TS. Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh. (Ảnh: Quốc hội)

Ngày 4/5/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm đã ký ban hành Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân.

Tạo chuyển biến đột phá

Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân đánh dấu một bước ngoặt mang tính cải cách sâu sắc, lần đầu tiên khu vực kinh tế tư nhân được xác lập là “một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia", thay vì là “một trong những động lực” như các văn kiện trước đây.

Xung quanh Nghị quyết vừa được ban hành, TS. Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh đánh giá Nghị quyết mới về phát triển kinh tế tư nhân đã có những cải cách đột phá, đặc biệt là việc xác định kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất của nền kinh tế. Những cải cách đột phá này được kỳ vọng sẽ tạo ra sự chuyển biến mạnh mẽ, quyết liệt hơn trong nhận thức và hành động, tạo ra nền tảng phát triển mới cho khu vực kinh tế tư nhân.

Theo TS. Võ Trí Thành, Việt Nam đang đứng trước thời khắc lịch sử của một kỷ nguyên phát triển mới hướng tới khát vọng hùng cường, thịnh vượng vào năm 2045 - kỷ niệm 100 năm thành lập, trở thành một quốc gia phát triển, thu nhập cao. Để đạt được mục tiêu, nền kinh tế cần tăng trưởng cao, bền vững trong 20 năm tới và trong sự phát triển đó không thể thiếu đóng góp của lực lượng kinh tế tư nhân hùng mạnh cùng sự trưởng thành của các doanh nghiệp và doanh nhân dân tộc.

Trước đó, trong bài viết "Phát triển kinh tế tư nhân - Đòn bẩy cho một Việt Nam thịnh vượng", Tổng Bí thư Tô Lâm đã khẳng định những đóng góp rất quan trọng của kinh tế tư nhân đối với những thành quả đáng tự hào của nền kinh tế đất nước sau 40 năm đổi mới.

“Kinh tế tư nhân không chỉ giúp mở rộng sản xuất, thương mại, dịch vụ mà còn góp phần quan trọng trong việc nâng cao năng suất lao động, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và gia tăng năng lực cạnh tranh quốc gia. Sự vươn lên mạnh mẽ của nhiều doanh nghiệp tư nhân Việt Nam không chỉ làm chủ thị trường nội địa mà còn khẳng định thương hiệu trên thị trường quốc tế”, Tổng Bí thư đánh giá.

Tuy nhiên, Tổng Bí thư cũng chỉ ra kinh tế tư nhân hiện vẫn đối mặt với nhiều rào cản kìm hãm sự phát triển, không thể bứt phá về quy mô và năng lực cạnh tranh. Đồng thời, doanh nghiệp tư nhân còn gặp nhiều rào cản trong tiếp cận nguồn lực, đặc biệt là vốn tín dụng, đất đai, tài nguyên và nhân lực chất lượng cao, nhất là trong các ngành công nghệ, kỹ thuật và tài chính. Trong khi đó, hệ thống pháp luật còn nhiều bất cập, chồng chéo, môi trường kinh doanh nhiều trở ngại, thủ tục hành chính phức tạp, tốn nhiều thời gian, chi phí và tiềm ẩn rủi ro…

Tổng Bí thư nhấn mạnh, phải thay đổi được trong tư duy, nhận thức thì mới thay đổi được trong cách "ứng xử" và hành động, chính sách cụ thể đối với khu vực kinh tế tư nhân. Theo đó, Nhà nước phải có phương thức quản lý phù hợp với cơ chế thị trường, bảo đảm quyền tự do kinh doanh, quyền sở hữu tài sản và quyền cạnh tranh bình đẳng của kinh tế tư nhân; xóa bỏ mọi rào cản, minh bạch hóa chính sách, loại bỏ lợi ích nhóm trong hoạch định chính sách và phân bổ nguồn lực…

TS. Võ Trí Thành cho rằng, nghị quyết mới đã nêu ra nhiều giải pháp xóa bỏ các rào cản, khơi dậy sức mạnh để kinh tế tư nhân thực sự trở thành động lực quan trọng nhất cho tăng trưởng. Đồng thời, đánh giá đúng về tầm vóc, vai trò động lực của khu vực kinh tế tư nhân để tạo ra những chuyển biến thật sự có ý nghĩa, mang tính đột phá hơn, đáp ứng những mong mỏi trên thực tế và thôi thúc kinh tế tư nhân nhanh chóng lớn mạnh.

“Nghị quyết đã yêu cầu loại bỏ những điều kiện kinh doanh không cần thiết, quy định chồng chéo, xoá bỏ các rào cản hành chính, cơ chế "xin - cho", thay vào đó là xây dựng mối quan hệ giữa chính quyền với doanh nghiệp cởi mở, thân thiện, đồng hành, liêm chính phục vụ, kiến tạo phát triển. Đây sẽ là tiền đề tạo ra một môi trường kinh doanh thông thoáng, minh bạch hơn để doanh nghiệp tư nhân bứt phá trong thời gian tới”, TS. Võ Trí Thành nói.

Tuy nhiên, vị chuyên gia này cũng lưu ý bên cạnh những cải cách về mặt thể chế, chính sách, việc khu vực kinh tế tư nhân có thể vươn lên mạnh mẽ để nắm bắt cơ hội và thực hiện sứ mệnh lịch sử đối với tương lai thịnh vượng của quốc gia, dân tộc hay không cũng phải phụ thuộc vào bản thân sự nỗ lực của các doanh nghiệp.

Xóa bỏ triệt để định kiến về kinh tế tư nhân

Tại Nghị quyết số 68, ngoài nhấn mạnh quan điểm chỉ đạo kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia, là lực lượng tiên phong thúc đẩy tăng trưởng... Bộ Chính trị cũng nêu rõ kinh tế tư nhân cùng với kinh tế nhà nước, kinh tế tập thể giữ vai trò nòng cốt để xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường gắn với hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả, đưa đất nước thoát khỏi nguy cơ tụt hậu, vươn lên phát triển thịnh vượng.

Nghị quyết 68 nhấn mạnh quan điểm kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia, là lực lượng tiên phong thúc đẩy tăng trưởng. (Ảnh minh họa)

Nghị quyết khẳng định phát triển kinh tế tư nhân nhanh, bền vững, hiệu quả, chất lượng cao vừa là nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách, vừa mang tính chiến lược lâu dài; cần được cụ thể hoá trong các chiến lược, chính sách phát triển của đất nước; nhằm phát huy mọi tiềm năng, thế mạnh, giải phóng toàn bộ sức sản xuất, kích hoạt, huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực, nhất là nguồn lực trong Nhân dân cho phát triển kinh tế - xã hội, củng cố và tăng cường quốc phòng, an ninh, tăng cường đối ngoại và hội nhập quốc tế.

Nghị quyết cũng yêu cầu xoá bỏ triệt để nhận thức, tư tưởng, quan niệm, thái độ định kiến về kinh tế tư nhân Việt Nam; đánh giá đúng vai trò quan trọng của kinh tế tư nhân đối với phát triển đất nước; nuôi dưỡng, khuyến khích tinh thần kinh doanh, đổi mới sáng tạo của người dân, doanh nghiệp, tôn trọng doanh nghiệp, doanh nhân, xác định doanh nhân là người chiến sĩ trên mặt trận kinh tế; bảo đảm đầy đủ quyền sở hữu tài sản, quyền tự do kinh doanh, quyền cạnh tranh bình đẳng, được tự do kinh doanh các ngành nghề pháp luật không cấm.

Đồng thời, tạo dựng, củng cố niềm tin giữa Nhà nước và khu vực kinh tế tư nhân; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp và doanh nhân; bảo đảm kinh tế tư nhân cạnh tranh bình đẳng với các thành phần kinh tế khác trong tiếp cận cơ hội kinh doanh và các nguồn lực của nền kinh tế, nhất là vốn, đất đai, công nghệ, nhân lực, dữ liệu và các nguồn lực hợp pháp khác của đất nước theo quy định của pháp luật.

Nhà điều hành tạo môi trường kinh doanh thông thoáng, minh bạch, ổn định, an toàn, dễ thực thi, chi phí thấp, đạt chuẩn quốc tế. Doanh nghiệp tư nhân được bảo đảm khả năng cạnh tranh khu vực, toàn cầu.

Cùng với đó, cơ quan quản lý xây dựng, hoàn thiện cơ chế, chính sách đột phá để khuyến khích kinh tế tư nhân phát triển trong những lĩnh vực ưu tiên, nghiên cứu phát triển, ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo, chuyển đổi số, tham gia vào các nhiệm vụ quan trọng, chiến lược của quốc gia và vươn tầm khu vực, thế giới; thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp sáng tạo, chuyển đổi số và làm giàu hợp pháp, chính đáng.

Nghị quyết nhấn mạnh vai trò lãnh đạo của Đảng, kiến tạo của Nhà nước, lấy doanh nghiệp là trung tâm, là chủ thể; chú trọng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ doanh nhân có đạo đức, văn hóa kinh doanh, bản lĩnh, trí tuệ, sáng tạo, nỗ lực vươn lên. Đồng thời, đội ngũ doanh nhân sẽ được tôn vinh, cổ vũ để phát triển lớn mạnh, có tinh thần yêu nước, tự tôn dân tộc, khát vọng cống hiến, thượng tôn pháp luật, tích cực thực hiện trách nhiệm xã hội.

Nghị quyết đặt mục tiêu phấn đấu đến năm 2030 có 2 triệu doanh nghiệp hoạt động trong nền kinh tế, 20 doanh nghiệp hoạt động/nghìn dân. Có ít nhất 20 doanh nghiệp lớn tham gia chuỗi giá trị toàn cầu. Tốc độ tăng trưởng bình quân của kinh tế tư nhân đạt khoảng 10 - 12%/năm, cao hơn tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế; đóng góp khoảng 55 - 58% GDP, khoảng 35 - 40% tổng thu ngân sách nhà nước, giải quyết việc làm cho khoảng 84 - 85% tổng số lao động; năng suất lao động tăng bình quân khoảng 8,5 - 9,5%/năm. Cùng với đó, trình độ, năng lực công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số thuộc nhóm 3 nước đứng đầu ASEAN và nhóm 5 nước đứng đầu khu vực châu Á.

Tầm nhìn đến năm 2045, kinh tế tư nhân Việt Nam phát triển nhanh, mạnh, bền vững, chủ động tham gia vào chuỗi sản xuất, cung ứng toàn cầu; có năng lực cạnh tranh cao trong khu vực và quốc tế. Phấn đấu đến năm 2045 có ít nhất 3 triệu doanh nghiệp hoạt động trong nền kinh tế; đóng góp khoảng trên 60% GDP.

Để đạt được các mục tiêu, Nghị quyết 68 nêu ra 8 nhóm nhiệm vụ, giải pháp để thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân. Trong đó, có việc đổi mới tư duy, thống nhất cao về nhận thức và hành động, khơi dậy niềm tin, khát vọng dân tộc, tạo xung lực mới, khí thế mới để phát triển kinh tế tư nhân; đẩy mạnh cải cách, hoàn thiện, nâng cao chất lượng thể chế, chính sách; tạo thuận lợi cho kinh tế tư nhân tiếp cận các nguồn lực; thúc đẩy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh…

Bài viết của Tổng Bí thư Tô Lâm: "Phát triển kinh tế tư nhân - Đòn bẩy cho một Việt Nam thịnh vượng"

Chú trọng vai trò kinh tế tư nhân trong thực hiện "bộ tứ chiến lược"