Damascus vì điều quan trọng đối với Ankara là đẩy lùi lực lượng người Kurd khỏi vùng an toàn.

Mặc dù ở phía bên kia của cuộc xung đột Syria, Thổ Nhĩ Kỳ và Nga đã hợp tác để tìm ra giải pháp cho cuộc chiến.

Thỏa thuận hôm 22/10 cho biết hai nước đã quyết tâm "chống khủng bố dưới mọi hình thức ... và phá vỡ các chương trình nghị sự ly khai trên lãnh thổ Syria".

Thỏa thuận cho biết các nỗ lực cũng sẽ được đưa ra để trả lại người tị nạn cho Syria "một cách an toàn và tự nguyện".

Ankara đã nói rằng một số trong 3,6 triệu người tị nạn Syria ở Thổ Nhĩ Kỳ có thể được phục hồi trong khu vực an toàn.

Video: Dàn trực thăng Nga ùn ùn kéo tới Syria "dằn mặt" Thổ Nhĩ Kỳ? Các trực thăng tấn công Mi-24 và Mi-8AMTSh của Nga đã được điều động tới vùng chiến sự phía bắc Syria để ngăn chặn những ...

Súng vẫn nổ ở Syria bất chấp thoả thuận đình chiến Giao tranh rải rác bùng lên ở miền bắc Syria hôm 18/10 bất chấp thỏa thuận ngừng bắn khiến Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep ...